نحوه گزارش تخلفات کارگزاری بورس
تاریخ آخرین بروزرسانی: ۲۳ فروردین ۱۴۰۰
دستورالعمل وظایف و اختیارات شرکت بورس کالای
ایران درخصوص کارگزاری های عضو
(مصوب ۲خرداد۱۳۸۸ هییت مدیره سازمان)
به منظور اجرای مفاد بند ۶ ماده ۱ و ماده ۳۵ قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ و به منظور تعیین وظایف و اختیارات شرکت بورس کالای ایران در خصوص کارگزاری های عضو خود، این دستورالعمل به تصویب هییت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.
ماده ۱. اصطلاحات به کار رفته در این دستورالعمل به شرح زیر تعریف می شوند:
الف – سبا: سازمان بورس و اوراق بهادار.
ب- بورس: شرکت بورسکالای ایران.
ج – کارگزار: منظور کارگزار عضو بورس کالای ایران است.
ماده ۲. بورس، پس از دریافت گزارش های ماهانه مطابق مقررات مربوطه، فرم کنترل مدارک ماهانه کارگزاری ها را مطابق پیوست شماره ۱، تکمیل می نماید و درصورت مشاهده هرگونه نقص، موضوع را ظرف هفت روز کاری کتباً به کارگزاری مربوطه اطلاع دهد. وجود هر گونه نقص در گزارش های مذکور براساس این فرم، به منزله عدم دریافت گزارش توسط بورس می باشد.
تبصره- در صورتی که کارگزار در طول یک سال بیش از یک بار در ارسال گزارش های موضوع این ماده، مهلت های تعیین شده در مقررات مربوطه را رعایت ننماید، بورس موظف است موضوع را به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا گزارش نماید.
ماده ۳ . درصورتی که گزارش های ماهانه دریافتی موضوع ماده ۲ دارای نقص نباشد، بورس حداکثر ظرف ۱۵ روز کاری پس از دریافت این گزارش ها، فرم بررسی ماهانه کارگزاری ها را برای هر کارگزاری مطابق پیوست شماره ۲، تکمیل و در صورتی که پاسخ به هر یک از سؤالات مذکور در این فرم منفی باشد، توضیح کارگزاری را ظرف ۱۰ روزکاری پس از اتمام مهلت تکمیل این فرم، دریافت و در صورت قانع کننده نبودن توضیحات کارگزاری، ظرف هفت روزکاری بعد به همراه نظرات خود به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری نحوه گزارش تخلفات کارگزاری بورس ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا ارسال می نماید. عدم دریافت یا عدم ارایه توضیحات کارگزاری مانع از ارسال این گزارش به مرجع مذکور نخواهد بود.
ماده ۴. بورس یک ماه قبل از آغاز هر سال، برنامه رسیدگی سالانه خود را تهیه و به سبا ارایه می دهد. سبا نظرات اصلاحی خود را در مورد این برنامه به بورس اعلام می نماید و در این صورت بورس موظف است اصلاحات لازم را در برنامه رسیدگی سالانه به موقع انجام دهد به گونه ای که قبل از شروع سال، برنامه رسیدگی به تایید سبا برسد.
ماده ۵. بورس در هر بازدید از دفاتر مرکزی و شعب و نمایندگی های کارگزاری ها که در برنامه سالانه رسیدگی خود پیش بینی نموده است، فرم گزارش بازدید از کارگزاری را مطابق نمونه پیوست شماره ۳ تکمیل می نماید. درصورتی که پاسخ به هر یک از سؤالات مطرح در این فرم منفی باشد،بورس باید توضیحات کارگزاری مربوطه را ظرف ۱۵ روزکاری از تاریخ تکمیل این فرم دریافت و در صورت قانع کننده نبودن این توضیحات به همراه نظرات بورس ظرف مدت ۱۵ روزکاری از اتمام این مهلت به مرجع رسیدگی کننده به تخلفات کارگزاری ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا ارسال نماید. عدم دریافت یا عدم ارایه توضیحات کارگزاری مانع از ارسال این گزارش به مراجع مذکور نخواهد بود.
تبصره ۱- چگونگی انتخاب دوره بررسی در فرم مذکور در این ماده در برنامه سالانه رسیدگی بورس پیش بینی می شود.
تبصره ۲– هرگاه در فرم گزارش بازدید از کارگزاری، بررسی نمونه ای و تصادفی ذکر شده باشد، بورس باید کاربرگی به همین منظور تهیه نماید که در آن روش های رسیدگی شامل نمونه ها و نتایج رسیدگی به نحو کافی مستند شود و به ضمیمه فرم مذکور در پرونده کارگزاری نگهداری گردد. سبا می تواند موارد مورد نظر خود را در این مورد به بورس اعلام نماید.
تبصره ۳- در مواقعی که بورس توضیحات کارگزاری موضوع این ماده را قانع کننده تشخیص می دهد باید موضوع را طی گزارشی حاوی دلایل قانع کننده بودن توضیحات کارگزاری به تایید مدیریت مربوطه در بورس تهیه کرده و به ضمیمه فرم گزارش بازدید، بایگانی نماید.
