سوددهترین بازار ۱۰ سال اخیر ایران چیست؟ +جدول
تقریبا روزی نیست که بورس تهران با آمارهای گاهی خوب و گاهی عجیبش، سرخط خبرهای رسانهای نباشد و پیامهایی حول آن رد و بدل نشود.
به گزارش مشرق، طی چند سال اخیر که بازارهای مختلف دچار تلاطم و ارزش پول ملی تضعیف شده، چالش اصلی برای افرادی که سرمایههای راکد دارند این است که در کدام بازارها (طلا، ارز، مسکن، زمین، خودرو و. ) سرمایهگذاری کنند تا بالاترین بازدهی را داشته باشد و از کاهش تدریجی ارزش داراییهایی آنها جلوگیری کند. از طرف دیگر، دولت هم در قالب تعهدات ذاتی و اولیه خود موظف است در راستای نفع عمومی و جمعی، میزان نقدینگی در جامعه را طوری مدیریت کند که اولا نقدینگی به سمت بازارهای غیرمولد نرود که نتیجه آن افزایش تورم، کاهش ارزش پول ملی و افزایش التهابات و رکود است و ثانیا با سیاستگذاریهای مختلف اجازه سقوط ارزش داراییهای مردم را ندهد. مطالعات مختلف نشان میدهند اگر دولت در راستای نفع عمومی برای کنترل تورم و مدیریت نقدینگی صرفا به سیاست «تنظیم بازاری» و کنترل پلیسی قیمتها اکتفا کند، نتیجه آن جز به تاخیر انداختن مشکلات و فراهمکردن زمینههای التهابات بعدی در مجموعه اقتصاد نخواهد بود.
بیشتر بخوانید:
۵ توصیه رئیس سازمان بورس به سهامداران
اما برای سرمایهگذاران و خانوارها هم که سرمایه قابلتوجهی را بهصورت راکد یا در قالب سرمایهگذاری در بازارهای مختلف داشته و بهدنبال دست یافتن به بالاترین سود و بازدهی هستند هم نمیتوان صرفا با توصیههای اخلاقی آنان را از ورود به بازارهای غیرمولد که از طریق سفتهبازی و دلالی با افزایش نرخ تورم، نفع عمومی را تضییع میکند، متوسل به توصیههای اخلاقی شد. بر همین اساس اگر قرار است هم بهنفع عمومی توجه کنیم و هم نفع سرمایهگذاران تامین شود، نیاز است گزینههای ریسکی سرمایهگذاری برای انتخاب بخشهای قابل سرمایهگذاری بررسی شده تا بهترین راهکار ارائه شود. به اذعان کارشناسان اقتصادی و به استناد آمارهای رسمی بین همه بازارهای دارای قابلیت سرمایهگذاری، بازار سرمایه بهترین و بالاترین بازدهی را در 10 سال اخیر و همچنین در یکسال اخیر داشته است. در این گزارش سعی شده صفر تا 100 ورود سرمایهگذاران غیرحرفهای به بورس و بایدها و نبایدهای آن بهطور مختصر توضیح داده شود.
رشد 153 درصدی بورس طی یکسال
از نیمه دوم سال 96 که التهابات ارزی شروع شد، با کاهش ارزش پول و افزایش تورم در کنار کنشگران اقتصادی، برای افرادی که سرمایههای راکد داشتند نیز این موضوع مطرح بود که کدام بازارها برای سرمایهگذاری دارای بالاترین بازدهی هستند. در ابتدای سال 97 که التهابات ارزی به مرز خطرناکی رسیده بود، بازار ارز، طلا، سکه، مسکن و خودرو بیشترین جذابیت را برای سرمایههای سرگردان داشت، اما حالا با مدیریت التهابات ارزی و کاهش تدریجی نرخ تورم و همچنین مطرحشدن اخذ مالیات از بازارهای غیرمولد و از طرفی حاکمشدن رکود بر بخشهایی همچون مسکن و زمین، بازارهای مذکور حال و روز خوشی برای جذب سرمایههای سرگردان ندارند. با کاهش بازدهی بازارهای موازی، حالا بیش از یکسال است که بازار بورس با بازدهی بالایی که نسبت به بازارهای مذکور داشته، مورد اقبال سرمایههای خرد و کلان واقع شده است.
بر همین اساس حالا تقریبا روزی نیست که بورس تهران با آمارهای گاهی خوب و گاهی عجیبش، سرخط خبرهای رسانهای نباشد و پیامهایی حول آن رد و بدل نشود. پیامها و بحثهایی که عمده آنها بهنوعی بهدنبال مهارتهای موفقیت و شناسایی سود بیشتر در این بازار است که لاجرم همه سرمایهگذاران و مخاطبان را ملزم به آشنایی با چارچوبهای این بازار و تقویت دانش مالی خود میکند.بازار بورس در ایران اگرچه اساسا بدون توجه به نیازسنجیهای اصلی یعنی مدیریت نقدینگی و تامین نقدینگی بخشهای تولیدی شکل گرفته، اما به هر حال در سالهای اخیر این بازار نشان داده جذابیت زیادی برای جذب سرمایههای سرگردان دارد.
