فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟
گزارشات منتشر شده در کدال ۱۴۰۱/۰۸/۲۲
فیلم آموزشی آشنایی با مفاهیم بورس تهران با حامد مددی بخش ۹
وضعیت مس در بازار های جهانی
گزارشات منتشر شده در کدال ۱۴۰۱/۰۸/۱۸
بررسی قیمت کامودیتی در دو ماه گذشته
درونزایی پول و کاربردهای آن (1)
✍️ دکتر علی سعدوندی
فرض کنید در یک اقتصاد ۱۰ بانک وجود دارد. حال هر ۱۰ بانک در یک روز یک مبلغ مشخص مثلا یک میلیارد تومان وام می دهند. مبالغ این وام ها به حساب های سپرده مشتریان واریز می شود و مشتریان بلافاصله مبالغ دریافتی را به حساب دیگری نزد بانک مجاور انتقال می دهند. در این حالت حجم پول در اقتصاد معادل ده میلیارد تومان (۱۰ * یک میلیارد) افزایش می یابد. اما از آنجا که دریافت و پرداخت همه بانک ها یکی است پس خالص دریافت ها و پرداخت ها صفر بوده و نیازی به تزریق پایه پولی در بازار بین بانکی نیست. پس در این حالت نظام بانکی بدون کوچکترین نیازی به دخالت بانک مرکزی خلق پول کرده و چرخ های اقتصاد را به گردش درمی آورد. (ضریب فزاینده: بی نهایت)
حال فرض کنید همه آن ده میلیارد تومان وام را تنها یک بانک ایجاد کند و مبالغ حاصل سپرده شده و انتقال یابد. در این حالت به میزان ده میلیارد تومان نقدینگی خلق شده، پایه پولی برای تسویه بین بانکی نیاز خواهد بود. در این حالت رابطه بین خلق پول نظام بانکی (نقدینگی) و خلق پول بانک مرکزی (پایه پولی) یک به یک است. (ضریب فزاینده: واحد)
حالت دو را مفروض بگیرید اما این بار بانک مرکزی به بهانه کنترل تورم از خلق پایه پولی اجتناب می ورزد. واکنش مدیریت بانکی که ده میلیارد تومان تسهیلات ایجاد کرده چیست؟ بله درست حدس زدید مدیر بانک برای جلوگیری از ورشکستگی می بایست فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ از خروج منابع جلوگیری کند. پس نرخ سود سپرده ها تا حد مورد درخواست سپرده گذار بالا می رود. این سود موهومی بوده و از هیچ به وجود آمده است. پس علی رغم کنترل پایه پولی، نقدینگی رو به فزونی خواهد گذاشت. ضمنا افزایش نرخ سود در جامعه موجب بروز رکود و افزایش نمایی معوقات می شود. معوقات فرآیند بازگشت وام های پیشین را مختل می سازد. در این اقتصاد خلق پول داریم ولی از حذف پول خبری نیست. پس از دو محل (۱) سود موهومی به سپرده ها (۲) اختلال در حذف پول (افزایش معوقات بانکی)، نقدینگی مرتبا افزایش می یابد.
درونزایی پول
🖌 درونزایی پول به این معنا نیست که شبکه بانک های تجاری بدون توجه به حجم ذخایر خود نزد بانک مرکزی (پایه پولی) نقدینگی به وجود می آورند. هم چنین بدین معنی نیست که افزایش پایه پولی تورم زا نیست یا به ابرتورم منجر نمی شود. و نیز بدین معنی نیست که سیاست گذاری پولی بی تاثیر است.
🖌 درونزایی پول بدین معنی است که رابطه میان پایه پولی و حجم پول در جامعه (نقدینگی) یک رابطه مبهم است که کاملا وابسته به شرایط است. چه بسا رشد پایه پولی رشد نقدینگی را افزایش دهد و کاهش رشد پایه پولی پس از آن نیز به رشد نقدینگی منتهی شود. درونزایی پول یعنی ساده انگاری در سیاست گذاری پولی خسارت بار است. در شرایط عادی که رشد اقتصاد درنبود معضل هماهنگی اتفاق می افتد (حالت ۱)، شبکه بانکی قادر است با دخالت حداقلی سیاست گذار پولی نقدینگی مورد نیاز اقتصاد را فراهم کند.
در شرایط معضل هماهنگی (حالت ۲) که رکود حکم فرماست اقدامات مستقل بانک ها قمار بزرگی است چرا که به میزان خلق پول نیاز به تزریق منابع به بازار بین بانکی هست و در صورت کمبود، بانک به سمت اعسار می رود. در این شرایط ابتکار عمل بانک مرکزی در تزریق پایه پولی در صورت نبود هماهنگی ابتر خواهد ماند. پس سیاست گذاری پولی که در شرایط عادی کاملا موثر است بی فایده می شود. چاره این است که تزریق مستقیم به بازار بین بانکی در ازای خرید دارایی های ریسکی در بخش واقعی صورت گیرد. یعنی معادل تزریق پایه پولی، نقدینگی ایجاد می شود. به این نوع دخالت قوی و موثر بانک مرکزی در اقتصاد «تسهیل کمی» یا «تسهیل کیفی» گفته می شود. در امریکای ۲۰۱۴-۲۰۰۸ در ازای رشد ۴ برابری پایه پولی نقدینگی ۵۰ درصد افزایش یافت تا اقتصاد از رکود به در آمد.
و اما وضعیت ایران
🖌 حالت ۳ وضعیت ایران در سالهای ۱۳۹۳-۱۳۹۶ بوده است. اگر سیاست گذاری پولی در آن زمان اقدام به تزریق پایه پولی می کرد نرخ بازار بین بانکی کاهش می یافت. پس بانک ها لزومی به حبس سپرده ها نمی دیدند و نرخ بهره واقعی افزایش نمی یافت. پس اقتصاد به رکود نمی رفت و بحران معوقات و اعسار، کشور را فرا نمی گرفت. پس در آن شرایط تزریق پایه پولی موجب کاهش رشد نقدینگی می شد نه افزایش آن. اگر پول برونزا تعیین می شد کاهش رشد پایه پولی از سرعت رشد نقدینگی می کاست!