ماده ۶. بورس حداکثر ۱۵ روزکاری پس از دریافت صورت های مالی کارگزاری که مصوب مجمع عمومی است، فرم بررسی سالانه کارگزاری ها را مطابق پیوست شماره ۴ براساس صورت های مالی حسابرسی شده و سایر گزارش ها و مدارک دریافتی، برای هر کارگزاری تکمیل می نماید و گزارش حسابرس و بازرس قانونی آن کارگزاری را مورد بررسی قرار می دهد. در صورتی که جواب هر یک از سؤالات مذکور در این فرم منفی باشد یا کارگزاری براساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی از قوانین و مقررات تخلف نموده باشد، بورس ظرف ۱۵ روزکاری پس از پایان این مهلت توضیح کارگزاری را در خصوص هر یک از موارد دریافت و در صورت قانع کننده نبودن این توضیحات به همراه نظرات خود حداکثر ظرف هفت روزکاری بعد به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا، ارسال می نماید.
ماده ۷. از تاریخ لازم الاجرا شدن این دستورالعمل، بورس دارای اختیارات زیر است:
الف) اعطای مجوز ایجاد شعبه یا نمایندگی به کارگزاری های عضو خود؛
ب) اعطای مجوز ایجاد تالار اختصاصیبه کارگزاری¬های عضو خود؛
ج) اعطای حق دسترسی به سامانه معاملاتی بورس به کارگزاری های عضو خود؛
د) صدور مجوز برای کارکنان کارگزاری های عضو جهت دسترسی به سامانه معاملاتی و ورود به محل های معاملات بورس؛
هـ)دریافت اطلاعات کارگزاری های عضو خود و مدیران و کارکنان آن ها در راستای انجام وظایف محوله و ثبت آن در بانک اطلاعاتی کارگزاران (ستاک)؛
و ) تهیه گزارش های کارشناسی درخصوص شکایت مشتریان از کارگزاران به درخواست سبا و کمیته سازش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار.
تبصره۱- بورس در اجرای اختیارات موضوع این ماده مقررات را رعایت می نماید. مقررات موجود در رابطه با کارگزاری های عضو بورس کالای ایران در پیوست شماره ۵ این دستورالعمل فهرست شده اند. مقررات بعدی، پس از تصویب به بورس ابلاغ خواهد شد.
تبصره۲- در اجرای بندهای (الف) و (ب) این ماده، بورس موظف است مقررات پیشنهادی خود را حداکثر سه ماه پس از تصویب این دستورالعمل؛ به سبا ارایه کند.
تبصره۳- بورس باید در اجرای اختیارات موضوع این دستورالعمل، نیروی انسانی صلاحیت دار کافی به تشخیص سبا استخدام نماید.
ماده ۸. تا تصویب مقررات مربوط به پذیرش اعضاء توسط بورس، کارگزارانی که در حال حاضر مجوز فعالیت در بورس کالای ایران را دارند و کارگزارانی که از طرف سبا به بورس معرفی می شوند، به عنوان عضو بورس پذیرفته می شوند.
ماده ۹. بورس موظف است بررسی لازم جهت اطمینان از رعایت قانون و مقررات توسط اعضای خود را انجام داده، و در صورت مشاهده هرگونه تخلف موضوع را به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری ها و سبا گزارش کند.
ماده ۱۰. بورس هر ماه گزارشی از وضعیت کارگزاران فعال و غیرفعال و شعبه های آن ها ، حجم و ارزش معاملات و مشتریان و همچنین هر سه ماه گزارشی از بازرسی انجام شده از شرکت های کارگزاری و شعبه های آن ها را تهیه و به سبا ارسال می نماید. شکل و محتوای این گزارش ها توسط مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا، تعیین و ابلاغ می گردد.
ماده ۱۱. بورس می تواند برای انجام موارد مذکور در این دستورالعمل از خدمات حسابرسان معتمد سازمان استفاده نماید.
ماده۱۲. یک نسخه از کلیه فرم ها و مدارک رسیدگی بورس، در پرونده ی کارگزاری یا پرونده ی مخصوص دیگری نگهداری می شود.
ماده ۱۳. کلیه بخش نامه ها و اطلاعیه های صادره توسط بورس، باید در چارچوب اختیارات بورس بوده و هم زمان با ابلاغ به کارگزاران، یک نسخه از آن به سبا ارسال گردد.
ماده۱۴. بورس می تواند اصلاحات لازم در این دستورالعمل را جهت تصویب به سباپیشنهاد دهد.
ماده ۱۵. بورس یک نسخه از مصوبات خود درخصوص کارگزاری ها را بلافاصله بهسبا ارسال می دارد.
ماده ۱۶. این دستورالعمل در شانزده ماده، هفت تبصره و چهار پیوست در تاریخ ۲خرداد۱۳۸۸ به تصویب هییت مدیره سبا رسید و از این تاریخ لازم الاجرا است.
