نحوه قیمت گذاری سهام در بورس

«بازار سهام در کوتاه‌ مدت یک ماشین نظرسنجی و در درازمدت یک ترازوی دیجیتال است.»

ارزیابی و تعیین ارزش سهام و روش قیمت‌گذاری سهام شرکت‌ها

ارزیابی سهام یا ارزش‌گذاری و تعیین ارزش واقعی سهام یا به‌اصطلاح قیمت‌گذاری سهم از موضوعات بسیار مهمی است که در بررسی و محاسبه ارزش دارائی و سهام شرکت‌ها و همچنین تصمیمات سرمایه‌گذاری حائز اهمیت است در این مقاله سعی بر این است اهداف ارزیابی سهام و دیدگاه کلی در ارزش‌گذاری و قیمت سهام موردبررسی قرار گیرد.

یکی از مطمئن‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری پرسود، خریدوفروش اوراق بهادار می‌باشد بهترین روش سرمایه‌گذاری داشتن سبد متنوعی از اوراق بهادار است ازآنجاکه این نوع سرمایه‌گذاری نیاز به دانش تخصصی و وجوه نقدی تقریباً زیاد دارد کمک گرفتن از شرکت‌های سرمایه‌گذاری که از نهادها و واسط‌های مالی فعال در اوراق بهادار است بسیار حائز اهمیت است.

در سال 1940 در ایالات‌متحده جامع‌ترین طبقه‌بندی قانون برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری در میان کشورهای جهان صورت گرفت بر اساس این قانون شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران بانام سرمایه‌گذاری مدیریتی از نوع شرکت‌های سرمایه‌گذاری تحت عناوین شرکت یا صندوق با سرمایه باز و شرکت یا صندوق با سرمایه بسته می‌باشند.

از حضور شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار تهران سال‌ها می‌گذرد ولی از تاریخ شروع فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در بازار مالی ایران زمان زیادی نمی‌گذرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در سهام فعالیت خود را از سال 1387 آغاز کرده‌اند.

با توجه به مطالب عنوان‌شده و در نظر گرفتن اهمیت عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در سهام از جهات: کسب بازده اضافی نسبت به بازار از طرف سرمایه‌گذاران، کاهش نوسانات شدید قیمت سهام در بازار بورس، تحقق اهداف سرمایه‌گذاری مدیران نهادهای مالی و تصمیمات سرمایه‌گذاری، تأمین مالی و کارکردی بهتر به خاطر وجود سهامداران حقوقی در شرکت‌های سرمایه پذیر، اتخاذ تصمیمات تخصصی و بجا در بورس و … این‌طور به نظر می‌رسد که تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در بورس یا سهام یک امر مشکل باشد.

شرکت یا صندوق با سرمایه بسته چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

سهام این نوع شرکت‌های سرمایه‌گذاری فقط در زمان عرضه اولیه توسط خود شرکت به فروش می‌رسد و معاملات و فروش‌های بعدی بین سرمایه‌گذاران در بازار ثانویه صورت می‌گیرد شرکت‌ها با این شرایط تعداد سهام محدودی دارند و نمی‌توانند سهام باقابلیت بازخرید منتشر کنند.

شرکت یا صندوق با سرمایه باز چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

یعنی یک شرکت سرمایه‌گذار که وجوه را از سرمایه‌گذاران جمع‌آوری می‌کند و د ر سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کند از ویژگی‌های این نوع از شرکت یا صندوق‌ها این است که اوراق بهادار باقابلیت بازخرید منتشر می‌کنند.

4 دیدگاه اصلی در ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام چیست؟

• ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس معیار مقایسه‌ای
• ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس سودآوری شرکت
• ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس دارایی شرکت
• ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس جریان‌های نقدی تنزیلی

ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس معیار مقایسه‌ای

درواقع در این مورد با ارزیابی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس اوراق بهادار و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در سهام در مقایسه با شاخص بازار در بورس می‌توانیم به نتایج قابل‌قبول و کمک‌کننده‌ای برسیم و عملکرد هردو را باهم مقایسه کنیم.

ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس سودآوری شرکت

در بررسی این مورد اولین بحث ارزش ذاتی سهام است که به معنی ارزش و قیمت واقعی یک شرکت یا دارائی است که عوامل مؤثری مانند پتانسیل رشد شرکت، لحاظ کردن دارائی مشهود و نامشهود و ابعاد کسب‌وکار در ارزش سهام در آن در نظر گرفته‌شده و به همین دلیل از قیمت جاری بازار متمایز شده و هدف از بررسی ارزش ذاتی سهام مقایسه آن باقیمت بازار است.

و یکی از روش‌های ارزیابی یا ارزش‌گذاری سهام در این مورد روش محاسبه P/E است که بیان‌کننده نسبت قیمت یا ارزش یک سهم به‌پیش بینی سود سهام آن است که با سود با حداقل ریسک یعنی سود بانکی قابل‌مقایسه است درواقع این نسبت روش محاسبه بازگشت سرمایه است بدین‌صورت که اگر سود بانکی 20 درصد باشد دوره بازگشت سرمایه در بانک 5 سال است یعنی سرمایه‌گذار بعد از 5 سال سودی که به دست آورده معادل اصل سرمایه است یعنی P/E بازار برابر با 5 است اگر سود بانکی کاهش یابد P/E بازار رشد خواهد کرد چون زمان بازگشت سرمایه بیشتر می‌شود به‌عنوان‌مثال اگر شرکتی eps خود را 100 تومان اعلام کند با فرض همان P/E=5 قیمت تعادلی هر سهم برابر است با P/100=5 ← P=500

ارزیابی سهام یا قیمت‌گذاری سهام بر اساس دارایی شرکت

در این نوع ارزش‌گذاری و ارزیابی سهام چند روش مرسوم را عنوان می‌کنیم اولین مورد ارزش اسمی سهام است که در زمان تأسیس شرکت برای اوراق سهام منتشرشده تعیین می‌شود و در اساسنامه شرکت نیز درج می‌شود و قیمت یا ارزش واقعی سهام نیست که در حال حاضر در ایران طبق قانون 29 تجارت در شرکت‌های سهامی عام ارزش اسمی هر سهم نباید از 10000 ریال بیشتر باشد و ارزش اسمی هر برگه از سهام عادی در حال حاضر در کشور ما 1000 ریال است.