در نهایت
🖌 درس امروز این است که رابطه پایه پولی و نقدینگی رابطه ای کژدار و مریز و غیر خطی است. سیاست گذاران پولی به تجربه دریافتند که هدفگذاری حجم پول برای کنترل تورم بی فایده و چه بسا زیان بار است (مثال ایران). در مقابل، هدف گذاری نرخ سود و توجه ویژه به نرخ بازار بین بانکی و رابطه آن با نرخ های بهره کوتاه مدت و بلندمدت نتایج درخشانی در بر داشته است (مثال آمریکای پس از بحران مالی).
ضامن نقدشوندگی در صندوقهای سرمایهگذاری
امروزه روشهای متفاوت و گوناگونی جهت سرمایهگذاری وجود دارد که از مهمترین این روشها میتوان به استفاده از صندوقهای سرمایهگذاری در قالب یک سرمایهگذاری غیرمستقیم اشاره کرد. امروزه سرمایهگذاران بسیاری مدیریت دارایی و سرمایه خود را به صندوقها میسپارند. اگر شخصی دانش و تخصص کافی یا زمان لازم جهت سرمایهگذاری بهصورت مستقیم را نداشته باشد یکی از عاقلانهترین راهحلها سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری است.
صندوقهای بسیار زیادی وجود دارند که باید باتوجهبه عوامل گوناگونی که از مهمترین آنها میتوان به بازده و تجربه صندوق اشاره کرد. یکی از آنها را انتخاب نمود. ریسکپذیری افراد با یکدیگر متفاوت است و ممکن است ریسک بالا، متوسط و یا کمی را تقبل کنند باتوجهبه این ریسکپذیری، شخص ممکن است صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت یا یک صندوق سرمایهگذاری سهامی یا حتی جسورانه را انتخاب نماید. افرادی که میخواهند بهتازگی فعالیت در بازارهای مالی را آغاز نمایند میتوانند بهجای خرید مستقیم سهام در بورس، اقدام به سرمایهگذاری از طریق صندوقهای سرمایهگذاری مشترک بهصورت خرید واحدهای سرمایهگذاری صندوق نمایند.
کسب سود از طریق خرید واحدهای صندوق سرمایهگذاری
افرادی که واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری را خریداری میکنند از دو طریق افزایش ارزش خالص داراییهایشان و فروش واحدها و دریافت سود تقسیمی سالانه صندوقها کسب درآمد میکنند. این فرایند کسب سود تقریباً مشابه سرمایهگذاری مستقیم است. اما با این تفاوت که با سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری دیگر نیازی به پیگیری مداوم بازارها و صرف وقت زیادی برای تحلیل آنها ندارد و این کار توسط افراد و تیمهای باتجربه و ماهر اتفاق میافتد.
مزایای سرمایهگذاری از طریق صندوقهای سرمایهگذاری
مدیریت حرفهای داراییهای شخص توسط افراد مجرب و تیم سرمایهگذاری صندوقها از مهمترین مزایای صندوقها است. همچنین طبق قوانین سازمان بورس ، آنها اغلب سبدهای دارایی متنوعی شامل اوراق بهادار و داراییهای نقدی را تشکیل میدهند. این مورد موجب کاهش ریسک سرمایهگذاری میگردد.
صندوقهای سرمایهگذاری بهصورت مرتب تحت نظارت سازمان بورس قرار میگیرند. فعالیتهای حسابرسی آنها نیز بازرسی گردیده و اطلاعات آنها شفاف و بهروز خواهد بود. همچنین ازآنجاییکه صندوقها محل جمعشدن سرمایههای خرد و تبدیلشدن آنها به یک سرمایه قابلتوجه هستند. از مزایای سرمایهگذاری بزرگ نیز برخوردار خواهند بود و همچنین هزینههای تحلیل و ارزشگذاری و خریدوفروش و … نیز بین سرمایهگذاران تقسیم شده و کاهش مییابد. به عبارت بهتر بهرهگیری از صرفههای ناشی از مقیاس در این روش از سرمایهگذاری به میزان قابل قبولی وجود دارد.
اما یکی از اصلیترین مزایای صندوقهای سرمایهگذاری نقدشوندگی آنها است. سرمایهگذاری در صندوقها به ما امکان نقدشوندگی سریع سرمایهمان را خواهد داد و این بدان معناست که در زمان کم و با هزینهی مبادلاتی اندک امکان خروج از سرمایهگذاری و تبدیل دارایی به پول نقد وجود خواهد داشت. این امر میتواند توسط ضامن نقدشوندگی انجام شده و این رکن وظیفهی انجام آن را عهدهدار میشود.
ضامن نقدشوندگی صندوقهای سرمایهگذاری
سرمایهگذارانی که اقدام به خرید واحدهای صندوق سرمایهگذاری میکنند ممکن است هر لحظه بخواهند واحدهای خود را ابطال کرده و دارایی خود را نقد کنند. در صندوقهای مبتنی بر ساختار صدور و ابطال احتمال دارد صندوق در شرایطی باشد که وجه نقد کافی جهت ابطال واحدهای سرمایهگذاران را در اختیار نداشته باشد و یا وجه نقدی برای پرداخت سود دورهای نداشته باشد و در این هنگام کاربرد فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ اصلی ضامن نقدشوندگی مشخص خواهد شد. نقدشوندگی در تمامی بازارها و سرمایهگذاریها یکی از مهمترین فاکتورها تلقی میشود. دارایی که نقدشوندهتر باشد. برای ما دارای محبوبیت بیشتری است و بیشتر میتواند نقش جایگزین پول را بازی کند.