موضوعی که موجب شده بازار بورس اقبال خوبی به نقدینگی وارد شده از خود نشان داده و سودهای قابل اعتنایی به سرمایهگذاران خود در سهمها و گروههای مناسب تقدیم کند؛ بهطوری بازار اول و بازار دوم چیست؟ که طبق آمار اعلامشده، در 10 سال اخیر از میان6 بازار سرمایهگذاری، بورس با بازدهی 2382 درصدی در رتبه اول، سکه با بازدهی 1466 درصدی در رتبه دوم، ارز با بازدهی 1035 درصدی در رتبه سوم، مسکن با بازدهی 672 درصدی در رتبه چهارم، خودرو با بازدهی 587 درصدی در رتبه پنجم و سپرده بانکی نیز با بازدهی 516 درصدی در رتبه ششم قرار دارند.همچنین در آمارهای سالانه به جذابیت روزافزون بازار بورس برمیخوریم، بهطوری که طی یکسال اخیر نیز سکه طرح جدید و قدیم به ترتیب بازدهی 42 و 36 درصدی، دلار بازدهی 24 درصدی، مسکن بازدهی 69 درصدی و بورس بازدهی153 درصدی داشته است.بر این اساس با فروکش کردن بیثباتی مالی نسبت به سال گذشته، بازار سکه و دلار که بازار هدف بسیاری از مردم برای حفظ ارزش داراییهایشان است، مشاهده میشود که بازدهی آنها حتی کمتر از یکسوم تغییرات قیمتی شاخص بورس بوده است.
ورود به بورس چگونه است؟
بازار بورس بههمراه بیمه و بانک، اضلاع اصلی اقتصاد یک کشور را تشکیل میدهند، اما از نظر میزان شناخت جامعه از این مثلث، بورس با تمام پیشرفتهای اخیر همچنان ضلع کمتر شناختهشده در ایران است. در کشور ما با توجه به گستردگی نقش بانکها در مراودات مالی و همچنین اهمیت و گسترش بحث بیمه بهویژه بیمه عمر، عامه مردم شناخت مناسبی از آنها پیدا کردهاند. همانطور که شما جهت افتتاح حساب بانکی به یکی از شعب بانکها یا جهت اخذ خدمات بیمه به شعب شرکتهای بیمه مراجعه میکنید، نیاز است برای بورس و آغاز سرمایهگذاری در آن به کارگزاریهای مورد تایید سازمان بورس مراجعه کنید. درواقع کارگزارها، شخصیتهای حقوقیای هستند که در حکم وکیل شما و از سوی شما اقدام به سرمایهگذاری و خرید و فروش اوراق بهادار یا سایر خدمات در بازار سرمایه میکنند. همچنین بدون واسطه کارگزاران هیچکس نمیتواند در بازار بورس فعالیت مستقیمی داشته باشد. اما اگر اینگونه فعالیتها با خلأ اطلاعاتی و مهارتی سرمایهگذاران همراه باشد، ممکن است بورس را تبدیل به تهدیدی برای پساندازها و سرمایهگذاریهای آنها کند.
در همین زمینه توسعه صندوقهای سرمایهگذاری در چند سال اخیر، سازوکاری برای پاسخگویی به همین ریسک بهخصوص برای افراد مبتدی بوده است. به عبارت دقیقتر، صندوقهای سرمایهگذاری با ایفای نقش واسطهای خود، سرمایهگذاری افراد غیرحرفهای را از حالت مستقیمی که گفته شد به غیرمستقیم تبدیل میکنند و با تنوع سرمایهگذاریهای خود، ریسک و بازده بازار سهام را برای آنها مساعدتر میکنند. بهطور خلاصه اگر قصد سرمایهگذاری در بورس را دارید و از چند و چون این بازار آگاه نیستید و نمیخواهید سرمایه شما دچار زیان شود، صندوقهای سرمایهگذاری بهترین گزینه برای تازهواردها به بورس هستند.
بازار بورس شامل چه بخشهایی است؟
اغب افراد یا حتی رسانهها، هنگامی که از وضعیت بازار سهام صحبت میکنند، عمدتا به اعدادی خاص استناد میکنند. این اعداد خاص تحتعنوان شاخص، بیانگر شرایط کلی حاکم بر بازار سرمایه است که با هدف فراهمکردن فاکتوری برای تشخیص مسیر پیشروی بازار محاسبه میشود. اما گذشته از نحوه تحلیل این شاخصها، آنچه در کشور ما بهصورت رسمی بهعنوان بازار سرمایه میشنوید، شامل چهار شرکت بورسی است. این بازارها شامل بورس، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی است که همگی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار تهران فعالیت میکنند.نوع اول از انواع بورس در ایران، بازار بورس است که شرکتهای پذیرفتهشده در آن بر حسب شاخصهای آماری همچون سودسازی، سهم شناور، میزان شفافیت و. در بازارهایی بهنام بازار اول و دوم رتبهبندی میشود که بازار اول نیز خود از دو زیرمجموعه شامل تابلوی اصلی و فرعی تشکیل شده است.