ارزش اسمی =سرمایه شرکت / تعداد سهام منتشرشده شرکت

مورد قابل‌بررسی بعدی ارزش دفتری سهام است درواقع برای دارایی شرکت سهامی در ترازنامه شرکت عددی به‌عنوان ارزش آن دارایی ثبت‌شده که همان ارزش دفتری سهام نامیده می‌شود و نکته مهم اینکه ارزش دفتری سهام باارزش بازار سهام برابر نیست زیرا ارزش دفتری سهم بر پایه ارزش دارایی ثبتی در ترازنامه شرکت است اما ارزش بازار سهم بر اساس ارزیابی سرمایه‌گذاران از عملکرد شرکت و ارزش عرفی دارایی است.

ارزش بازار سهام مورد قابل‌بررسی دیگر در ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس دارایی شرکت است که قیمتی است که طبق مکانیم عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود.

ارزش جایگزینی سهام، ارزش سهام بر اساس خالص ارزش دارایی‌ها و ارزش تصفیه‌ای هم 3 موردی هستند که در این روش می‌توان بررسی کرد.

ارزیابی سهام و قیمت‌گذاری آن بر اساس جریان‌های نقدی تنزیلی

روش جریان نقد تنزیل شده این‌گونه تحلیل می‌شود که به دلیل وجود تورم در بازار و ریسک‌های مختلف مربوط به آن، ارزش یک مبلغ معین پول در حال حاضر بیش از ارزش آن در آینده است به همین دلیل می‌توانیم ارزش یک شرکت، یک پروژه یا … را بر اساس داشتن پتانسیل در تولید پول یا همان جریان‌های نقدی در آینده تخمین بزنیم و برای انجام این کار فقط باید ارزش فعلی (ارزش آن در زمان حال) جریان نقد آینده شرکت یا پروژه را به دست آورد.

8 روش ارزیابی و تعیین ارزش سهام:

• تعیین ارزش سهام طبق ارزش ‌دفتری سهام
• تعیین ارزش سهام طبق ارزش اسمی سهام
• تعیین ارزش سهام طبق قیمت و جریان بازار
• تعیین ارزش سهام طبق نرخ سودآوری
• تعیین ارزش سهام طبق ارزش فعلی خالص جریان‌های نقدی آتی
• تعیین ارزش سهام طبق قیمت یا ارزش جاری خالص دارائی
• تعیین ارزش سهام طبق ارزش معدل ۲
• تعیین ارزش سهام طبق ارزش ذاتی و اقتصادی

روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش ‌دفتری سهام:

قیمت‌گذاری و تعیین ارزش سهام بر اساس ارزش دفتری حاصل ارقام ثبت‌شده در دفاتر و صورت‌های مالی شرکت می‌باشد که قیمت پایه سهام از محاسبه اختلاف حاصل دارائی و بدهی‌های ثبت‌شده به دست می‌آید.

روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش ‌اسمی سهام:

قیمت‌گذاری و تعیین ارزش سهام بر اساس مبلغ اسمی همان قیمتی است که روی برگه سهام درج‌شده که با حاصل‌ضرب تعداد سهام در مبلغ اسمی ذکرشده روی ورق سهام ارزش کل سهام تعیین می‌شود.

روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس قیمت و جریان بازار:

در این روش قیمت‌گذاری و ارزیابی سهام بر اساس واگذاری و خریدوفروش سهام در بازار فعال و قیمت‌های مشخص‌شده در تابلوی بورس و اوراق بهادار در زمان انجام معامله مشخص می‌شود.

روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس نرخ سودآوری:

در این روش قیمت‌گذاری و تعیین ارزش سهام در مورد شرکت‌هایی که میانگین سود 3 سال قبل از کسر مالیات و 3 سال قبل از قیمت‌گذاری و ارزیابی پس ازلحاظ کردن موارد سود معادل 5 درصد مبلغ خالص دارایی باشد اجرا خواهد شد یعنی شرکت باید در 3 سال قبل از ارزیابی دارای سود باشد و صورت‌های مالی 3 دوره قبل از ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام آن موردحسابرسی قرار گیرد البته در این روش ابتدا باید سود شرکت کسر شود و با توجه به سود کسر شده، ارزش سهام تعیین شود.

روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش فعلی خالص جریان‌های نقدی آتی:

در این روش ارزش‌گذاری سهام و ارزیابی سهام بر اساس دریافت بودجه 10 سال آتی شرکت، نسبت به ارزش‌های فعلی خالص جریان‌های نقدی آتی شرکت و درنهایت نسبت به بررسی و اعلام قیمت پایه سهام انجام می‌شود یعنی محاسبه و ارزش‌گذاری فعلی جریان‌های نقدی آتی شرکت در مورد دارائی‌های ثابت شرکت در پایان سال دهم ملاک عمل می‌باشد.

مواردی مثل هزینه بازخرید خدمت کارکنان، مالیات عملکرد شرکت، خالص سرمایه در گردش و دارائی‌های ثابت خریداری‌شده طی 10 سال باید مدنظر قرارگرفته شود البته تمامی این موارد در صورتی منطقی است که اقتصاد جامعه سالم و تورم خیلی کمی داشته باشد.

روش ارزیابی، ارزش‌گذاری و قیمت‌گذاری سهام بر اساس قیمت یا ارزش جاری خالص دارائی:

در این روش کارشناس رسمی دادگستری باید خالص دارائی‌های ثابت شرکت را مورد ارزیابی قرار دهد و قیمت‌های ارائه‌شده توسط کارشناس رسمی دادگستری (رشته‌های مرتبط) باارزش دفتری دارائی‌های ثابت شرکت ارزیابی و مابه‌التفاوت آن توسط کارشناس مالی مشخص شود.

همچنین بدهی و دارائی‌های جاری شرکت نیز بایستی توسط کارشناسان مالی ارزیابی شود.

روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش معدل ۲:

در شرکت‌های سود ده، قیمت پایه سهام تعیین‌شده به روش ارزش‌های جاری و معدل قیمت پایه سهام تعیین‌شده به روش سودآوری به‌عنوان قیمت پایه سهام تعین می‌شود طبق نظر کارشناسان حرفه‌ای حسابرسی و حسابداری، معدل 2 یا چند قیمت پایه سهام تعیین‌شده از سایر روش‌ها می‌تواند به‌عنوان یک روش برای اعلام قیمت پایه سهام تعیین شود.

روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش ذاتی و اقتصادی:

در این روش ارزیابی سهام یا ارزش‌گذاری سهام قیمت پایه سهام را می‌توانیم با توجه به ارزش اقتصادی و ذاتی اعلام کنیم که کارشناس مالی ارزیابی را می‌تواند با توجه به وضعیت کنونی شرکت در مقایسه با شرکت‌های مشابه داخلی یا خارجی (ازلحاظ میزان تولیدات، وجود مدیریت کارآمد در شرکت، کارکنان متخصص و دارای مهارت) انجام دهد.

نکته: قیمت و ارزش سهام‌ بورسی معادل و برابر باقیمت در بازار فعال در زمان انجام معامله سهم می‌باشد و نیاز به کارشناسی از طرف کارشناس رسمی دادگستری نمی‌باشد با مراجعه به کارگزاری بورس می‌توانید از ارزش و قیمت سهام خود اطلاع پیدا کنید.

گروه کارشناسان رسمی ایران کارشناس درزمینهٔ ارزیابی سهام با بهره‌گیری از کارشناسان رسمی دادگستری در رشته‌های راه و ساختمان، برق و ماشین‌آلات، تأسیسات، فناوری اطلاعات و رایانه، اموال منقول، وسایط نقلیه و برند و امتیازات و همچنین با مدیریت کارشناسان رسمی رشته حسابداری و حسابرسی با ارائه مشاوره رایگان در تمامی نقاط کشور شما دوستان را همراهی خواهد کرد. تجربه چندین ساله ما در این زمینه بهترین مشاور و همراه شما خواهد بود.

قیمت سهام چگونه محاسبه می‌شود

این روزها بحث‌های زیادی درباره‌ی سهام و سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار می‌شنویم. بنابراین داشتن اطلاعاتی درباره‌ی بازار سهام و مهم‌تر از آن، روش‌های تعیین قیمت سهام بسیار مفید خواهد بود.

شرکت‌ها و نحوه قیمت گذاری سهام در بورس سازمان‌های امروزی به سرمایه‌های هنگفتی نیاز دارند که فراتر از دارایی‌های یک یا چند نفر است. بازار سهام به جذب سرمایه و تأمین مالی این شرکت‌ها کمک می‌کند. همچنین سرمایه‌گذاران همگی و به طور جمعی ارزش سهام این شرکت‌ها را تعیین می‌کنند. وقتی عده‌ی انبوهی هر یک برای خود اقدام به ارزش‌گذاری سهمی می‌کند، قیمت سهام آن شرکت نحوه قیمت گذاری سهام در بورس به قیمت ایده‌آل نزدیک می‌شود. این مقاله را بخوانید تا با نحوه‌ی ارزش‌گذاری آن آشنا شوید.

تاریخچه‌ی بازار سهام

در گذشته‌ی دور شرکت‌ها فقط با پول صاحبان شرکت راه‌اندازی و اداره می‌شدند. کسب‌وکارهای کوچک به سرعت رشد کرده و تنها با تکیه بر سودآوری‌شان به حیات خود ادامه می‌دانند. اما ممکن نیست بتوان همه‌ی کسب‌وکارها را تنها با بهره گرفتن از آورده‌ی بنیان‌گذاران راه‌اندازی کرد. مثلا برای ساختن یک کارخانه به پول هنگفتی نیاز دارید! اگر بانک‌ها به شما وام ندهند و نتوانید از دوست و آشنا هم چنین پولی قرض بگیرید، چه خواهید کرد؟
با آغاز اکتشافات اروپاییان در قرن ۱۵ و ۱۶ میلادی، نیاز آنها به پول افزایش پیدا کرد، اما پادشاهان علاقه‌ای به پشتیبانی از آنها نداشتند. مالکین و ثروتمندان با بهره‌های بالا حاضر به دادن وام بودند. بنابراین آنها تصمیم گرفتند از مردم عادی کمک بگیرند. و به این ترتیب شرکت هلندی هند شرقی، در سال ۱۶۰۲ نخستین شرکت سهامی‌ای بود که اوراق سهامش در بازار سهام آمستردام منتشر و معامله شد.

سهام چیست؟

برگه‌ی سهام یک شرکت شما را به نسبت میزان سرمایه‌گذاری‌تان (خرید برگه سهام) در سود آتی آن شرکت سهیم می‌کند. مثلا اگر شما یک سهم را از سهام شرکت اپل بخرید، با توجه به تعداد سهام ۱ میلیاردی آن، به اندازه یک میلیاردم از سود سالانه‌ی شرکت اپل نصیب شما خواهد شد.

فهرست شرکت‌ها

شرکت‌های عرضه‌کننده‌ی سهام در قالب فهرست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سهام (و یا بورس اوراق بهادار) معرفی می‌شوند. پذیرش این شرکت‌ها دارای شرایطی بوده و آنها را موظف به ارائه و انتشار کلیه‌ی اطلاعات مهم و اثرگذار به عموم مردم می‌کند. در مقابل نام (یا نماد) این شرکت‌ها در تابلوی سهام قرار می‌گیرد و هر سهمی که توسط بازدیدکنندگان بازار خریداری شود به تأمین مالی آنها کمک خواهد کرد. پدیدار شدن سهام یک شرکت برای نخستین بار در بازار سهام، «عرضه‌ی اولیه» نام دارد.