ضامن نقدشوندگی یک رکن اساسی صندوقهای سرمایهگذاری است که میتواند این اطمینان را ایجاد نماید که سرمایهگذاران هر زمان بخواهند داراییشان را نقد کنند، واحدهای آنها را ابطال کرده و پول نقد به آنها پرداخت شود. همچنین در شرایطی که قرار است سود سرمایهگذاران پرداخت گردد و سرمایه نقدی کافی در صندوق فراهم نیست. این مشکل توسط ضامن نقدشوندگی مرتفع میگردد.
میزان اهمیت ضامن نقدشوندگی
ضامن نقدشوندگی صندوقها یک مزیت بسیار مهم برای صندوقهای سرمایهگذاری به شمار میرود. اما این فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ به آن معنا نیست که وجود ضامن نقدشوندگی برای صندوق الزامی است. اگرچه مزیتهای ضامن نقدشوندگی برای سرمایهگذاران مشخص شده. اما وجود آن موجب افزایش هزینههای صندوق سرمایهگذاری گردیده و مقداری از بازدهی آن را برای سرمایهگذاران کاهش خواهد داد.
به تفاوت ضمانت نقدشوندگی و قابلیت نقدشوندگی توجه کنید!
دو مفهوم ضامن نقدشوندگی و قابلیت نقدشوندگی صندوقها دو موضوع نزدیک به هم اما دارای تفاوت بنیادی و بسیار مهم است. ضمانت نقدشوندگی که توسط صندوقها انجام میگیرد توافق و قراردادی اساسی مابین یک شرکت تأمین سرمایه، بانک یا مؤسسهای مالی با صندوق سرمایهگذاری است که ابطال واحدهای سرمایهگذاری صندوق را بر عهده گرفته و نقدشوندگی پول سرمایهگذاران را تضمین میکند. به بیان دیگر وقتی از ضامن نقدشوندگی صحبت میکنیم. به یک شخص یا شرکت حقوقی اشاره میکنیم که مسئولیت رسمی نقدشوندگی سرمایه ما و ابطال واحدها را بر عهده گرفته و موظف است سرمایه ما را که در صندوق است نقد کند و دیگر نگرانی جهت صرف زمان طولانی برای فروش دارایی یا صرف هزینههای مبادلاتی بالا برای فروش دارایی برای ما وجود نداشته باشد.
این در حالی است که قابلیت نقدشوندگی یک مفهوم کلی در سرمایهگذاری است و به معنای سرعت و همینطور میزان هزینهی لازم جهت تبدیل دارایی به پول نقد در هر سرمایهگذاری تعریف میشود. توجه به این نکته خالی ازلطف نیست که لزوماً تمامی سرمایهگذاریها حتی اگر از وضعیت نقدشوندگی خوبی برخوردار باشند. دارای ضامن نقدشوندگی نیستند. اما برای برخی از صندوقهای سرمایهگذاری این رکن تعریف شده است که برای فهمیدن دارابودن یا نبودن ضامن نقدشوندگی در یک صندوق سرمایهگذاری میتوان به اساس-نامه و امیدنامهی آن صندوق مراجعه کرد.
هزینههای ضامن نقدشوندگی صندوق
باید دقت نمود که وجود ضامن نقدشوندگی صندوق تا چه میزان و بر حسب چه شرایطی میتواند برای ما فایده بیشتر و در چه شرایطی برای ما هزینههای غیرضروری و کاهش بازدهی به ارمغان بیاورد. صندوقهایی بدون ضامن نقدشوندگی زیادی وجود دارند که دارای سودهای دورهای منظم هستند و بهموقع هستند و سرمایهگذاران آنها از وضعیت سرمایهشان در آن صندوقها رضایت دارند. طبیعتاً بهرهگیری از این رکن هزینههایی را به همراه خواهد داشت.
هزینههای ضامن نقدشوندگی، مواردی هستند که صندوقها اغلب از محل داراییهای موجود در صندوق به رکن ضامن نقدشوندگی پرداخت میکنند. پرداخت این مبالغ از طرف صندوق موجب بالارفتن هزینههای آن و تبع کاهش مقداری از بازده صندوق میگردد.
ضامن نقدشوندگی و بازارگردانها
نتیجهگیری پیرامون ضامن نقدشوندگی صندوقها
امروزه در جهان سرمایهگذاران زیادی توسط صندوقهای سرمایهگذاری اقدام به سرمایهگذاری میکنند. کارشناسان صندوقها مدیریت سرمایهی این سرمایهگذاران را در اختیار داشته فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ و با بهکارگیری و سرمایهگذاری آن در سبد متنوعی از اوراق و سهام سود خوبی را به ارمغان میآورند. از مزیتهای مهم و اساسی صندوقهای سرمایهگذاری، امکان وجود ضامنهای نقدشوندگی در برخی از آنها است که با وجود افزایش هزینههای صندوق و کاهش مقدار کمی از بازدهی آنها، نقدشوندگی پول سرمایهگذاران را در شرایطی که صندوق پول نقد کافی جهت نقدکردن مطالباتشان را ندارد، تضمین میکند.
فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟
پیشنهاد میکنیم برای آشنایی با سایت کدال و یادگیری آن، مقاله زیر را بخوانید.
تعدیل EPS
به افزایش یا کاهش سود هر سهم شرکت در مدت زمان مشخصی، تعدیل EPS میگوییم. برای مثال، سود ۳ ماهه اول سال ۹۸ را با سود ۳ ماهه اول سال ۹۹ مقایسه میکنیم.
برای محاسبه میزان تعدیل، EPS سال جدید را از EPS سال قبل کسر کرده و به EPS سال قبل تقسیم میکنیم.
- اگر سود شرکتی در بازه زمانی مشخصی افزایش یابد، میگوییم تعدیل مثبت رخ داده است.