نوع دوم از انواع بازارهای بورس در ایران، فرابورس است. در تعریف جهانی فرابورس گفته میشود سهام شرکتهایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسبی ندارند، میان خریداران و فروشندگان معامله میشود. اما در کشور ما این بازار براساس معیارهای تفکیکی به ۴ بازار اول، دوم، سوم و پایه (زرد، قرمز و نارنجی) تقسیم میشود. سهام شرکتهای فرابورسی در بازار اول و دوم اگرچه شفافیت کمتر یا سابقه معاملاتی کمتری دارند اما از نظر خریداران همچنان از شفافیت اطلاعاتی قابلقبولی برخوردارند. سهام بازار پایه فرابورسی هم که عمدتا شفافیت اطلاعاتی قابلقبولی ندارد، با تغییر قوانینی مواجه شد که کاهش و محدودیت دامنه نوسان، از مهمترین آنها بود.
بهطور کلی بازار فرابورس نسبت به بورس تهران دارای شرایط سادهتری برای عضویت شرکتهاست و از نظر قوانین معاملاتی مانند نوسان مجاز روزانه و حجم مبنا نیز تفاوتهایی با آن دارد. در بخش سوم از انواع بورس در ایران به بورس کالا میرسیم که بازاری برای معامله انواع محصولات کشاورزی و صنعتی بهصورت نقد، نسیه و سلف است. بازار انرژی که بهعنوان جوانترین بازار بورس و چهارمین بخش از بازار، حدودا هفتسالی است که فعالیت خود را آغاز کرده، هدف از معاملات خود را معامله هرگونه موردی که در ازای انرژی است مانند برق، نفت و گاز قرار داده است.
کدام صنایع بالاترین بازدهی را دارند؟
بعد از معرفی بازارها، معرفی صنایع موجود در بازار بورس ایران اولویت پیدا میکند. همانطور که گفته شد شرکتها براساس تفکیک معیارهای خاص به عضویت بازارهای مختلف سهام درمیآیند و بعد تمامی آنها در صنعت مربوط به خود طبقهبندی میشوند. اما اهمیت شناخت صنایع و رصد آنها میتواند گام دومی برای تحلیل بازار و انتخاب سهمهای مناسب باشد. درواقع میتوانیم با قرار دادن شرایط کلی بازار و تحلیل شاخص بهعنوان گام اول، با استناد به آن بهسراغ صنایع و سهام مناسب برویم. بهطور مثال زمانی که گفته میشود شاخص کل بازار سهام با رشد مواجه شده و شاخص کل هموزن که در آن اندازه همه شرکتها بهصورت مساوی دیده میشود، منفی است، درمییابیم که عمدتا این وضعیت شرکتهای بزرگ بوده که شاخص کل را مثبت کرده است و در مقابل شرکتهای کوچک با توجه به افت شاخص کل هموزن، رشد مثبتی را تجربه نکردهاند.
به این ترتیب اگرچه بررسی روند تغییرات شاخص کل میتواند وضعیت کلی بازار و بازدهی در این بازار را مشخص کند، اما بهمنظور انتخاب هرچه بهتر گزینههای سرمایهگذاری رصد صنایع نیز اهمیت پیدا میکند. برای بررسی صنایع میتوان از دو منظر به آنها نگاه کرد؛ نخست صنایع عمدتا بزرگی که دارای ارزش بالاتر و در نتیجه تاثیرگذاری بیشتر بر شاخص هستند و دوم مدنظر قرار دادن گروههایی که دارای بازدهی بیشترند. برخلاف نگاه عموم که سودهای بیشتر را در سهامها و صنایع بزرگتر میبینند، صنایع کوچک بعضی بازار اول و بازار دوم چیست؟ اوقات پتانسیل نموداری و بنیادی بیشتری برای سودآوری دارند. در این زمینه بررسی آمارهای منتشرشده شرکت مدیریت فناوری بورس تهران نشان میدهد، طی یکسال اخیر صنایع زراعت، معادن و محصولات چرمی به ترتیب با 682، 572، 514 درصد بیشترین بازدهی را میان صنایع مختلف بورسی تجربه کردهاند. این در حالی است که بانکها و موسسات، صنعت خودرو و صنایع فلزات اساسی که جزء 10 صنایع بزرگ بازار محسوب میشوند به ترتیب بازدهی 105، 179 و 126 درصد را به ثبت رساندهاند.