کارگزاران سهام

کارگزاران سهام بین شرکت‌های پذیرفته‌شده (فروشندگان) و خریداران رابطه برقرار می‌کنند (همانند یک فروشگاه اینترنتی). معامله‌ی میلیون‌ها سهم در روز، مواجهه‌ی مستقیم شرکت‌ها با خریداران را غیرممکن کرده است. بنابراین کارگزاری‌ها به عنوان رابطی بین شرکت‌ها و خریداران بالقوه عمل می‌کنند.

ارزش‌گذاری نحوه قیمت گذاری سهام در بورس سهام

مفاهیم اولیه

یکی از مفاهیم پایه‌ای در تعیین ارزش یک سهم «سود هر سهم» یا همان EPS است. همان‌طور که از نامش پیداست مقدار سود متعلق به یک سهم شرکت، از تقسیم کل سود سالانه‌ی شرکت بر تعداد سهام شرکت به دست می‌آید. مثلا اگر شرکتی ۱ میلیون سهم داشته باشد و سود سالانه‌ی آن ۵ میلیون تومان باشد، از تقسیم ۵ میلیون بر ۱ میلیون به سود ۵ تومانی برای هر سهم می‌رسیم.

محاسبه‌ی قیمت سهام

برای بررسی میزان پول لازم برای خرید ۱ سهم از شرکت کافیست سود سال‌های آینده را جمع کنید:

قیمت سهام = EPS سال اول + EPS سال دوم + …

البته می‌دانیم که ارزش ۱ تومان امروز با ۱ تومانِ ۱۰ سال بعد یکی نیست. به دلیل نرخ سود (i)، پول شما پس از ۱۰ سال ارزش کمتری خواهد داشت. پس فرمول پیشین نیاز به بهبود دارد:

… + (۲^(EPS ÷ (i+۱ سال دوم) + ((EPS) ÷ (i+۱ سال اول)) = قیمت سهام

حالا که بحث کمی پیچیده شد، کار را ساده می‌کنم و راه میانبری برای دو وضعیت نشان می‌دهیم:
۱. شرکت‌های بالغ به حدی بزرگ شده‌اند که به سختی و کندی رشد می‌کنند

نرخ سود ÷ EPS = قیمت سهام

نرخ سود مورد انتظار را می‌توان با توجه به میزان ریسک مربوط به شرکت، ریسک بازار و نرخ سود درازمدت اعلام‌شده توسط دولت محاسبه کرد.
قیمت سهام این شرکت‌ها معمولا به کندی تغییر می‌کند. تنها تغییر نرخ سود رسمی، ریسک‌های مربوط به شرکت (مثل سیل یا حمله‌ی آفات برای شرکت‌های حوزه‌ی کشاورزی) و یا تغییر ریسک بازار (مانند بحران مالی سال ۲۰۰۸) است که باعث تغییر قیمت قابل توجه می‌شود. اما در شرایط عادی هیجان چندانی وجود نخواهد داشت.

۲. شرکت‌های در حال رشد

(نرخ رشد مورد انتظار شرکت – نرخ سود) ÷ EPS سال بعد = قیمت سهام

اجازه دهید از یک مثال ساده استفاده کنیم. فرض کنیم EPS سال آینده شرکتی ۴۸ تومان است، نرخ سود مورد انتظار را با توجه به ریسکی که برای آن محتمل می‌دانیم، ۲۰ درصد در نظر می‌گیریم و نرخ رشد سالانه‌ی شرکت هم ۵ درصد است. بنابراین طبق فرمول، قیمت ایده‌آل سهام ۳۲۰ تومان خواهد بود:
۳۲۰ = (۵٪ – ۲۰٪) ÷ ۴۸
اما نرخ رشد (در اینجا ۵٪) را چگونه پیدا کنیم؟

یافتن نرخ رشد

برای یافتن نرخ رشد شرکت، سود آن در سال آینده و سال‌های بعدی، روش علمی دقیق و پاسخ کاملی وجود ندارد. به همین دلیل ما به بازار سهام نیاز داریم. در این بازار همه‌ی بازیگران هوش‌شان را به کار می‌گیرند تا میزان نرخ رشد شرکت‌ها و در نتیجه قیمت فعلی سهام آنها را کشف کنند.
برای تحقق پیش‌بینی جامع و روشن کردن مسیر آینده، همیشه به داده‌های جدید و پروژه‌های پیش‌ِ رو نیاز داریم. مثلا اگر شرکتی مدیر خلاق و باهوشی استخدام کند، آینده‌ی روشنی را برایش پیش‌بینی می‌کنیم. اطلاعات سودمند دیگری هم برای سرما‌یه‌گذاران وجود دارد؛ از جمله:
۱. صورت‌های مالی دوره‌ای شرکت‌ها که شِمایی از شرایط کاری و مالی شرکت به ما می‌دهد
۲. صورت‌های مالی شرکت‌های مشابه (شرکت‌های یک صنعت) یا شرکت‌های اثرگذار بر شرکت مورد نظر. مثلا اگر شرکت‌های تولید و عرضه‌ی فلزات اساسی دچار مشکل شوند، می‌توان انتظار بروز مشکل را در شرکت‌های تولیدکننده‌ی انواع محصولات فلزی و آلیاژها داشت.
۳. تغییر روند‌ها. مثلا وقتی گزارشاتی مبنی بر میل روزافزون مردم به استفاده از گوشی‌های هوشمند دریافت می‌شود، می‌توان انتظار رشد شرکت‌های نرم‌افزاری فعال در زمینه‌های اپلیکیشن‌های موبایل را داشت.
۴. بروز تغییرات در بازارهای گسترده‌تر
۵. تغییرات در اقتصاد جهانی

پیش‌بینی شرایط بازار

بنابراین ما سعی می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم اطلاعات کسب کنیم و با تکیه بر آنها نرخ رشد شرکت و قیمت سهام آن را تعیین کنیم. مثلا اگر اخباری مبنی بر کاهش فروش آی‌پد منتشر شود، نه تنها اپل بلکه احتمالا سامسونگ هم به مشکل خواهد خورد زیرا می‌دانیم فروش گلکسی‌تبِ سامسونگ کمتر هم خواهد شد.
پیش‌بینی و تخمین نرخ رشد بیش از اینکه مبتنی بر علم باشد، یک هنر است و این کاری‌ است که میلیون‌ها نفر به طور جمعی در بازار سهام انجام می‌دهند. چون نرخ رشد بر اساس اطلاعات جدید پیوسته تغییر می‌کند، قیمت سهام هم به طور مداوم در حال تغییر است.