– ۳ ماهه اول سال ۹۸: ۱۰۰ تومان
– ۳ ماهه اول سال ۹۹: ۱۵۰ تومان
در این شرکت، تعدیل + ۵۰ درصدی رخ داده است (۱۰۰ / ۱۰۰ – ۱۵۰).
- اگر سود شرکتی در بازه زمانی مشخصی کاهش یابد، میگوییم تعدیل منفی رخ داده است.
– ۳ ماهه اول سال ۹۸: ۱۰۰ تومان
– ۳ ماهه اول سال ۹۹: ۵۰ تومان
در این شرکت، تعدیل – ۵۰ درصدی رخ داده است.
دورههای مرتبط در فرانش
افزایش سرمایه چه تاثیری بر EPS دارد؟
به همان اندازه که شرکت افزایش سرمایه میدهد، به همان اندازه هم EPS کاهش مییابد.
برای مثال اگر پیش از افزایش سرمایه درآمد هر سهم شرکت ۲۰۰ تومان باشد، با افزایش سرمایه ۱۰۰ درصدی، EPS شرکت به ۱۰۰ تومان کاهش مییابد.
ما از شما یک سوال داریم:
تصور کنید در سال مالی ۹۸، EPS شرکت ما ۵۰ تومان بوده است. در سال مالی ۹۹، افزایش سرمایه ۱۰۰ درصدی و ۳۰% افزایش EPS داشتهایم. تعدیل سود هر سهم در شرکت ما چند درصد خواهد بود؟
حتما میگویید ۵۰ تومان را با ۳۰% جمع کرده و EPS در سال ۹۹، ۶۵ تومان میشود.
ما به شما میگوییم که پاسخ شما اشتباه است! چون شما افزایش سرمایه را درنظر نگرفتهاید!
زمانی که شرکت ما افزایش سرمایه دارد، باید درصد افزایش سرمایه را با میزان EPS بدون افزایش سرمایه جمع کنیم (۶۵ + ۱۰۰%). یعنی میزان سود هر سهم در سال ۹۹ با افزایش سرمایه، ۱۳۰ تومان و درصد تعدیل آن ۱۶۰% خواهد بود.
برای آشنایی با بخشهای مختلف سایت TSETMC، مقاله زیر را بخوانید.
انواع EPS در بورس
EPS در بورس را میتوانیم به ۲ دسته تقسیم کنیم:
- پیشبینیشده
- تحققیافته
پیش بینی شده
معمولا در ابتدای سال مالی، درآمد هر سهم را پیشبینی میکنند. این پیشبینی، براساس ارقام برآوردشده انجام میشود. اگر مقدار تحققیافته شرکت بیش از مقدار پیشبینشده باشد، این نشانه خوبی است و اگر کمتر باشد، نشانه خوبی نیست.
EPS پیشبینیشده را معمولا واحد مالی شرکت در ابتدای سال مالی یا در یک بازه زمانی دیگر، تخمین میزند. شرکتها معمولا EPS پیشبینیشده را محتاطانه ارائه میکنند؛ زیرا سازمان بورس، نسبت به تحقق آن حساس است. بنابراین، معمولا EPS پیشبینیشده، تحقق مییابد.
تحقق یافته
در پایان سال مالی، بررسی میشود که آیا EPS پیشبینی شده در ابتدای سال مالی تحقق یافته است یا خیر.
- زمانی که EPS تحققیافته بیشتر از EPS پیشبینیشده باشد، ممکن است این رویداد، به علت طرح توسعهای جدید شرکت باشد.
- زمانی که EPS تحققیافته کمتر از EPS پیشبینیشده باشد، ممکن است این رویداد، به علت رکود اقتصادی باشد.
دورههای مرتبط در فرانش
EPS بالا خوب است یا بد؟
مقدار EPS بالا خوب است؛ اما مسئله مهم این است که این مقدار را از چه طریقی به دست میآید.
بهترین سهام از نظر EPS
بهترین سهام از نظر EPS، سهامی است که درآمد خود را از طریق سود عملیاتی به دست آورد.
منظور از سود عملیاتی، سودی است که از فعالیتهای اصلی شرکت به دست میآید و پس از یک بار، به پایان نمیرسد.
برای مثال شرکتی که فعالیت اصلی آن تولید لبنیات است، سودی را که از این طریق به دست میآورد، سود عملیاتی میگوییم. اما اگر شرکت زمینی داشته باشد و آن را بفروشد، سود حاصل از این فعالیت، غیرعملیاتی خواهد بود؛ زیرا دیگر هیچوقت نمیتواند از آن سود کسب کند. در حالی که تا زمانی که شرکت پابرجاست، از فروش محصولات لبنی سود کسب میکند.
پیشنهاد فرانش به شما
صورت های مالی در تحلیل EPS
بهتر است برای مقایسه عملکرد عملیاتی شرکت، صورتهای مالی میاندورهای (۶،۳ و ۹ ماهه) هر دوره را با صورت مالی میاندورهای مشابه آن در سال گذشته، مقایسه کنیم. برای مثال صورت مالی ۳ ماهه اول سال ۹۸ را با صورت مالی ۳ ماهه اول سال ۹۹ مقایسه کنیم.
پس از مقایسه صورتهای مالی میاندورهای، صورتهای مالی یک سال مالی را با یکدیگر مقایسه میکنیم. برای مثال: صورت مالی سال مالی منتهی به ۱۳۹۸/۱۲/۲۹ را با صورت مالی سال مالی منتهی به ۱۳۹۹/۱۲/۲۹٫
اگر در مقایسه صورت مالی شرکت افزایش یا کاهش کلانی را مشاهده کردید، حتما به دنبال علت آن باشید.
صورت سود و زیان، عملکرد مالی شرکت را طی یک دوره مالی، که معمولا یک سال است، نشان میدهد. میزان درآمد، هزینهها و سود یا زیان احتمالی را نشان میدهد. با بررسی بخشهای مختلفی که در این صورت مالی وجود دارد، میخواهیم به این نتیجه برسیم که آیا شرکت در آینده برای ما سودآور خواهد بود یا خیر.