صنایع اطلاعات و ارتباطات نیز در سالی که شاخص کل هموزن بازدهی 336 درصدی را به ثبت رسانده، بازدهی 45 درصدی را تجربه کرده است.شایان ذکر است بزرگترین و مهمترین صنایع در بازار سهام ایران عبارتند از صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی، صنعت فلزات اساسی آهن و فولاد، بانکها و موسسات اعتباری، فلزات گرانبها و صنعت سیمان و قطعات. هیجان قاتل بورس است همه فعالان بورس تهران شاید بارها رفتارهای احساسی و هیجانات بازار سهام را به نظاره نشستهاند و حتی به جرات میتوان گفت همه معاملهگران این بازار حداقل چندینبار با پیروی از فضای روانی و احساسی بازار مرتکب تصمیمات اشتباهی در سرمایهگذاری شدهاند. جالبتر اینکه سرمایهگذاران ضررکرده براساس تصمیمات احساسی عموما بهدنبال دلایل آن در عاملی به غیر از اشتباه احساسی خود میگردند؛ درصورتی که قدرت و هیجانی که در بازار اول و بازار دوم چیست؟ بازار سهام وجود دارد خیلی راحت میتواند فعالان را تحتتاثیر قرار داده و سرمایه آنها را ببلعد. بازارهای سهام ذاتا ماهیتی هیجانی دارند و کشور ما هم بهدلیل تجربه هیجانات سیاسی و اقتصادی روزافزون خود ممکن است دائما نوع جدیدی از هیجان را مشاهده کند.
درست مثل همین اواخر که با شوک شهادت سردار سلیمانی و افزایش تنشهای سیاسی-امنیتی در منطقه، بازار سهام روزهای پرالتهابی را از سر گذراند. لذا بهطور کلی بازار بورس به همان اندازه که میتواند دوست شما باشد و سودهای زیادی را برایتان به ارمغان بیاورد، میتواند نسبت به سرمایههای شما بیرحم باشد، پس رعایت دو نکته برای ورود به این بازار ضروری است؛ نکته اول ریسکپذیر بودن نسبت به پساندازهای راکد خود و دوم صبر داشتن و پرهیز از معاملات هیجانی و احساسی. درواقع درک این مساله که سود و ضرر، دو روی سکه بازار هستند و هیچ تضمینی برای سود همیشگی آن وجود ندارد، امری ضروری برای فعالیت در بازار سرمایه است؛ موضوعی که سبب شده حرفهایها هیچوقت در بازار سرمایه بازنده نباشند. لذا به رویه سابق و مرسوم تمام بازارهای مالی حتی هنگام صعود بازار سرمایه، این بازار نسبت به نابلدها و تازهواردهای عجول، بیرحم بوده و مهلت خطای دوم را به آنها نمیدهد.
بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟
بازار پایه برای ثبت، خرید و فروش سهام شرکتهایی است که در سازمان بورس ثبت شده اند، ولی شرایط پذیرفته شدن در یکی از بازارهای بورس و فرابورس را ندارند.
به گزارش پایگاه خبری تالار شیشه ای، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
یکی از پنج بازار موجود در بازار فرابورس بازار پایه است در اصل می توان گفت بازار پایه برای ثبت و خرید و بازار اول و بازار دوم چیست؟ بازار اول و بازار دوم چیست؟ فروش سهام شرکت هایی است که در سازمان بورس ثبت شده اند ولی شرایط پذیرفته شدن در یکی از بازارهای بورس و فرابورس را ندارند.
عوامل و محدودیت هایی وجود دارد که باعث شده تا بعضی از شرکت های سهامی عام که شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند، بتوانند در بازار پایه فرابورس وارد شوند که به همین منظور می توان به عواملی مانند سرمایه ثبت شده شرکت، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری و… اشاره کرد.
بازار پایه در واقع همان بازار غیر رسمی یا تابلوی چهارم در گذشته است که قبل از تشکیل فرابورس رایج بوده، چون در گذشته شرکت هایی که به علت عملکرد ضعیف از بورس اخراج می شدند به این بازار منتقل می شدند.
به جرات میتوان گفت که بازار پایه به روند معاملات سرعت داد تا در این حالت خریداران و فروشندگان به صورت توافقی بتوانند سهام مورد نظر را معامله کنند.
معامله گری در بازار پایه چگونه است؟
تمامی معاملات در بازار پایه به دو بازار اول و بازار دوم چیست؟ روش صورت می گیرد:
حراج پیوسته
حراج تک قیمتی
روش حراج پیوسته، همانند بازار اول و دوم فرابورس خرید و فروش به صورت مستمر و فراگیر در مدت زمان جلسه معاملاتی صورت خواهد گرفت.
روش حراج تک قیمتی بیشتر در سهام شرکت هایی با نقدشوندگی پایین اجرا می شود و برخلاف روش حراج پیوسته معامله سهام فقط در یک بازه زمانی خاص در مدت زمان جلسه معاملاتی و بعد از تجزیه و تحلیل قیمت های وارد شده صورت خواهد گرفت.
دامنه نوسان در بازار پایه: دامنه نوسان قیمت سهم +۱۰% یا -۱۰% قیمت پایانی در روز معاملاتی قبلی است.