پیوست ۱
به نام خدا
نام شرکت کارگزاری : تاریخ تهیه :
ماه مورد گزارش : صفحه :
فرم کنترل مدارک گزارش ماهانه کارگزاری های بورس کالای ایران
نام و نام خانوادگی تهیه کننده:
امضا :
پیوست ۲
به نام خدا
نام شرکت کارگزاری : تاریخ تهیه :
ماه مورد گزارش : صفحه :
فرم بررسی گزارش ماهانه کارگزاری های بورس کالای ایران
نام و نام خانوادگی تهیه کننده : نام و نام خانوادگی تاییدکننده : امضا : امضا :
نحوه گزارش تخلفات کارگزاری بورس
تاریخ آخرین بروزرسانی: ۲۳ فروردین ۱۴۰۰
دستورالعمل وظایف و اختیارات شرکت بورس کالای
ایران درخصوص کارگزاری های عضو
(مصوب ۲خرداد۱۳۸۸ هییت مدیره سازمان)
به منظور اجرای مفاد بند ۶ ماده ۱ و ماده ۳۵ قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ و به منظور تعیین وظایف و اختیارات شرکت بورس کالای ایران در خصوص کارگزاری های عضو خود، این دستورالعمل به تصویب هییت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.
ماده ۱. اصطلاحات به کار رفته در این دستورالعمل به شرح زیر تعریف می شوند:
الف – سبا: سازمان بورس و اوراق بهادار.
ب- بورس: شرکت بورسکالای ایران.
ج – کارگزار: منظور کارگزار عضو بورس کالای ایران است.
ماده ۲. بورس، پس از دریافت گزارش های ماهانه مطابق مقررات مربوطه، فرم کنترل مدارک ماهانه کارگزاری ها را مطابق پیوست شماره ۱، تکمیل می نماید و درصورت مشاهده هرگونه نقص، موضوع را ظرف هفت روز کاری کتباً به کارگزاری مربوطه اطلاع دهد. وجود هر گونه نقص در گزارش های مذکور براساس این فرم، به منزله عدم دریافت گزارش توسط بورس می باشد.
تبصره- در صورتی که کارگزار در طول یک سال بیش از یک بار در ارسال گزارش های موضوع این ماده، مهلت های تعیین شده در مقررات مربوطه را رعایت ننماید، بورس موظف است موضوع را به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا گزارش نماید.
ماده ۳ . درصورتی که گزارش های ماهانه دریافتی موضوع ماده ۲ دارای نقص نباشد، بورس حداکثر ظرف ۱۵ روز کاری پس از دریافت این گزارش ها، فرم بررسی ماهانه کارگزاری ها را برای هر کارگزاری مطابق پیوست شماره ۲، تکمیل و در صورتی که پاسخ به هر یک از سؤالات مذکور در این فرم منفی باشد، توضیح کارگزاری را ظرف ۱۰ روزکاری پس از اتمام مهلت تکمیل این فرم، دریافت و در صورت قانع کننده نبودن توضیحات کارگزاری، ظرف هفت روزکاری بعد به همراه نظرات خود به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا ارسال می نماید. عدم دریافت یا عدم ارایه توضیحات کارگزاری مانع از ارسال این گزارش به مرجع مذکور نخواهد بود.
ماده ۴. بورس یک ماه قبل از آغاز هر سال، برنامه رسیدگی سالانه خود را تهیه و به سبا ارایه می دهد. سبا نظرات اصلاحی خود را در مورد این برنامه به بورس اعلام می نماید و در این صورت بورس موظف است اصلاحات لازم را در برنامه رسیدگی سالانه به موقع انجام دهد به گونه ای که قبل از شروع سال، برنامه رسیدگی به تایید سبا برسد.
ماده ۵. بورس در هر بازدید از دفاتر مرکزی و شعب و نمایندگی های کارگزاری ها که در برنامه سالانه رسیدگی خود پیش بینی نموده است، فرم گزارش بازدید از کارگزاری را مطابق نمونه پیوست شماره ۳ تکمیل می نماید. درصورتی که پاسخ به هر یک از سؤالات مطرح در این فرم منفی باشد،بورس باید توضیحات کارگزاری مربوطه را ظرف ۱۵ روزکاری از تاریخ تکمیل این فرم دریافت و در صورت قانع کننده نبودن این توضیحات به همراه نظرات بورس ظرف مدت ۱۵ روزکاری از اتمام این مهلت به مرجع رسیدگی کننده به تخلفات کارگزاری ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا ارسال نماید. عدم دریافت یا عدم ارایه توضیحات کارگزاری مانع از ارسال این گزارش به مراجع مذکور نخواهد بود.
تبصره ۱- چگونگی انتخاب دوره بررسی در فرم مذکور در این ماده در برنامه سالانه رسیدگی بورس پیش بینی می شود.
تبصره ۲– هرگاه در فرم گزارش بازدید از کارگزاری، بررسی نمونه ای و تصادفی ذکر شده باشد، بورس باید کاربرگی به همین منظور تهیه نماید که در آن روش های رسیدگی شامل نمونه ها و نتایج رسیدگی به نحو کافی مستند شود و به ضمیمه فرم مذکور در پرونده کارگزاری نگهداری گردد. سبا می تواند موارد مورد نظر خود را در این مورد به بورس اعلام نماید.
تبصره ۳- در مواقعی که بورس توضیحات کارگزاری موضوع این ماده را قانع کننده تشخیص می دهد باید موضوع را طی گزارشی حاوی دلایل قانع کننده بودن توضیحات کارگزاری به تایید مدیریت مربوطه در بورس تهیه کرده و به ضمیمه فرم گزارش بازدید، بایگانی نماید.