سود خالص و ناخالص در تحلیل EPS
دو معیاری که در تحلیل EPS به ما کمک میکنند، سود خالص و ناخالص هستند. با استفاده از این دو معیار، میتوانیم بهتر و در زمان کمتر سود خود را تخمین بزنیم و زمان کمتری صرف کنیم. اگر از تحلیل تکنیکال استفاده میکنید، تحلیل سود خالص و ناخالص در کنار EPS، گزینه مناسبی برای شماست.
هرگونه افزایش یا کاهش در موارد زیر، میتواند میزان حاشیه سود خالص یا ناخالص را تغییر دهد:
- مقدار درآمدهای عملیاتی
- مقدار بهای تمام شده کالا
دورههای مرتبط در فرانش
سود ناخالص
در سود (زیان) ناخالص، بهای تمام شده کالای فروش رفته را از هزینه تمام شده کالای فروش رفته کسر میکنیم. به عبارت دیگر، زمانی که درآمدهای عملیاتی شرکت را از بهای تمام شده فروش محصول یا ارائه خدمات کسر میکنیم، سود (زیان) ناخالص را محاسبه کردهایم.
برای مثال اگر محصولی که تولید میکنیم با قیمت ۳۰۰۰ تومان فروخته شود و هزینه تولید آن ۲۴۰۰ تومان باشد، سود ناخالص آن ۶۰۰ تومان خواهد بود.
بهای تمام شده کالا یا خدمات – درآمدهای عملیاتی شرکت =سود (زیان) ناخالص
برای مثال تصور کنید شرکتی که محصولات لبنی تولید میکند، در سال ۹۹، ۱۰ میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته است. اگر بهای تمام شده فروش محصول را که ۶ میلیارد تومان است کسر کنیم، سود ناخالص این شرکت، ۴ میلیارد تومان خواهد بود. حال اگر سود ناخالص این شرکت در سال ۹۸، ۳ میلیارد تومان بوده باشد، میگوییم این شرکت، در سال ۹۹، نسبت به سال گذشته، حدود ۳۳% افزایش سود ناخالص داشته است.
حاشیه سود ناخالص
زمانی که سود ناخالص را بر درآمدهای عملیاتی شرکت تقسیم میکنیم، حاشیه سود ناخالص به دست میآید.
برای مثال اگر سود ناخالص ما ۶۰۰ تومان و درآمد عملیاتی محصول ما ۳۰۰۰ تومان باشد، حاشیه سود ناخالص ما ۲۰% خواهد بود.فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟
اگر بخواهیم حاشیه سود ناخالص را معنی کنیم، میتوانیم بگوییم در این مثال، از هر ۱۰۰ تومانی که شرکت فروش میکند، ۲۰ تومان آن سود ناخالص شرکت خواهد بود. به عبارت دیگر، شرکت از درآمدهای عملیاتی خود، ۲۰% سود ناخالص کسب میکند.
افزایش میزان حاشیه سود ناخالص، نشان میدهد که شرکت از لحاظ عملیاتی، رو به پیشرفت است.
سود خالص
منظور از سود خالص، سودی است که از طریق کسر کل درآمدهای شرکت، از کل هزینههای آن به دست میآید. این هزینهها علاوهبر هزینه تولید کالا یا ارائه خدمات، هزینههایی مانند مالیات را هم شامل میشوند. برای مثال اگر شرکتی در سال ۹۸ مبلغ ۱ میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته باشد و کل هزینههای آن با محاسبه مالیات و سایر هزینهها ۶۰۰ میلیون تومان باشد، سود خالص آن ۴۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
حاشیه سود خالص
حاشیه سود خالص، از تقسیم سود خالص بر درآمدهای عملیاتی شرکت به دست میآید.
در مثال بالا، از تقسیم ۴۰۰ میلیون تومان بر ۱ میلیارد تومان، حاشیه سود خالص شرکت، ۴۰% خواهد بود.
حاشیه سود خالص بهتر است یا ناخالص؟
حاشیه سود خالص، بهتر است؛ زیرا روند پیشرفت یا پسرفت شرکت را در عملکرد عملیاتی آن، بهتر نشان میدهد. البته، نباید تنها حاشیه سود خالص را به عنوان معیار اصلی تحلیل خود در نظر بگیریم؛ بلکه، باید از سایر معیارهای مالی هم استفاده کنیم.
پیشنهاد فرانش به شما
چگونه بهترین EPS را انتخاب کنیم؟
برای این که بتوانیم بهترین EPS را انتخاب کنیم، باید ۳ چیز را بررسی کنیم:
۱٫ مقادیر گذشته EPS
مقدار EPS را در سالهای گذشته بررسی کرده و آنها را با یکدیگر مقاسه میکنیم. اگر این مقدار هر سال نسبت به سال قبلی خود افزایش یابد، به معنی رشد خوب شرکت بوده و نشانه خوبی است. اگر نسبت به سالهای گذشته مقدار آن کاهش یابد، نشانه خوبی نیست. اما نباید فقط به همین کار بسنده کنیم. دلایل کاهش مقدار آن را بررسی میکنیم؛ زیرا ممکن است دلیل خاصی برای آن وجود داشته باشد. هنگامی که مقدار EPS در طی سالهای اخیر کاهش پیدا میکند، شرکت، دلایل خود را برای این اتفاق ارائه میدهد. این که دلایل شرکت برای ما منطقی باشد و آن را بپذیریم و در آن شرکت سرمایهگذاری کنیم یا نه، به خود ما بستگی دارد.