سرمایه گذاران باید به این موضوع در بازار پایه توجه کنند که بازار پایه فرابورس ریسک خیلی زیادی نسبت به بازارهای دیگر دارد. ریسک بالا در بازار پایه به این دلیل است که سهام شرکت هایی در بازار پایه معامله می شود که از نظر میزان عملکرد، عملکرد مطلوبی ندارند و به طور معمول زیان ده هستند.
تغییرات جدید قوانین بازار پایه
۱- اگر صف خرید و فروش در سه روز متوالی و در یک جهت برقرار باشد و در پایان هر جلسه معاملاتی حداقل دو ده هزارم تعداد سهام شرکت معامله شود، در روز بعدی، دامنه نوسان تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز، به ترتیب، به ۵، ۴ و ۲ درصد افزایش خواهد یافت (این دامنه نوسان در حالت عادی برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است). پس از آن، دامنه نوسان مانند شرایط قبل باز می شود.
۲- صندوق سرمایهگذاری مختلط و سهام مجازند تا ۱۰ درصد از داراییهای تحت مدیریتشان را در بازار پایه سرمایهگذاری کنند.
۳- در صورتی که ارائه اطلاعات ناشران بازار پایه قابل اتکا بوده و به موقع منتشر شود، فرابورس میتواند پیشنهاد افزایش سرمایه گذاری صندوقها را در بازار پایه ارائه کند./مشرق
منظور از بازار فرابورس چیست؟
تمام سرمایه گذارانی که تمایل دارند وارد بازار بورس شوند، بدون تردید با نام بازار فرابورس آشنا هستند. اما آیا می دانید این بازار چگونه بازاری است؟ چه تفاوتی میان این بازار و بازار بورس و اوراق بهادار وجود دارد؟ بسیاری از مردم در کشور، مدتی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در بازارهای مالی شده اند. از این رو به دنبال بازاری هستند که بتوانند به راحتی در آن سهام خرید و فروش نموده و به سود خوبی دست یابند.
یکی از انواع بازارهای مالی که در ایران وجود دارد، بازار فرابورس است. در بازار بورس، سرمایه گذاران با خرید سهام های عرضه شده، اقدام به سرمایه گذاری می نمایند. می دانیم که در این بازار شرایط و قوانین خاصی وجود دارد، که اجازه نمی دهد هر شرکتی وارد بازار بورس و اوراق بهادار شود، تا بتواند سهام خود را برای فروش به سهامداران، عرضه کند.
از آنجایی که شرکت های بسیاری هستند که قادر به حضور در بازار بورس نیستند، در دولت بازار مالی دیگری با نام بازار فرابورس در دسترس سهامداران قرار گرفته است. تا بتوانند در این بازار با قوانین و شرایط ساده تری اقدام به انجام معامله و خرید و فروش سهام نمایند. پس به طور کلی وظیفه این بازار سازماندهی کردن شرکت هایی است که علاقه مند هستند در بازارهای سرمایه حضور داشته باشند.
مخصوصا شرکت های که هنوز قوانین ورود به بازار بورس را ندارند، می توانند در سطح پایین تری در فرابورس اقدام به عرضه سهام خود برای خرید و فروش و داد و ستد نمایند. این مسئله منجر شده است که ریسک سرمایه گذاری در این بازار نیز، نسبت به بازار بورس بیشتر شود.
آیا خرید و فروش سهام در بازار بورس با فرابورس متفاوت است؟
یکی از متداول ترین سوالاتی که ممکن است سهامداران را درگیر خود کند، این مسئله است که آیا میان خرید و فروش سهام و سرمایه گذاری در بازار بورس، با دیگر بازارهای مالی تفاوتی وجود دارد؟ باید بگوییم خیر. البته ممکن است برخی تفاوت های جزئی در سرمایه گذاری این بازارها وجود داشته باشد، که منجر می شود تا بیشتر سهامداران تمایل داشته باشند در بازار بورس سرمایه گذاری کنند.
برای خرید و فروش سهام در بازار بورس و فرابورس نیاز به کارگزار است. این کارگزاران در بازار بورس نمایندگان فروش هستند، که تمام فرایندهای اصلی خرید و فروش سهام سرمایه گذار را در نظر داشته و انجام می دهد. از طرف دیگر نیز در بازارهای مالی دیگر هم کارگزاران به عنوان واسطه هایی بین خریدار و فروشنده سهام فعالیت دارند.
پس برای خرید و فروش سهام در بازارهای مالی از جمله بازار بورس و فرابورس ، تنها نیاز به کد معاملاتی یا کد بورسی خواهد بود. پس از آن می توان به راحتی اقدام به خرید و فروش سهام مورد نظر در این بازار نمود. البته باید بگوییم این دو بازار با یکدیگر تفاوت هایی را نیز دارند. از جمله مهمترین آنها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- میزان کارمزد خرید و فروش سهام در بازار بورس و فرابورس متفاوت است. در اصل میزان کارمزد در بازار بورس از دیگر بازارهای مالی معمولا بیشتر است.