ماده ۶. بورس حداکثر ۱۵ روزکاری پس از دریافت صورت های مالی کارگزاری که مصوب مجمع عمومی است، فرم بررسی سالانه کارگزاری ها را مطابق پیوست شماره ۴ براساس صورت های مالی حسابرسی شده و سایر گزارش ها و مدارک دریافتی، برای هر کارگزاری تکمیل می نماید و گزارش حسابرس و بازرس قانونی آن کارگزاری را مورد بررسی قرار می دهد. در صورتی که جواب هر یک از سؤالات مذکور در این فرم منفی باشد یا کارگزاری براساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی از قوانین و مقررات تخلف نموده باشد، بورس ظرف ۱۵ روزکاری پس از پایان این مهلت توضیح کارگزاری را در خصوص هر یک از موارد دریافت و در صورت قانع کننده نبودن این توضیحات به همراه نظرات خود حداکثر ظرف هفت روزکاری بعد به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا، ارسال می نماید.
ماده ۷. از تاریخ لازم الاجرا شدن این دستورالعمل، بورس دارای اختیارات زیر است:
الف) اعطای مجوز ایجاد شعبه یا نمایندگی به کارگزاری های عضو خود؛
ب) اعطای مجوز ایجاد تالار اختصاصیبه کارگزاری¬های عضو خود؛
ج) اعطای حق دسترسی به سامانه معاملاتی بورس به کارگزاری های عضو خود؛
د) صدور مجوز برای کارکنان کارگزاری های عضو جهت دسترسی به سامانه معاملاتی و ورود به محل های معاملات بورس؛
هـ)دریافت اطلاعات کارگزاری های عضو خود و مدیران و کارکنان آن ها در راستای انجام وظایف محوله و ثبت آن در بانک اطلاعاتی کارگزاران (ستاک)؛
و ) تهیه گزارش های کارشناسی درخصوص شکایت مشتریان از کارگزاران به درخواست سبا و کمیته سازش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار.
تبصره۱- بورس در اجرای اختیارات موضوع این ماده مقررات را رعایت می نماید. مقررات موجود در رابطه با کارگزاری های عضو بورس کالای ایران در پیوست شماره ۵ این دستورالعمل فهرست شده اند. مقررات بعدی، پس از تصویب به بورس ابلاغ خواهد شد.
تبصره۲- در اجرای بندهای (الف) و (ب) این ماده، بورس موظف است مقررات پیشنهادی خود را حداکثر سه ماه پس از تصویب این دستورالعمل؛ به سبا ارایه کند.
تبصره۳- بورس باید در اجرای اختیارات موضوع این دستورالعمل، نیروی انسانی صلاحیت دار کافی به تشخیص سبا استخدام نماید.
ماده ۸. تا تصویب مقررات مربوط به پذیرش اعضاء توسط بورس، کارگزارانی که در حال حاضر مجوز فعالیت در بورس کالای ایران را دارند و کارگزارانی که از طرف سبا به بورس معرفی می شوند، به عنوان عضو بورس پذیرفته می شوند.
ماده ۹. بورس موظف است بررسی لازم جهت اطمینان از رعایت قانون و مقررات توسط اعضای خود را انجام داده، و در صورت مشاهده هرگونه تخلف موضوع را به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری ها و سبا گزارش کند.
ماده ۱۰. بورس هر ماه گزارشی از وضعیت کارگزاران فعال و غیرفعال و شعبه های آن ها ، حجم و ارزش معاملات و مشتریان و همچنین هر سه ماه گزارشی از بازرسی انجام شده از شرکت های کارگزاری و شعبه های آن ها را تهیه و به سبا ارسال می نماید. شکل و محتوای این گزارش ها توسط مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا، تعیین و ابلاغ می گردد.
ماده ۱۱. بورس می تواند برای انجام موارد مذکور در این دستورالعمل از خدمات حسابرسان معتمد سازمان استفاده نماید.
ماده۱۲. یک نسخه از کلیه فرم ها و مدارک رسیدگی بورس، در پرونده ی کارگزاری یا پرونده ی مخصوص دیگری نگهداری می شود.
ماده ۱۳. کلیه بخش نامه ها و اطلاعیه های صادره توسط بورس، باید در چارچوب اختیارات بورس بوده و هم زمان با ابلاغ به کارگزاران، یک نسخه از آن به سبا ارسال گردد.
ماده۱۴. بورس می تواند اصلاحات لازم در این دستورالعمل را جهت تصویب به سباپیشنهاد دهد.
ماده ۱۵. بورس یک نسخه از مصوبات خود درخصوص کارگزاری ها را بلافاصله بهسبا ارسال می دارد.
ماده ۱۶. این دستورالعمل در شانزده ماده، هفت تبصره و چهار پیوست در تاریخ ۲خرداد۱۳۸۸ به تصویب هییت مدیره سبا رسید و از این تاریخ لازم الاجرا است.