۲٫ مقایسه با سایر شرکت های موجود در صنعت
مقایسه نسبت EPS شرکت با سایر شرکتهای همگروه، روش بسیار مفیدی است. این کار را حتی برای سایر نسبتهای مالی هم میتوانیم انجام دهیم. دلیل فایده این کار این است که شرکتهای متعلق به یک صنعت، عوامل اقتصادی کلان مانند، عوامل سیاسی، جمعیتشناختی، اقتصادی و … یکسانی را تجربه میکنند. برای مثال اگر EPS شرکتی ۱۰۰۰ تومان باشد و EPS شرکتهای متعلق به گروه آن صنعت ۸۰۰ تومان باشد، میتوانیم بگوییم که در این معیار، شرکت موردنظر ما نمره خوبی گرفته است.
۳٫ نسبت P/E
در زمان تحلیل مالی شرکت، تلاش میکنیم تا بررسی کنیم آیا سهام ارزش خرید دارد یا نه. EPS، در این بررسی به ما کمک نمیکند. برای این کار، دست به دامن نسبت P/E میشویم! به این دلیل که EPS، به ما نمیگوید که آیا سهام ارزش خرید دارد یا نه.
نسبت P/E، سود هر سهم را به قیمت بازاری آن مرتبط میکند و از این طریق، در فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ بررسی میزان ارزش سهم، به ما کمک میکند. EPS بدون در نظرگرفتن نسبت P/E، چیز زیادی به ما نمیگوید.
معایب EPS
۱٫ جریان وجوه نقد (Cash Flow) که توانایی شرکت را در پرداخت بدهیهای خود نشان میدهد، در محاسبه EPS، وجود ندارد.
به این معنا که ممکن است شرکت EPS بالایی داشته باشد اما Cash Flow آن پایین باشد. بنابراین، قبل از تصمیمگیری نهایی درمورد انتخاب یک شرکت برای سرمایهگذاری، باید سایر عوامل مهم را هم بررسی کنیم، تا بتوانیم به قضاوت درستی نسبت به وضعیت کلی شرکت، میزان سوددهی و عملکرد شرکت در بازار برسیم.
۲٫ EPS، فقط تکه کوچکی از پازل تحلیل مالی شرکت را تشکیل میدهد و نمیتواند اطلاعات جامعی در اختیار ما قرار دهد.
در اینجا، نگاهی به صورت سود و زیان، میتواند برای درک هزینههای شرکت و چگونگی مدیریت هزینهها به ما کمک کند.
جمع بندی
در این مقاله آموختیم که EPS،
- به سود هر سهم از سهام شرکت گفته میشود.
- بهتر است از طریق درآمد عملیاتی کسب شود.
- بهتر است آن را در کنار سایر نسبتهای مالی بررسی کنیم.
سخن آخر
ممکن است در ذهن شما هنوز هم سوالی وجود داشته باشد. شما میتوانید سوالهای خود را در بخش دیدگاهها مطرح کنید. آقای مرتضی علییاری از مدرسهای قدیمی و برجسته فرانش، به سوال شما پاسخ میدهند.
فرق بورس با فرابورس چیست و کدام بهتر است؟
فرق بورس با فرابورس را باید در تعداد بازارها، شفافیت و عملکرد سهام و دامنه نوسان قیمتی در ساعات معاملاتی دانست. همچنین ضریب نقدشوندگی، ریسک خرید و فروش سهام، احتمال توقف نماد و میزان زیان انباشته سهام نیز متفاوت است.
ستاره | سرویس علوم - بورس یا فرابورس؟ مساله این نیست! هر سهمی برای سهامدار حرفهای؛ با تحلیل خوب، اشراف بر اطلاعات دقیق، تکنیک تابلوخوانی و روانشناسی بازار، در نقطه فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ مناسب برای خرید خوب است. (البته با رعایت حد ضرر) حال چه سهام شرکتهای بورسی باشد چه فرابورسی. این گفتار، تلاش میکند تا اطلاعات مطلوبی را درباره فرق بورس با فرابورس در اختیار علاقهمندان به سرمایه گذاری سهام در بورس و فرابورس ارائه کند. در انتهای این گفتار هم پیشنهاد کردیم که حتی میتوانید سهامدار شرکت بورس و شرکت فرابورس ایران باشید که شاید مطلع نبودید. با ما همراه باشید.
در این مطلب میخوانید:
بازار فرابورس
بازار فرابورس، دارای پنج بازار است:
بازار اول بازار دوم بازار سوم بازار ابزارهای نوین مالی بازار پایه
علت این تقسیم بندی، به نوع پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار سرمایه ایران مرتبط است. پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار اول و فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ دوم و پذیرش دیگر اوراق بهادار، در بازارهای نوین مالی است.
بازار سوم فرابورس، به منظور عرضه یکجا و پذیره نویسی اوراق بهادار و بازار پایه به منظور درج نقل و انتقال سهام شرکتهایی که بر اساس الزام بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم پنج ساله توسعه کشور، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار هستند، بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورسی را ندارند.
(شرکت ذوب، در بازار دوم فرابورس است. شرکتی با پتانسیل بازگشت به بازار اصلی و پیش بینی قیمتی ۸۰۰ تومان در بلندمدت)
(شرکت ساپیا، در بازار فرعی بورس است با قیمت ۱۲۵ تومان در اوایل خرداد ماه نود و هشت)
(در عکس بالا، تابلو سهم پلوله را مشاهده میکنید. این سهم در بازار پایه ب فرابورس قرار دارد.)
بازار بورس
بازار بورس، به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود. اگر شرکتی در بازار دوم، عملکرد خوبی نداشته باشد، یعنی صورتهای مالی مبهم، گنگ، مجهول، انتشار اطلاعات خارج از زمان بندی عرف بازار و اطلاع رسانی ضعیف و شفافیت مالی نامنظم داشته باشد، به بازار دوم میرود.