- یکی دیگر از تفاوت های این دو بازار شرایط پذیرش شرکت ها برای عرضه سهام خود جهت خرید و فروش است. شرایط بازار بورس برای پذیرش شرکت ها جهت عرضه سهام، نسبت به دیگر بازارهای مالی کمی سختگیرانه تر است.
- از آنجایی که شرایط دوره ثبت شرکت ها در بازار فرابورس نسبت به بازار بورس کمتر است، بیشتر شرکت ها ابتدا در این بازار اقدام به ثبت می نمایند. تا بتوانند سهام خود را برای عرضه در اختیار سهامداران و سرمایه گذاران قرار دهند.
- بازار بورس تنها دارای دو بازار اول و دوم است، در حالی که فرابورس از هفت بازار تشکیل می شود. از جمله بازارهای این بازار مالی باید به بازار اول، دوم، بازار عرضه، بازار پایه، بازار ابزارهای نوین مالی، شرکت های متوسط و کوچک و در نهایت به ابزار مشتقه اشاره کنیم.
- قوانین سختگیرانه ای که بازار بورس برای پذیرش شرکت ها تعیین نموده است، منجر شده است تا سهامداران در این بازار ریسک کمتری را متحمل شوند. از این رو نقد شوندگی و انتظارات آتی سهام نیز در این بازار نسبت به بازار فرابورس متفاوت است.
ساختار بازار فرابورس چیست و نماد های این بازار چگونه هستند؟
همانطور که اشاره کردیم بازارهای مالی خود از بازارهای مختلف دیگری تشکیل می شوند. در بازار بورس دو بازار اول و دوم وجود دارد، که هر یک از شرکت هایی که موفق می شوند وارد بازار بورس شوند، با استفاده از نماد معاملاتی خاصی که دارند، سهام های خود را در این بازار عرضه می کنند.
از سوی دیگر نیز باید به بازار فرابورس اشاره کنیم، که در این بازار 7 بازار دیگر وجود دارد و هر یک از آنها از نماد مخصوص به خود برخوردار هستند. می توان حتی در این بازار مالی اقدام به خرید عرضه اولیه نیز نمود. زیرا شرکت های بسیاری وارد بازارهای مالی میشوند و سهام خود را برای فروش عرضه می کنند. فرابورس عرضه اولیه این فرصت را برای سرمایه گذاران در بر دارد که بتوانند به راحتی اقدام به خرید سهام با قیمت مناسب نمایند.
به طور کلی باید بگوییم که فرابورس در بورس جای دارد. اما این بازار شرایط خاص خود را برای سهامداران و سرمایه گذاران در نظر می گیرد. در صورتی که قصد دارید به ساده ترین روش اقدام به خرید و فروش سهام در این بازار های مالی نمایید، باید بدانید که از چه سامانه هایی بهتر است استفاده کنید. سرمایه گذارانی که دارای کد بورس هستند، به راحتی می توانند در این بازارهای مالی اقدام به سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام نمایند.
سامانه فرابورس سهام یاب یکی از روش های ساده برای سهامدارانی است که به تازگی وارد این بازار شده اند. می توانند با خرید نمادهای بورس مختلف از جمله فرابورس رهاورد و فرابورس جوین وارد این بازار معاملاتی شوند. بهتر است پیش از آن که در این بازار اقدام به سرمایه گذاری نمایید، ابتدا با نمادهای موفق و شرکت هایی که از سود خوبی در یک دوره خاص برخوردار بوده اند آغاز کنید. در غیر این صورت نه تنها در بازارهای مالی سود خوبی به دست نخواهید آورد، بلکه ممکن است سرمایه اصلی و اولیه خود را نیز به راحتی از دست بازار اول و بازار دوم چیست؟ دهید.
بازار اول فرابورس چیست و سهام چه شرکت هایی در آن معامله می شود؟
دستورالعمل پذیرش و عرضه اوراق بهادار در بازار اول فرابورس ایران، فعالیت آن را در قالب چهار بازار مجزا بیان کرده است. «در بازار اول، دوم و اوراق مشارکت، انواع اوراق بهادار پذیرفته و در بازار سوم، بازار اول و بازار دوم چیست؟ تنها عرضه اوراق بهادار انجام میشود»
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از بازار سرمایه ، بازار فرابورس به چهار بخش "بازار اول" "بازار دوم" "بازار سوم" و "بازار پایه" تقسیم میشود.در این مطلب قصد آشنایی بیشتر با "بازار اول فرابورس" را داریم
بازار اول فرابورس
در بازار اول، معاملات سهام شرکتهای سهامی عامی که شرایط دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس را احراز کرده باشند، انجام میشود. پذیرش شرکت در بازارهای اول و دوم فرابورس منوط به تهیه امیدنامه و ارسال مدارک و مستندات کافی به منظور شناخت از وضعیت شرکت میباشد. پس از تکمیل مدارک یاد شده هیات پذیرش اوراق بهادار ضمن بررسی وضعیت مالی و عملیاتی، در صورت احراز شرایط زیر با پذیرش شرکت موافقت مینماید:
۱- حداقل ۱۰ درصد از سهام ثبت شده آن شناور بوده و تعداد سهامداران آن حداقل ۲۰۰ نفر باشد.