مزیت‌های بازار سهام

۱. راه‌اندازی کسب‌وکار: بازار سهام امکان جذب و تأمین سرمایه را از طریق فروش سهام به عده‌ی زیادی از مردم فراهم می‌کند که به معنای افزایش گزینه‌های موجود برای تأمین مالی یک کسب‌وکار است.
۲. تقسیم ریسک: در بازار سهام ریسک یک شرکت را میان انبوهی از مردم (سهام‌داران) تقسیم می‌کنید. چون افراد بخش کوچکی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند، در صورت ورشکستگی آن شرکت هر کس به اندازه‌ی میزان سهام خود متضرر می‌شود.
۳. پیش‌بینی جمعی ارزش سهام

وارن بافِت می‌گوید:

«بازار سهام در کوتاه‌ مدت یک ماشین نظرسنجی و در درازمدت یک ترازوی دیجیتال است.»

قیمت گذاری سهام دربورس(قسمت اول): انواع قیمت سهم و نحوه محاسبه آن‌ها

سازمان بورس برای اعطای ماهیت خرید و فروش سهام یک شرکت در بازار سرمایه، به ازای هر سهم شرکت بر اساس عوامل مختلف قیمت مشخصی را تعیین می کند که به این کار قیمت گذاری می گویند.

به گزارش پایگاه خبری بااقتصاد، یکی از مهمترین عوامل بازار سرمایه اصطلاحات مالی است که هر فردی که خواستار ورود به این بازار و سرمایه گذاری در آن است باید به صورت پایه ای آن ها را بیاموزد. یکی از این اصطلاحات مالی قیمت گذاری سهم است.

قیمت گذاری سهام شرکت‌ها در بورس به عوامل مختلفی بستگی دارد و این قیمت گذاری ها از جهتی مهم است که هر فرد سرمایه گذار با انطباق دادن قیمت سهام با بازار می تواند ارزش خرید سهم را نسبت به قیمتی که دارد بسنجد زیرا همیشه قیمتی که در بورس برای سهام تعیین می شود با ارزش واقعی آن برابر نیست و گاهی بالاتر یا پایین تر از ارزش ذاتی سهام است.

در اولین قسمت آموزش قیمت گذاری سهام درباره انواع قیمت های سهم و نحوه محاسبه آن ها توضیح می دهیم.

هر سهم در بازار سرمایه 4 نوع قیمت دارد که هر کدام از این قیمت ها در نوع قیمت گذاری سهام تاثیر گذار است، این 4 نوع قیمت به شرح زیر است:

قیمت اسمی

قیمت اسمی اولین قیمتی است که هر سهم با آن در بازار عرضه اولیه می شود و اولین معاملات یک سهم بر اساس این قیمت صورت می گیرد. قیمت اسمی هر سهام شرکت پذیرفته شده در سازمان بورس طبق قوانین درج شده در این سازمان، 100 تومان اعلام شده که بر روی هر برگه از سهام شرکت این مبلغ درج شده است. سرمایه یک شرکت در بازار سرمایه از ضرب تعداد سهام شرکت در ۱۰۰ تومان به دست می‌آید. دیگر کاربرد قیمت اسمی در تعیین تعداد سهام یک شرکت است که با تقسیم سرمایه شرکت بر ۱۰۰ تومان محاسبه می شود.

مهمترین نکته در قیمت اسمی این است که قیمت خرید و فروش هر سهم بر اساس قیمت اسمی انجام نمی شود زیرا قیمت هر سهم بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین خواهد شد. قیمت اسمی زمانی به کار می رود که یک شرکت تصمیم به افزایش سرمایه دارد و یکی از راه ها افزایش سرمایه یک شرکت بالا بردن ارزش اسمی سهام شرکت است.

قیمت دفتری

قیمت دفتری دومین قیمتی است که در قیمت گذاری سهم اهمیت دارد. قیمت دفتری درواقع نشان دهنده مجموع ارزش سرمایه سهامداران شرکت یا همان حقوق صاحبان سهام است که از طریق تقسیم مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت بر تعداد کل سهام شرکت بدست می آید. در این محاسبه برای بدست آمدن مبلغ حقوق صاحبان سهام باید مجموع بدهی های شرکت را از مجموع دارایی های شرکت کسر کرد.

قیمت بازار

قیمت بازار درواقع قیمتی است که هر سهم بر اساس آن خرید و فروش شده و در بورس مورد معامله قرار می گیرد. قیمت سهام هر شرکت در بازار سرمایه بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می شود. قیمت هر سهم از یک شرکت با توجه به عملکرد آن شرکت یا هر نوع تغییرات دیگری می تواند با افزایش تقاضا برای خرید آن افزایش یابد و این افزایش می تواند چند برابر قیمت اسمی و دفتری آن سهم باشد به این قیمت که با تغییر عرضه و تقاضا اتفاق می افتد قیمت بازار می گویند.

قیمت بازار می تواند بالاتر یا پایین‌تر از قیمت اسمی یک سهام باشد و بالاتر یا پایین‌تر بودن را میزان عرضه و تقاضا برای سهم تعیین می کند.

قیمت ذاتی

قیمت ذاتی یک سهم درواقع نشان دهنده ارزش واقعی سهم است.گاهی اوقات افزایش قیمت بازار سهام یک شرکت می تواند بی دلیل یا بر اثر سفته بازی های انجام شده در آن به وجود آمده باشد، اما می توانیم با محاسبه قیمت ذاتی یک سهم ارزش واقعی سهم شرکت را درآورده و ارزش خرید آن سهم را بسنجیم. درواقع قیمت ذاتی یک سهم، نشان دهنده ارزشی است که سرمایه گذاران برای سهم قائل هستند.