پیوست ۱
به نام خدا
نام شرکت کارگزاری : تاریخ تهیه :
ماه مورد گزارش : صفحه :
فرم کنترل مدارک گزارش ماهانه کارگزاری های بورس کالای ایران
نام و نام خانوادگی تهیه کننده:
امضا :
پیوست ۲
به نام خدا
نام شرکت کارگزاری : تاریخ تهیه :
ماه مورد گزارش : صفحه :
فرم بررسی گزارش ماهانه کارگزاری های بورس کالای ایران
نام و نام خانوادگی تهیه کننده : نام و نام خانوادگی تاییدکننده : امضا : امضا :
چگونه از کارگزاری بورس خود شکایت کنیم؟ + نحوه شکایت از کارگزاری بورس
با توجه به اینکه حمایت از حقوق و منافع فعالان بازار به استناد قانون بازار اوراق بهادار و قانون ارتقاء نظام اداری و مقابله با فساد، از جمله وظایف اداره رسیدگی به شکایات و خمایت های حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار ایران است، لذا مسئولیت رسمی دریافت و بررسی شکایت های اشخاص حقیقی و حقوقی بر عهده این اداره خواهد بود.
در این مطلب از تیتر یک آنلاین، توضیحاتی درباره نحوه شکایت از کارگزاری بورس خود خواهیم داشت! با ما همراه باشید. چندی پیش افراد زیادی سرمایه و عمده فعالیت خود را به بورس اختصاص دادند؛ اتفاقی که در نوع خود بی سابقه و البته شکست آن قابل پیش بینی بود!
اما برای آغاز فعالیت در بورس بایستی به هر یک از کارگزاری های مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه نمایید؛ ضمن ثبت نام در آن کارگزاری و تکمیل فرم های مربوطه و سپس ثبت نام در سامانه سجام و اخذ کد بورسی مقدمات لازم جهت ورود به بورس را فراهم نمایید. دقت داشته باشید کارگزاری بورس در واقع اشخاص حقوقی هستند که نماینده و وکیل اشخاص متقاضی هستند تا به نمایندگی و وکالت از آنها نسبت به فعالیت و خرید و فروش سهام در قبال دریافت کارمزد معاملاتی اقدام می نمایند.
البته در این احتمال وقوع برخی تخلفات از سوی کارگزاری های بورس نیز وجود دارد! زیرا وقوع تخلف و بعضا جرم در هر حوزه ای که در آن سرمایه های کلان جابه جا می شود، دور از احتمال نیست! در ادامه برخی از تخلفات صورت گرفته توسط کارگزاران، طبق دستورالعمل انضباطی سازمان بورس و اوراق بهادار عبارت است از:
این موارد موجب تذکر کتبی به کارگزار بدون درج در پرونده می شود:
- فروش بیش از حد مجاز.
- عدم رعایت ضوابط انضباطی تالارهای معاملات.
- عدم توجه به پیام‌ها و دستورات ناظر بازار.
- تاخیر در اخذ کد سهامداری برای مشتری.
- خودداری از پذیرش سفارش های خرید و فروش مشتریان.
- استفاده از اشخاصی که دارای گواهینامه یا صلاحیت لازم برای فعالیت یا انجام معاملات نمی باشند. نحوه گزارش تخلفات کارگزاری بورس
- عدم رعایت بخشنامه‌ها و ابلاغیه‌های اداری صادره از سوی مقامات ذی صلاح در سازمان و…
این موارد موجب اخطار کتبی به کارگزار و درج آن در پرونده می شود:
- خرید یا فروش اوراق بهادار یا کالا بدون رعایت سهمیه های مقرر
- عدم رعایت محدودیت های مقرراتی در خصوص خرید سهام برای شرکت های کارگزاری و اشخاص حقیقی مرتبط با آنان
- تعطیلی موقت دفاتر یا شعب کارگزاری بدون طی تشریفات مقرر
- عدم رعایت مقررات مربوط به پذیرش مشتریان و احراز هویت آنها
- هرگونه تقصیر یا سهل انگاری در انجام امور محوله به کارگزاری به عنوان مشاور عرضه و …
این موارد موجب محرومیت کارگزار از انجام معاملات حداکثر تا شصت روز کاری می شود:
- انجام معاملات ساختگی برخلاف اصول متعارف و منصفانه بازار جهت گریز از محدودیت‌های مقرراتی بازار
- عدم ارائه اطلاعات و مستندات مورد درخواست سازمان یا بورس به ویژه در حین بازرسی
- دریافت وجوهی غیر از کارمزدهای مصوب یا بیش از سقف‌های تعیین شده از مشتریان
- تحت هر عنوان، اخذ کد معاملاتی بدون رعایت مقررات مربوط به احراز هویت و …
این موارد موجب تعلیق تمام یا بخشی از مجوزهای کارگزار می شود:
- انجام فعالیت کارگزاری به هر نحو پس از انقضای مهلت مجوز تاسیس یا فعالیت.
- از دست دادن بخش عمده‌ای از شرایط تاسیس یا فعالیت.
در فرآیند معاملات بورس بین خریدار و فروشنده، شکل گیری اختلافات اجتناب ناپذیر است. اما در این بین، سوالی که مطرح می شود این است که در صورت بروز هر یک از این تخلفات از سوی کارگزاری بورس، بایستی چه کنیم؟ یا چگونه می توانیم از کارگزاری بورس خود شکایت کنیم؟
یکی از اقدامات به جهت اعلام و اطلاع تخلف و شکایت، ثبت آن در سامانه رسمی اینترنتی ثبت تخلفات بورس یا https://shekayat.seo.ir می باشد. مورد دیگر مراجعه به کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار می باشد. در این نهاد کمیته ای به نام کمیته سازش تشکیل شده است تا پس از روند مراحل و تشریفات قانونی به کلیه اختلافات و شکایات رسیدگی می کند.