۲- حداقل دو سال از زمان بهرهبرداری عملیات یا ارائه خدمات آن گذشته باشد.
۳- آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل ده میلیارد ریال باشد.
۴- زیان انباشته نداشته باشد.
۵- گزارش حسابرس برای آخرین دوره/سال مالی منتهی به پذیرش در خصوص صورتهای مالی آن، عدم اظهار نظر یا اضهار نظر مردود نباشد.
۶- مطابق اظهار نظر حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در فرابورس جهت افشاء مناسب اطلاعات برخوردار باشد.
۷- در دوره/ سال مالی منتهی به پذیرش سودآور بوده و همچنین چشمانداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت و صنعت مربوطه وجود داشته باشد.
۸- براساس آخرین صورتهای مالی سالانۀ حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییهای آن حداقل ۱۵ درصد باشد.
۹- دعاوی دارای اثر با اهمیت بر صورتهای مالی، له یا علیه شرکت وجود نداشته باشد.
۱۰- آخرین صورتهای مالی آن باید مطابق مقررات قانونی، استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی و آییننامهها و دستورالعملهای اجرا یی ابلاغ شده توسط سازمان تهیه شده باشد. همچنین در زمان ارائۀ درخواست پذیرش و آخرین دوره/ سال مالی قبل از ارائه درخواست، حسابرس شرکت باید از میان حسابرسان معتمد سازمان انتخاب شده باشد.
۱۱- اعضای هیات مدیره و مدیرعامل آن دارای سابقه محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی مؤثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار یا سوء شهرت حرفهای نباشند.
بازار پایه چیست؟
بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که مطابق با ماده ۴ “دستورالعمل پذیرش، به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” راه اندازی گردیده است.
این بازار در پایین ترین سطح سازمان فرابورس قرار دارد، و شرایط ساده تری نسبت به عضویت در بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس دارد. به جهت عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران راه اندازی گردیده است. بازار پایه تقریباً یک سوم ارزش فرابورس به خود اختصاص می دهد.
چه شرکتهایی وارد بازار پایه میشوند؟!
- شرکتهایی که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند. افرادی که تا کنون اقدام به انتشار اوراق بهادار کردهاند، موظف به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار هستند.
- دسته دوم: نزد سازمان بورس ثبت شدهاند، اما شرایط پذیرش در بازار بورس یا بازار اول و دوم فرابورس را ندارند.
- دسته سوم شرکتهایی که سابقا در بازار بورس و یا بازار اول و دوم فرابورس پذیرفته شدهاند، اما پس از مدتی این شرایط را از دست دادهاند.
فلسفه تشکیل بازار پایه
فلسفه تشکیل، میگوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشند و باید پذیرش شوند. اگر شرکت پذیرش شود که به بازار اصلی میرود، اما اگر پذیرش نشد، باید امکان انجام معاملات برای شرکت سهامی عام فراهم شود که در نتیجه باید در بازار پایه باشند. شرکتهایی که از بورس و فرابورس شرایط پذیرش را از دست میدهند، باید نماد آنها در بازار پایه فرابورس بیاید و در آنجا معامله صورت گیرد.
قوانین جدید بازار پایه فرابورس
چندی پیش طی اطلاعرسانی سازمان بورس اوراق بهادار قرار شد اصلاحاتی برای کنترل نوسانات بازار پایه فرابورس در جهت منافع سهامداران در نظر گرفته شود. بر این اساس قرار شد که سهام بازار پایه در ۳ تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیمبندی شوند. این بازار که پیش از این شامل بیش از ۱۰۰ سهم در بازارهای پایه الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیمبندی جدید قرار شد بیشتر تحت کنترل قرار گیرد.
سه دسته شرکت در بازارهای پایه فرابورس حاضر هستند:
- شرکتهایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
- شرکتهایی که در بازار بورس ثبت شدهاند، اما شرایط پذیرش ندارند.
- شرکتهایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش میشوند.
مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسانتر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتر ی نیز در این بازار وجود دارد.
روش های معامله گری در بازار پایه
حراج پیوسته
همانطور که از نام پیوسته مشخص است منظور از حراج پیوسته معامله به صورت مستمر و البته به صورت فراگیر در جلسه معاملاتی است این روش در بازار های اول و دوم فرابورس نیز استفاده می گردد.
روش حراج تک قیمتی
در این روش که با ۴ اولویت انجام میشود، ابتدا به مدت مثلا ۲۰ دقیقه سفارشهای خرید و فروش وارد سامانه شده و سپس معاملات سهام با یک حراج قیمتی انجام میشود.
معامله در این بازار شما رو متحمل ریسک به سزایی می کند دلیل آن وجود شرکت هایی هستند که از لحاظ عملکردی، عملکرد مطلوبی نداشته و عموما زیان ده می باشند.