ارزش‌گذاری سهام چیست و با چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

در فرایند سرمایه‌گذاری، ارزشمندی از مفاهیم پرکاربرد است. برای سرمایه‌گذاری مناسب در بورس باید سهام ارزشمند را به‌درستی شناسایی و خرید کرد. ارزش‌گذاری سهام شامل فرایندهایی هست که در طی آن پتانسیل‌های یک سهم بررسی شده و ارزش ذاتی آن تعیین می‌گردد. با استفاده از روش‌های علمی و دقیق، می‌توان پی به ارزش واقعی شرکت‌های مختلف برد، حتی اگر ارزش بازار و قیمت سهم حرف دیگری داشته باشد. اما در ابتدا بد نیست با اهداف ارزش‌گذاری سهام کمی بیشتر آشنا شوید.

اهداف ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار

اگر برای شما جای سوال است که چه نیازی به ارزش‌گذاری سهام دارید، در ادامه به نکات مهم آن اشاره می‌کنیم. بدیهی است که هر نکته می‌تواند در جایگاه خود کاربرد داشته باشد.

شناسایی سهم یا صنعت مناسب برای سرمایه‌گذاری

با ارزش‌گذاری سهام در بازار بورس، می‌توانید سهم‌های مناسب را شکار کنید. بهترین راه برای انتخاب بهترین سهم، مقایسه ارزش ذاتی آن با دیگر سهام بازار است. برای این‌کار روش‌های گوناگونی را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

تخمین وضعیت اقتصادی

با ارزش‌گذاری شرکت‌های مهم می‌توانیم از وضعیت اقتصادی اطلاع بیشتری پیدا کرده و نسبت به آینده بورس تخمین‌هایی داشته باشید. این موضوع به افق بلندمدتی سرمایه‌گذاری شما کمک بسیاری می‌کند. چرا که حوزه‌هایی که پتانسیل بیشتری دارند را پیدا می‌کنید و از حباب‌های بازار سرمایه دور می‌شوید.

انواع مدل‌های ارزش‌گذاری سهام

برای ارزش‌گذاری شرکت‌ها مدل‌های اقتصادی و علمی متنوعی وجود دارد. هر مدل که شامل روش‌های متفاوتی است، کاربرد خاص خودش را دارد. در ادامه با این مدل‌های ارزش‌گذاری آشنا شده و بررسی چند نمونه کاربردی آن‌ها را مشاهده خواهید کرد.

ارزش‌گذاری بر اساس دارایی‌های شرکت

در این مدل ارزش‌گذاری شما باید بر اساس دارایی‌های شرکت، وضعیت ارزشمندی آن را تخمین بزنید. این مدل می‌تواند بنابر روش‌های متفاوتی به کار گرفته شود. ارزش اسمی سهام، ارزش دفتری، ارزش بازاری، ارزش جایگزینی و موارد مشابه از نمونه روش‌هایی هستند که در مدل ارزش‌گذاری بر اساس دارایی جای می‌گیرند.

برای مثال، ارزش بازاری سهام به ارزش بازار هر شرکت اشاره دارد. در اینجا عرضه و تقاضای سهم تعیین‌کننده ارزش آن سهم است و با این روش، ارزش‌گذاری هر سهم با قیمت روز آن صورت می‌گیرد. وقتی شما می‌خواهید سهمی را بفروشید، با قیمت بازاری و ارزش‌گذاری بازاری آن مواجه هستید.

در این مدل ارزش‌گذاری، روشی هم به نام ارزش خالص دارایی‌ها وجود دارد که با مخفف NAV نیز شناخته می‌شود. در این روش ارزش روز هر دارایی شرکت تعیین شده و در نهایت با کسر بدهی و کسورات دیگر، ارزش هر سهم مشخص می‌شود. از آن‌جایی که دردسرهای این روش و محاسبات آن پیچیده و دشوار است و ارزش دارایی‌ها ثابت نیستند، روش متداولی برای تمامی شرکت‌ها محسوب نمی‌شود. هرچند که محاسبه NAV برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری همچنان در بازار رایج است و تحلیلگران متفاوتی دست به محاسبه NAV سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌زنند.

ارزش‌گذاری بر اساس سودآوری شرکت

از دیگر مدل‌های متداول در بازار بورس برای نحوه قیمت گذاری سهام در بورس ارزش‌گذاری سهام استفاده از سودآوری شرکت‌هاست. بدین ترتیب سود حاصل از عملکرد هر شرکت، نماینده‌ای از ارزشمندی آن شرکت است. در این مدل ارزش‌گذاری از روش‌های متفاوتی استفاده می‌شود. برای مثال نسبت قیمت به سود، قیمت به فروش و قیمت به ارزش دفتری از روش‌های این مدل ارزش‌گذاری محسوب می‌شوند. به دلیل سهولت دسترسی و کاربردی بودن این روش برای سهامداران بازار بورس، در ادامه آن را بیشتر بررسی خواهیم کرد.

دیگر مدل‌های ارزش‌گذاری

در تحلیل بنیادی حرفه‌ای، مدل‌های اقتصادی دیگری نیز برای ارزش‌گذاری سهام وجود دارد. جریان‌های نقدی تنزیلی و معیارهای مقایسه‌ای از مدل‌های دیگری هستند که در امر ارزش‌گذاری کاربردهای زیادی دارند. با این وجود به دلیل تخصصی بودن، ذکر آن‌ها در این مقاله چندان کاربردی نخواهد بود.

در ادامه به بررسی بیشتر روش‌های ارزش‌گذاری بر مبنای سودآوری شرکت‌ها می‌پردازیم.

ارزش‌گذاری سهام بر مبنای P/E ممکن است؟

از نسبت‌های بسیار معروف در بازار، نسبت قیمت به سود است. این سود می‌تواند سود محقق‌شده یا سود تحلیلی باشد. ابتدا باید درک مناسبی از این نسبت بازار داشته باشید تا بتوانید آن را تحلیل کنید. برای آن‌که سرمایه‌گذاری در بورس بتواند ریسک‌های جانبی را پوشش دهد و حداقل سود را محقق کند، ابتدا باید P/E مناسب را تعیین کنید.