ثبت شکایت در هیات مدیره بورس مطابق با قانون بورس و اوراق بهادار از طرق دیگر شکایت است. مطابق با آخرین تغییرات در زمینه، پس از ثبت شکایت موضوع در کمیسیونی طرح و به آن رسیدگی می شود. در نهایت می توان موضوع و تخلف را به سازمان بازرسی کل کشور اطلاع داد و خواستار رسیدگی به موضوع شد. ثبت شکایت در سازمان بازرسی به راحتی از طریق سامانه اینترنتی سازمان قابل ثبت و پیگیری می باشد.
دقت داشته باشید در ماده ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار آمده است:
” کلیه اختلافات بین فعالین بازار سرمایه که ناشی از فعالیت حرفه ای آنها باشد، میبایست ابتدا در کمیته سازش کانون ها مطرح و در صورت عدم سازش، در هیات داوری موضوع آن قانون رسیدگی شود.
ضمنا آرای صادر شده از سوی هیات داوری قطعی و لازم الاجرا بوده و اجرای آن به عهده اداره ها و دوایر اجرای ثبت اسناد و املاک می باشد. “
بر اساس این مصوبه و همچنین ماده ۱۵ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، رسیدگی به دعاوی سود سهام در صلاحیت کمیته سازش کانون کارگزاران و سپس هیات داوری سازمان بورس است. بنابراین راه ورود به فرآیند رسیدگی به اکثر اختلافات در بازار سرمایه و صدور آرای قطعی و لازم الاجرا در این خصوص و احقاق حقوق سرمایه گذاران، نهادهای مالی و تشکل های خودانتظام، تشکیل پرونده در کمیته سازش کانون کارگزاران می باشد.
نحوه گزارش تخلفات کارگزاری بورس
گزارشگران حرفه‌ای بازار سرمایه، با ثبت ناهنجاری عمده‌ای که موثق و همراه مستندات است، می‌توانند از سازمان بورس و اوراق بهادار «پاداش» دریافت کنند.
به گزارش روابط عمومی کارگزاری بانک مسکن، رئیس اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه با بیان مطلب فوق به سنا گفت: از جمله اهداف اصلی این اداره از ابتدای تأسیس در سال ۹۸، رسیدگی به گزارش‌های حرفه‌ای موثق و دست اول درباره ناهنجاری‌های عمده مبتنی بر بروز جرم و تخلف در بازار سرمایه بوده است.
مهدی زمانی سبزی با بیان اینکه سازمان بورس به دنبال ارائه سازوکاری برای استقرار فرایند دریافت گزارش حرفه‌ای و حمایت از گزارشگران بوده است، افزود: در راستای ارتقا و حفظ شفافیت اطلاعاتی و معاملاتی در بازار سرمایه و به منظور پیشگیری و کشف تخلفات، سازمان بورس و اوراق بهادار توسعه و پیاده سازی سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه (سوت زن) را در دستور کار قرار داد و سامانه dideban.seo.ir به بهره‌برداری رسید.
او ادامه داد: متناسب با این موضوع، چندی پیش دستورالعملی با محوریت «پاداش» در کمیته تدوین مقررات تدوین شد که پس از طرح و تصویب در هیأت مدیره سازمان، هم اکنون در فرآیند ابلاغ رسمی به فعالان بازار است. این دستورالعمل به گزارشگران حرفه‌ای که ناهنجاری عمده‌ای را از طریق سامانه یاد شده گزارش دهند، مشروط به اینکه، گزارش بر اساس دستورالعمل یاد شده حائز شرایط باشد، پاداش می‌دهد.
رئیس اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه محل این پاداش را از وجوهی خواند که از بورس‌ها نحوه گزارش تخلفات کارگزاری بورس و سازمان بورس تأمین می‌شود و تصریح کرد: پاداش در نظر گرفته شده برای موارد گزارش شده حائز شرایط، ۱۰ تا ۳۰ درصد مجموع مبلغ جریمه نقدی موضوع رأی یا آرای قطعی یا زیان احتمالی تخمینی هیأت مدیره سازمان است.
او در خصوص نحوه بررسی گزارش‌های دریافتی نیز عنوان داشت: گزارشگران می‌توانند گزارش خود را به صورت ناشناس یا همراه با درج اطلاعات هویتی ارسال کنند. در صورت ارسال گزارش همراه با مشخصات هویتی، سازمان بورس متعهد است که از اطلاعات هویتی گزارشگر حرفه‌ای محافظت کرده و از افشای آن خودداری کند.
به گفته زمانی سبزی، قوی‌ترین ابزارهای مبارزه، کشف و پیشگیری از بروز جرایم و تخلفات، استفاده از توان نظارتی مردم در کشف جرایم و تخلفات به عنوان بازیگران اصلی بازار سرمایه است. از این اقدام که با عنوان سوت‌زنی یا whistleblowing یاد می‌شود، نمونه‌های موفقیت آمیزی در کشورهای پیشرفته مشاهده شده است.