اما اگر شرکتی در بازار دوم بورس، عملکرد مطلوبی از خود نشان دهد و شفافیت مالی بالا ارائه کند، به بازار اول برمیگردد. شرکتهای بازار اول، معمولا در واچینگ لیست سهامداران بوده و تحلیل صورتهای مالی با توجه به اینکه به واقعیت کارکردی شرکت نزدیکتر است، آسانتر خواهد بود.
فرق بورس با فرابورس در نحوه انجام معامله
نحوه انجام معامله در بازار بورس و فرابورس، برای شما سهامدار، چه حقیقی چه حقوقی فرقی ندارد. شما باید کد سهامداری از یکی از کارگزاریهای بورس ۱۰۶ گانه در ۳۱ استان کشور دریافت کرده و پس از ثبت اطلاعات هویتی خود در سامانه سجام، این کد را پس از تکمیل فرمهایی با ارائه رونوشت کارت ملی، دریافت کنید.
پس از دریافت کد بورس، ضوابط معاملات آنلاین را در قالب فرمی، مطالعه و امضا کرده تا با ارائه یک نشانی پست الکترونیک معتبر، کد کاربری و رمز عبور و شیوه فعالیت در سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری خود را دریافت کنید. با داشتن کد کاربری و رمز عبور، قادرید تا هر زمان، وارد پروفایل خود شما و در ساعات معاملاتی (۹تا ۱۲:۳۰) نسبت به خرید و فروش سهام در بازار بورس و فرابورس اقدام کنید.
کارگزاران، نماینده و واسطه سازمان بورس با شما هستند و نسبت به خرید و فروش شما، کارمزد دریافت میکنند. کارگزاران بورسی و فرابورسی، موظفند که قوانین بورس را رعایت کنند. مثلا اگر شما سهمی را در بازار بورس خریداری کردید و بیش از موجودی ریالیتان، خرید انجام شد، هزینه مربوطه از شما اخذ میشود.
شرکتهای کارگزاری فرابورس
این شرکتها هم مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار داشته و عضو کانون کارگزاران هستند. انتخاب بهترین کارگزار فرابورس هم با توجه به معیارهای خوشنامی، ارتباط و تعامل خوب با سهامداران و تکریم ارباب رجوع و مشتریمداری صورت میگیرد.
بازار بورس بهتر است یا فرابورس؟
همانطور که گفتیم شفافیت صورتهای مالی و اطلاع رسانی شرکتها و انسجام گزارشات مالی در شرکتهای فعال در بازار بورس و برگزاری دقیق و منظم مجامع در شرکتهای بازار اول بورس، بهتر از شرکتهای فرابورسی در ردههای مختلف است. اما همه اینها دلیل نمی شود که ما صدها شرکت فعال در بازار فرابورس را نادیده بگیریم.
چرا که همین شرکتهای فرابورسی، با تغییر اوضاع و تنظیم بهتر صورتهای مالی و افزایش سودآوری، بستر لازم برای ارتقاء رتبه و جایگاه در بازار سرمایه ایران را به دست میآورند و به بازار اول بورس میروند. سهمی که از فرابورس به بازار اول بورس راه پیدا میکند، قیمت و جایگاه سهم و برندینگ شرکت ارتقا یافته و شمار سهامدارانش، افزایش نسبی خواهد یافت.
اما شما برای خرید و فروش سهام در بازار بورس یا فرابورس، باید با توجه به فاکتور سود آتی، چشم اندازی که برای سبد خود در نظر گرفتهاید، گروه و صنعتی که روی آن فعال هستید، بررسی صورتهای مالی، تحلیل روانشناسی بازار و بررسی تابلوی هر نماد در بازار بورس و فرابورس، نسبت به انتخاب سهم از یکی از این دو بازار، اقدام و پرتفولیو (سبد سهام) خود را طراحی کنید.
توصیه میکنیم که حتی المقدرو، نه تمامی سهام پرتفو خود را از شرکتهای بورسی انتخاب کنید، نه تمام آنها را از شرکتهای فرابورسی.
توازن و تعادل و تناسب، همانطور که در طراحی استایل و لباس اهمیت دارد، در طراحی سبد سهام نیز مهم است. بهتر است، ترکیبی از سهام عالی در بازار بورس و فرابورس با چشم انداز طلایی در نگاه میان مدت و بلند مدت باشد.
برخی از شرکتهای فرابورسی، با اعمال تغییرات بنیادین، شرایط بازگشت با بازار اول بورس را در آینده نه چندان دور دارند و این شم و اشراف اطلاعاتی شماست که تعیین کننده انتخاب و شکار این سهام در کف قیمت و دریافت سودهای شیرین در بلند مدت است.
فرق بورس با فرابورس با مقایسه شرایط پذیرش سهام در بازارهای هر کدام
حداقل سرمایه ثبت شده شرکت
تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۱ هزار میلیارد ریال تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۵۰۰ میلیارد ریال بازار دوم بورس: ۲۰۰ میلیارد ریال بازار اول فرابورس: ۱۰ میلیارد ریال بازار دوم فرابورس: ۱ میلیارد ریال
حداقل سهام شناور
تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۲۰ درصد تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۱۵ درصد تابلوی بازار دوم بورس: ۱۰ درصد بازار اول فرابورس: ۱۰ درصد بازار دوم فرابورس: ۵ درصد
حداقل تعداد سهامداران در بازار بورس و بازار فرابورس
در تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۱۰۰۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی در تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۷۵۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی در بازار دوم بورس: ۲۵۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی در بازار اول فرابورس: ۲۰۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی در بازار دوم فرابورس: حداقلی تعیین نشده است.
حداقل سابقه فعالیت مرتبط با شرکت در صنعت مربوطه
در تابلوی اصلی بازار اول بورس: حداقل ۳ سال فعالیت داشته باشد. در تابلوی فرعی بازار اول بورس: حداقل ۳ سال فعالیت داشته باشد. در بازار دوم بورس: حداقل ۲ سال فعالیت داشته باشد. در بازار اول فرابورس: حداقل ۲ سال از زمان بهره برداری یا ارائه خدمات گذشته باشد. در بازار دوم فرابورس: حداقل ۱ سال از تاسیس آن سپری شده باشد.