برای این‌کار فرض کنید که حداقل سود مدنظر شما ۲۰ درصد باشد. در این صورت برای آن‌که سهم موردنظرتان بتواند هم‌پای سود موردانتظارتان، سود سهام محقق کند باید P/E برابر پنج داشته باشد. چرا که سود ۲۰ درصد به این معناست که یک پنجم سرمایه شما باید سود محقق شود و شما برای هر یک ریال سود، پنج ریال سرمایه وارد کرده‌اید. با کمی بالا و پایین این موضوع روشن می‌شود. بنابراین می‌توان متناسب با مقدار P/E سهم را ارزش‌گذاری کرد. در ادامه این موضوع را بررسی می‌کنیم. بهتر است قبل از اصل مطلب، محاسبه سود را هم یاد بگیرید.

محاسبه سود شرکت چگونه صورت می‌گیرد؟

حال سوال این است که EPS یا سود موردنظر را چگونه باید محاسبه کرد؟ سود را به دو صورت می‌توان به‌دست آورد. گاهی سود گذشته‌نگر است و به سود محقق‌شده وابسته است، در این صورت آن را EPS TTM می‌نامیم. این سود حاصل عملکرد ۱۲ ماهه شرکت تا به این لحظه است. روش دیگر محاسبه سود آینده یا تحلیلی است. آن را EPS Forward می‌نامیم. در این سود با در نظر گرفتن فرض‌های مناسب برای متغیرهای اقتصادی و بررسی روند فروش در صورت‌ّهای مالی، به تخمین EPS آینده می‌پردازیم. این روش می‌تواند آینده بورس را هم برای ما روشن‌تر کند.

توجه کنید که استفاده از سود تحلیلی که به آینده اشاره دارد، اهمیت بیشتری در بورس دارد. چرا که رقابت شدیدی بر سر کسب جایگاه‌های بهتر در بازار وجود دارد که تنها با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی آینده می‌توان به بررسی آن‌ها پرداخت. البته در این میان باید از فرض‌های صحیح برای عوامل مؤثر اقتصادی بهره برد و واقع‌بین بود.

ارزش‌گذاری سهام با استفاده از نسبت P/E

حال که هم مفهوم نسبت قیمت به سود را درک کرده‌اید و هم محاسبه سود را می‌دانید، وقت تحلیل این نسبت و ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های بورسی با این روش است. چهار روش عمومی برای این‌کار را در ادامه معرفی می‌کنیم.

مقایسه سود تحلیلی دو شرکت هم‌گروه

فرض کنید با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی فرضی آینده، تخمین زده شود که شرکتی با قیمت هر سهم هزار تومان بتواند سودی ۲۵۰ تومانی محقق کند. در این حالت P/E Forward این شرکت برابر ۴ می‌شود. تا به اینجای کار می‌توانیم بگوییم که این شرکت ارزش‌های حداقلی برای سرمایه‌گذاری را داراست و می‌تواند سودی بیشتر از سود بانکی را محقق کند. در ادامه اگر شرکت‌های همگروه آن قیمتی بیش از هزار تومان داشته باشند یا سودی کمتر از ۲۵۰ تومان برای آن‌ها تخمین زده شود، نتیجه این می‌شود که ارزش این شرکت بالاتر از آن‌هاست.

این یک روش ساده برای مقایسه میان دو شرکت است. شاید محاسبه سود هر کدام از شرکت‌ها کمی وقت‌گیر باشد. راه آسان‌تر، استفاده از نسبت P/E متوسط گروه است.

مقایسه با P/E متوسط گروه

در سایت TSE می‌توانید نسبت قیمت به سود گذشته را برای هر سهم و به صورت میانگین هر گروه مشاهده کنید. به صورت کلی با ضرب سود محقق‌شده هر سهم در مقدار میانگین P/E گروه، می‌توانید تخمینی از قیمت واقعی سهم در شرایط کلی آن صنعت را مشاهده کنید. این یک روش ساده‌تر برای مقایسه میان شرکت‌های یک گروه است. به صورت خلاصه، اگر شرکتی نسبت P/E پایین‌تر از گروه خود را داشت، به همان میزان می‌تواند ارزندگی بیشتری داشته باشد.

توجه کنید که این یک روش تخمینی است و قطعیت ندارد. با این وجود برای مقایسه‌های سریع می‌تواند کاربردی باشد. اما نمی‌توان به آن برای سرمایه‌گذاری‌های سنگین یا بلندمدت اکتفا کرد.

بررسی نسبت P/E تاریخی

اگر گذشته هر سهم را بررسی کنید و P/E آن را در ادوار مختلف پیدا کنید، مشاهده می‌کنید که در بسیاری از زمان‌ها آن سهم حول یک نسبت مشخص گردش می‌کند. آن نسبت قیمت به سود را نسبت مطمئن یا تعادلی سهم تلقی کرده و قیمت حاصل از آن نسبت را قیمت تعادلی یا تاریخی آن می‌نامند. برای این کار کافی است که P/E تاریخی را در سود محقق‌شده یا سود تحلیلی ضرب کنید تا قیمت مناسب سهم برای خرید عیان شود.

توجه به P/E متوسط بازار

یک روش مقایسه‌ای دیگر، بررسی و مقایسه با نسبت P/E متوسط بازار است. این نسبت با میانگین گرفتن از نسبت P/E تمامی سهم‌های بازار به دست می‌آید. چنانچه نسبت قیمت به سود در سهمی بزرگ‌تر از این عدد باشد، قیمت آن بیشتر از ارزش بازاری آن بوده و چنانچه کمتر باشد، احتمال رسیدن به متوسط بازار را دارد و می‌تواند در آن شرایط ارزنده تلقی شود.