او با اشاره به حوزه‌های فعالیت اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه اظهار کرد: گزارشگران حرفه‌ای می‌توانند گزارش ناهنجاری عمده‌ای که از آن آگاه می‌شوند را در هر یک از حوزه‌های ناشران، بازار، نهادهای مالی و فضای مجازی به همراه مستندات در سامانه ثبت کنند.
وی آمار گزارش‌های ثبت شده در سامانه طی ۴ ماه ابتدایی سال جاری را مدنظر قرار داد و توضیح داد: طی دوره یاد شده، ۷۱ درصد گزارش‌ها در حوزه بازار، ۱۷ درصد در حوزه ناشران و ۱۲ درصد در حوزه نهادهای مالی و فضای مجازی بوده است. در این مدت، ۹ گزارش تخلفاتی نیز به معاونت حقوقی ارجاع داده شده است.
آشنایی با تخلفات بازار سرمایه یا بورس
منظور از تخلف در بازار سرمایه یا بورس، نقض قوانین و مقررات اختصاصی این بازار می باشد که برای آن مجازات انضباطی در نظر گرفته شده است. تخلفات در کنار جرایم و اختلافات انواع ناهنجاری ها در بازار سرمایه را تشکیل میدهند که به دلیل برخی شباهت ها و همپوشانی هایی که میان آنها وجود دارد گاه فعالان بازار در تمیز میان آنها دچار سردرگمی می شوند. به همین جهت در ادامه ابتدا به بیان تفاوت میان این مفاهیم میپردازیم و پس از ارائه مصادیقی از مهمترین تخلفات بازار سرمایه یا بورس مراجع رسیدگی به این تخلفات را مورد بررسی قرار می دهیم.
تفاوت تخلف و جرم
تخلف و جرم هر دو شامل هرگونه فعل یا ترک فعلی می شوند که برخلاف قوانین و مقررات بازار سرمایه صورت بگیرد. با این حال این دو مفهوم تفاوت هایی با یکدیگر دارند که مهم ترین این تفاوت ها در ارتباط با ضمانت اجرای تعیین شده برای ارتکاب هر یک است. به عبارت دیگر ضمانت اجرای تعیین شده برای ارتکاب جرایم از نوع کیفری است و ممکن است شامل مجازاتهایی مانند حبس شود، در حالی که برای تخلفات ضمانت اجرای انضباطی در نظر گرفته شده که عمدتاً شامل تذکر کتبی، جزای نقدی و سلب صلاحیت می باشد. تفاوت قابل توجه دیگری که میان جرایم و تخلفات وجود دارد در مرجع رسیدگی به این دو است که در اولی همواره دادگاه کیفری است ولی در دومی مراجع غیر قضایی مانند بورس صالح به رسیدگی هستند.
علی رغم تفاوت هایی که میان جرایم و تخلفات وجود دارد، باید توجه داشت که برخی تخلفات در بازار سرمایه واجد وصف کیفری بوده و به عنوان جرم نیز شناسایی شده اند؛ از این دست میتوان به تخلفات دستکاری بازار، معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی و فعالیت بدون مجوز اشاره کرد.
تفاوت تخلف و اختلاف
طبق تعریفی که قبل از این ارائه شد تخلف نقض قوانین و مقررات بازار سرمایه است که برای آن مجازات انضباطی در نظر گرفته شده، اما منظور از اختلاف دعوای مدنی است که میان دو نفر با هدف جبران خسارت از طرف زیان دیده مطرح می شود. بنابراین در فرایند رسیدگی به تخلف رأیی مبنی بر جبران خسارت از اشخاص متضرر صادر نمی شود و متقابلاً در جریان رسیدگی به اختلافات مدنی نیز برای هیچ یک از طرفین مجازات انضباطی وضع نمی شود، با این حال میتوان در مواردی که ارتکاب یک تخلف ورود خسارت به سایر اشخاص را به همراه دارد به تخلف مربوطه و اختلاف میان متخلف و اشخاص زیان دیده به طور موازی رسیدگی کرد، اما باید به خاطر داشت مرجع صالح برای رسیدگی در هر مورد متفاوت خواهد بود.
مهم ترین تخلفات بورس یا بازار سرمایه
دستکاری بازار
دستکاری بازار یکی از شایع ترین تخلفاتی است که در بازار سرمایه رخ می دهد. اهمیت تخلفات در بازار بورس یا سرمایه به حدی است که در فصل ششم قانون بازار اوراق بهادار به عنوان جرم نیز شناسایی شده و برای آن مجازات کیفری در نظر گرفته شده است. با این وجود در این بخش دستکاری بازار صرفاً از حیث انضباطی مورد بررسی قرار می گیرد.
در دستورالعمل انضباطی کارگزاران مصادیق متعددی از دستکاری مورد اشاره قرار گرفته که برخی موارد آن به شرح ذیل میباشد:
- سفارش چینی گسترده و غیرمتناسب با عرضه و تقاضای بازار یا سفارش چینی بدون سفارش بر اساس سفارش های غیر مستند که منجر به ایجاد جراین غیر واقعی عرضه و تقاضا گردد.