معایب و مزایا بازار پایه
مزایای راه اندازی بازار پایه محدود کردن فعالیتهای سفتهبازان، حذف هیجانات موجود و رشد تدریجی و منطقی سهام می باشد.
معایب این بازار، احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم می باشد.
آیا شرکتی که دارای سهام بینام است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟
در صورتی که سهام شرکت بینام باشد باید پیش از آغاز معاملات، سهام به بانام تبدیل شده و در سامانه معاملات ثبت شود.
آیا شرکتی که دارای سهام ممتاز است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟
در صورت وجود سهام ممتاز، باید براساس رویه اجرایی مصوب هیاتمدیره فرابورس
امکان نقل و انتقال آنها در سامانه معاملاتی وجود داشته باشد.
آیا شرکتهای تعاونی میتوانند در بازار پایه درج شوند؟
در صورت بازار اول و بازار دوم چیست؟ ثبت شرکتهای تعاونی سهامی عام نزد سازمان بورس، این شرکتها میتوانند تقاضای درج خود را به فرابورس ارائه دهند.
چه اطلاعاتی باید توسط شرکتهای درج شده در بازار پایه افشا شود؟
موارد افشا طبق دستورالعمل اجرایی افشاء اطلاعات شرکتهای ثبت شده نزد سازمان جهت ناشران غیربورسی است که در سایت فرابورس ایران (ifb.ir) در قسمت قوانین و مقررات و بخش دستورالعملها قابل مشاهده است.
کدام سهام به بازار پایه زرد و نارنجی و قرمز منتقل می شود؟
نوع شرکتها و اوراق بهاداری که در هر یک از این بازارها معامله میشوند، متفاوت است شرکتهای مختلف بر اساس شرایطی که داشته باشند می توانند در یکی از این بازارها ثبت شوند.
براساس دستور العمل سازمان بورس هر نماد با توجه به ویژگی های زیر در یکی از سه تابلو قرار می گیرد:
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه زرد” منتقل می شوند
- شرکت برای حضور نماد خود در تابلو زرد بازارپایه باید حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده ارائه داده باشد.
- مجموع زمان تاخیر در ارائه اطلاعات شرکت بر اساس دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات سازمان، بیش از دو مرتبه یک روزه نباشد.
- مجموعه دفعات عدم ارائه صورتهای مالی شرکت ثبتشده بر اساس دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات بیش از دو مرتبه نباشد.
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی پایه ی “نارنجی” منتقل می شوند
- ناشرانی که در دوره مورد رسیدگی حائز شرایط تابلوی پایه زرد یا تابلوی قرمز نباشند.
- اظهار نظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هر یک از صورت های مالی شرکت اصلی مردود باشد.
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی” قرمز” منتقل بازار اول و بازار دوم چیست؟ می شوند
- رای بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.
- مجمع عمومی فوق العاده یا مراجع قضایی رای به احلال ناشر داده باشند.
- حداقل سه سال مالی متوالی شرکت، صورتهای مالی حسابرسی شده به سازمان ارائه نکرده باشد.
حداکثر نوسان در این بازار چگونه است؟
طی تغییرات جدید در قوانین انجام معاملات و دامنه نوسان ها به شرح زیر تغییر پیدا کرده است:
تابلو زرد: در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات۳٪ است.
تابلو نارنجی: در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات۲٪ است.
تابلو قرمز: در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات ۱٪است.
نکات نوسانات بازار پایه
- در صورت وجود صف خرید و فروش در سه روز متوالی در یک جهت، در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب ۵، ۴ و ۲ درصد خواهد شد.
- از این پس امکان محاسبه سهام به عنوان ارزش تضمین (برای دریافت اعتبار معاملاتی) وجود دارد.
- بر این اساس صندوق های سرمایه گذاری مختلط قابل معامله در بورس و صندوقهای سرمایه گذاری در سهام میتوانند تا حداکثر ۱۰% از دارایی های تحت مدیریت خود را در این بازار سرمایه گذاری کنند.
مبنای نوسان اعلامشده قیمت پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛
در طول هفته دامنه نوسان برای تابلوها یکسان است. در این صورت:
- سهم الف در بازار “پایه زرد”، میتواند نهایتاً ۱۵% نوسان در هفته داشته باشد.
- سهم الف در بازار “پایه نارنجی”، میتواند نهایتاً ۱۰% نوسان در هفته داشته باشد.
- سهم الف در بازار “پایه قرمز”، میتواند نهایتاً ۵% نوسان در هفته داشته باشد.
چه سهامی به بازار پایه زرد، نارنجی، قرمز منتقل خواهند شد؟
طبق اطلاعیه سازمان بورس در این طرح ۱۲۵ شرکت به بازار پایه زرد منتقل خواهند شد و روزانه تا ۳% بازه نوسان خواهند داشت. به همین ترتیب در بازار پایه نارنجی ۴۲ شرکت و در قرمز ۱۴ شرکت معامله خواهند شد.
دیدگاه شما