چرا سهم‌هایی با P/E منفی معامله می‌شوند؟

در روش‌های ارزش‌گذاری دیدیم که سهم‌ها با سودآوری خود می‌توانند ارزش‌گذاری و مقایسه شوند. اما شرکت‌های زیان‌ده با این روش مقدار منفی برای P/E به دست می‌آورند. این سهم‌ها دیگر نه با این روش که با روش‌های دیگری ارزش‌گذاری می‌شوند. برای مثال، کاهش میزان زیان اینگونه سهم‌ها نشانه بنیادی مناسبی است. گاهی هم سرمایه‌گذاران صرفاً با اتکا بر وضعیت تکنیکال سهم، دست به معاملاتی می‌زنند.

ارزش‌گذاری سهام عدالت چگونه انجام می‌شود؟

سهام عدالت از موضوعاتی است که به سادگی نمی‌توان از کنار آن گذشت و ارزش آن برای بسیاری اهمیت زیادی دارد. با توجه به اینکه سهام عدالت شامل سبدی از سهم‌های بورسی است، قیمت روز هر سهم مشخص بوده و ارزش کل سبد سهام عدالت در هر روز قابل محاسبه است. با این وجود، ارزش‌گذاری سهام عدالت با روش‌های دیگر، مستلزم ارزش‌گذاری تک به تک سهام داخل سبد سهام عدالت است. همانند سهم‌های دیگر، می‌توان با محاسبه میانگین نسبت P/E تحلیلی سهم‌های سبد سهام عدالت و مقایسه آن با P/E متوسط بازار به تخمین مناسبی از میزان ارزش سهام عدالت رسید.

جمع‌بندی

در میان روش‌های ارزش‌گذاری سهام، برخی از روش‌ها بسیار تخصصی و بعضی دیگر از اهمیت کمی برخوردارند. اما روش‌هایی مانند استفاده از P/E تحلیلی می‌تواند کاربردی باشد و توسط سرمایه‌گذاران معمولی نیز به کار گرفته شود. نسبت قیمت به سود به نوعی دماسنج وضعیت بنیادی هر سهم است و توصیه می‌شود تا قبل از معاملۀ هر سهمی، آن را چک کنید و با رقبای آن سهم مقایسه نمایید.

نحوه محاسبه قیمت فردا سهم در بورس

یکی از موضوعاتی که ذهن معامله‌گران بازار بورس را مشغول می‌کند و برایشان از اهمیت خاصی برخوردار است، قیمت فردای سهم مورد نظرشان است. قیمت شروع سهام در بازار سرمایه همان قیمت پایانی روز قبل است که اصطلاحا با آن بسته شده است. در این مقاله از سری مقالات کارگذاری اقتصاد بیدار بیشتر توضیح خواهیم داد که محاسبه قیمت فردای سهم چگونه صورت می‌گیرد.

نحوه محاسبه قیمت سهام برای روز بعد

قیمت همه نماد‌های بازار بورس در روز کاری بعدی‌‌شان همان قیمت پایانی روز قبل است اما پیش از توضیح چگونگی محاسبه قیمت پایانی و قیمت روز بعد نماد باید بدانیم که خود قیمت پایانی چیست. قیمت پایانی همان میانگین قیمت‌های خرید و فروش شده‌ی سهم در یک روز معاملاتی است و این قیمت، قیمت مبنا و شروع سهم در روز کاری پیش‌رو می‌باشد. قیمت پایانی امروز، صفر تابلو برای بازار فردا است که می‌تواند طبق بازه مجاز خود بالاتر یا پایین‌تر هم برود. بنابراین محاسبه قیمت روز بعد هر سهم براساس قیمت پایانی روز قبل سهم می‌باشد. در این بین مفهوم حجم مبنا نیز تاثیر غیر قابل انکاری به‌روی قیمت پایانی و بدنبال آن به‌روی قیمت روز بعد نماد دارد.

رابطه حجم مبنا و قیمت روز بعد سهم

حجم مبنـا، حداقل تعداد سهم از یک نماد است که باید در یک روز معاملاتی، خرید یا فروش شود تا قیمت آن نماد، بتواند تا سقف دامنه نوسان (اغلب مثبت و منفی پنج) ،بالا یا پایین رود. اگر سهمی در یک روز کاری کمتر از حجم مبنای مشخص شده معامله شود متناسب با کسری آن حجم از معاملات قیمت پایانی سهم نیز کاهش می‌یابد. برای مثال این شرایط را در نظر بگیرید: سهمی حجم مبنای آن ۷۰۰ هزار برگ سهم است و میانگین قیمت معامله شده‌اش در روز در عدد ۴ مثبت می‌باشد اما امروز به‌جای ۷۰۰ هزار برگ سهم که کل حجم مبنا است تنها ۳۵۰ هزار عدد سهم معامله شده است. در این صورت با توجه به رابطه بیان شده میان حجم مبنا و قیمت پایانی و به دنبال آن قیمت روز بعد سهم به‌جای ۴ مثبت عدد ۲ مثبت را نشان می‌دهد. و بدین صورت حجم مبنا بروی قیمت روز بعد سهم تاثیر می‌گذارد.

محاسبه قیمت فردای سهم در حالت حجم معاملاتی کمتر نسبت به حجم مبنا

همان‌‌طور که بیان شد حجم معاملاتی کمتر نسبت به حجم مبنا تاثیر بسزایی در قیمت صفر تابلوی فردای نماد مورد نظر دارد. اما بر خلاف مثالی که زده شد همیشه معملات در صورت کمتر بودن نسبت به حجم مبنا نصف آن نیستند و به همین خاطر نحوه محاسبه آن از پیچیدگی‌هایی برخوردار می‌شود که فرمول آن را در ادامه با جزییات خواهیم دید:

جمع‌بندی

در این مقاله از سرای مقالات کارگزاری اقتصاد بیدار شما را با نکات مهم در‌خصوص قیمت فردای سهم آشنا کردیم و نحوه محاسبه قیمت سهام برای روز بعد را به شما آموزش دادیم. به طور کلی در تعیین قیمت فردا حجم مبنا و قیمت پایانی سهم در آخرین روز کاری بسیار موثر هستند. به منظور آشنایی بیشتر با الگوها و اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال و دیگر نکات و مفاهیم کاربردی در بازار بورس، می‌توانید مقالات موجود در سایت کارگزاری اقتصاد بیدار را مطالعه بفرمایید.