- ورود سفارش خرید یا فروش با هدف القای رونق و حذف سفارش وارده پس از ورود سفارش های دیگر کارگزاران و اقدام به انجام معامله در سمت دیگر توسط یک یا چند کارگزار به صورت هماهنگ
- سفارش چینی گسترده در قسمت های پایینی صف های خرید و فروش با هدف طولانی شدن صف به منظور جلب منفعت برای خود یا دیگران در جهت اهدافی خاص مانند شمول در ضوابط رفع گره های معاملاتی و یا فعالیت در طرف مقابل
- ورود سفارش خرید یا فروش بالاتر یا پایین تر از مظنه های خرید یا فروش جاری بازار به منظور ایجاد روندی صعودی یا نزولی در قیمت اوراق بهادار جهت بهره گیری از قیمت ایجاد شده به نفع خود یا سایرین
- اخلال در فرایند قیمت گذاری ورقه بهادار یا کالا با انجام معامله در حجم کم یا قیمت های نامتعارف و یا انجام معاملات هماهنگ شده و یا معامله ای متفاوت با جریان بازار و ….
مجازات انضباطی دستکاری بازار
به موجب ماده نحوه گزارش تخلفات کارگزاری بورس هفت دستورالعمل انضباطی کارگزاران، در صورت احراز ارتکاب موارد بالا، کارگزاری مربوطه به محرومیت از انجام معاملات حداکثر تا شصت روز کاری محکوم می گردد.
عدم پرداخت سود مصوب
شرکتها اصولاً الزامی به پرداخت سود به سهامداران خود ندارند مگر در خصوص 10% از سود ویژه سالانه که طبق ماده 90 لایحه اصلاحی قانون تجارت در صورت وجود منافع قابل تقسیم در شرکت ملزم به تقسیم آن هستند. با این وجود در صورتی که مجمع عمومی تصمیم به تقسیم سود بگیرد، قانون مهلت هشت ماهه ای را برای تقسیم سود تصویب شده در مجمع در نظر گرفته است. بنابراین عدم رعایت مهلت پرداخت سود مصوب توسط شرکت تخلف محسوب می گردد.
مجازات انضباطی عدم پرداخت سود مصوب
طبق بند 6 ماده 25 دستورالعمل انضباطی ناشران پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و همین ماده در دستورالعمل انضباطی ناشران پذیرفته شده بر فرابورس ایران عدم پرداخت سود نقدی مصوب در مهلت های مقرر توسط ناشر موجب اخطار کتبی به ناشر و مدیران ارشد آن با درج در پرونده و اعلام به عموم می گردد.
مراجع رسیدگی به تخلفات در بورس یا بازار سرمایه
ماده 35 قانون بازار اوراق بهادار صلاحیت اولیه رسیدگی به تخلفات در بازار سرمایه و بورس را بر عهده هیئت مدیره بورس ها و رسیدگی به تجدیدنظر از آرای بورس ها را در صلاحیت سازمان بورس قرار داده است. البته مسئله صلاحیت رسیدگی به تخلفات در بازار سرمایه واجد پیچیدگی هایی است که بررسی جامع آن در این مقاله نمی گنجد، به همین جهت در مقاله جداگانه ای به طور جامع تر به بحث صلاحیت مراجع مختلف در رسیدگی به تخلفات پرداخته شده و اینجا صرفاً شیوه کلی رسیدگی به تخلفات در بورس و سازمان مورد بررسی قرار گرفته است.
ساختار رسیدگی در بورس
در ساختار رسیدگی به تخلفات در بورس سه رکن وجود دارد که شامل دبیرخانه کمیته تحقیق و بررسی تخلفات، کمیته تحقیق و بررسی تخلفات و هیئت مدیره میباشد. دبیرخانه وظیفه انجام امور مقدماتی و تشکیل پرونده تخلفاتی را بر عهده دارد. پس از تشکیل پرونده، کمیته تحقیق و بررسی تخلفات که متشکل از مدیر حقوقی بورس، نماینده واحد گزارش دهنده و یک نفر خبره به انتخاب هیئت مدیره بورس می باشد با دعوت از متخلف جلسه رسیدگی تشکیل می دهد و پس از استماع دفاعیات رأی پیشنهادی خود را صادر و برای هیئت مدیره بورس ارسال می نماید. در صورتی که رأی پیشنهادی در هیئت مدیره مورد تأیید قرار بگیرد، شخص مورد رسیدگی 20 روز برای درخواست تجدیدنظر از سازمان مهلت خواهد داشت.
ساختار رسیدگی در سازمان بورس
آرایی که توسط هیئت مدیره بورس در مرحله بدوی صادر می شوند در صورت درخواست تجدیدنظر برای رسیدگی مجدد به هیئت رسیدگی به تخلفات در سازمان بورس ارجاع می گردند. این هیئت متشکل از مدیر پیگیری تخلفات، مدیر نظارتی مربوطه در سازمان و یک نفر خبره به انتخاب هیئت مدیره سازمان می باشد. رأیی که این هیئت در مقام تجدیدنظر از آرای بورس صادر می نماید قطعی است و قابل تجدیدنظر خواهی مجدد نمی باشد.
دیدگاه شما