زیان انباشه
شرکت های تابلوی اصلی بازار اول بورس: زیان انباشته نداشته باشد شرکت های تابلوی فرعی بازار اول بورس: زبان انباشته نداشته باشد شرکت های بازار دوم بورس: زبان انباشته نداشته باشد شرکت های بازار اول فرابورس: زبان انباشته نداشته باشد شرکت های بازار دوم فرابورس: برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از شمول زیان انباشته ارائه کند.
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی ها
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۳۰ درصد نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۲۰ درصد نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در تابلوی بازار دوم بورس: ۱۵ درصد نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در بازار اول بورس: ۱۵ درصد نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در بازار دوم بورس: حدی مشخص نشده است.
سودآوری شرکت
سودآوری شرکت های تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۳ دوره منتهی به پذیرش، سودآور باشد سودآوری شرکتهای تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۲ دوره منتهی به پذیرش، سودآور باشد سوداوری شرکتهای بازار دوم بورس: ۱ دوره منتهی به پذیرش، سودآور باشد فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ سودآوری شرکت های بازار اول فرابورس: ۱ دوره منتهی به پذیرش، سودآور باشد سودآوری شرکتهای بازار دوم فرابورس: حدی تعیین نشده است.
خرید سهام دو شرکت بورس و فرابورس
نکته جالبی که در این مطلب دوست داریم به اطلاع شما خواننده گرامی برسانیم آن است که شرکت بورس اوراق بهادار تهران که بستر فعالیت صدها شرکت بازار اصلی و فرعی بورس را فراهم کرده و خرید و فروشها زیر نظر این شرکت انجام میشود، در قالب نماد جداگانهای به نام «بورس» در بازار اول بورس حضور دارد. خب این یعنی چه؟
یعنی این که شما میتوانید نسبت به خرید و فروش سهام شرکت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یک شرکت مستقل سهامی عام که نظارت و مدیریت بر شرکتهای بورسی دارد، اقدام کنید و بهرهمند شوید.
همانطور که در عکس بالا مشاهده میکنید، قیمت هر سهم «بورس»، در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ماه ۹۸، ۱۱۱۸ تومان بوده است. نماد بورس، دارای ۱.۵ میلیارد قطعه سهم بوده و از اردیبهشت ۹۷ تا اردیبهشت ۹۸، قیمت از ۳۱۰ تومان به ۱۱۹۰ تومان رسیده است. یعنی سودی معادل ۳۰۰ درصد در ۱۲ ماه. ۹۰ درصد سهام این شرکت نیز شناور است.
شرکت پتروشیمی شازند، شرکت مدیریت منابع پیمان فرداکیش و شرکت بیمه معلم و یک شخص حقیقی خارجی، سهامدار اکثریت این شرکت هستند. خرید و فروش سهام شرکتی که تشکیل، سازماندهی و اداره بورس اوراق بهادار ایران را انجام میدهد، (به منظور انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس) ارزشمند است.
شرکت فرابورس ایران هم به عنوان یک شرکت واحد و مستقل، سهامش قابل خرید و فروش در بورس است. شما میتوانید به نماد «فرابورس» مراجعه کرده و نسبت به خرید سهام این شرکت اقدام کنید. شرکت فرابورس ایران در بازار پایه الف فرابورس قرار دارد و دفتر مرکزی آن در بزرگراه فایده و کاربرد تابلوخوانی چیست؟ حقانی، نبش دیدار شمالی است.
همانطور که در عکس بالا مشاهده میکنید، تابلو قیمتی سهم «فرابورس» را شاهد هستیم که ۱ میلیارد قطعه سهم بوده و قیمت هر سهم در ۳۱ اردیبهشت ماه نود و هشت، ۱۵۰۰ تومان بوده است. در بازه اردیبهشت نود و هفت تا اردیبهشت نود و هشت، قیمت از ۲۲۸ تومان به ۱۶۸۰ تومان رسیده است که رشدی حدود ۷۰۰ درصد در ۱۲ ماه را نصیب سهامداران صبور کرده است!
سهامداران اصلی شرکت فرابورس
شرکتهای زیر سهامداران اصلی فرابورس هستند که خود نشاندهنده اهمیت سهام این شرکت دولتی مدیریت و نظارت بر بازار فرابورس ایران است:
۲۰ درصد سهام متعلق به شرکت بورس اوراق بهادار تهران است. ۵.۲ درصد سهام متعلق به شرکت گروه مالی ملت است. ۴.۵ درصد سهام متعلق به شرکت سرمایه گذاری صبا تامین است. ۲.۴ درصد سهام متعلق به شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است. ۲.۵ درصد سهام متعلق به شرکت مدیریت فناوری بورس تهران است ۲.۴ درصد سهام متعلق به شرکت گروه مالی بانک پارسیان است. ۱.۵ درصد سهام متعلق به شرکت کارگزاری بانک کشاورزی است. ۱.۴ درصد سهام متعلق به شرکت توسعه صنایع بهشهر است. ۱.۰۲ درصد سهام متعلق به شرکت مدیریت سرمایه گذاری کوثر بهمن است.
دانستن این اطلاعات چه فایده ای دارد؟ این فایده را دارد که شما متوجه خواهید شد چند درصد سهام این شرکت یا هر شرکت دیگر بورسی، در اختیار حقوقی است و چند در صد در اختیار حقیقی. کدام شرکتهای بزرگ سرمایه گذاری در آنها فعالیت داشته و کرسی هیات مدیره دارند و برنامههای حال و آینده آنها و گذشته کاریشان روی سهام دیگر چگونه بوده است؟
همراه گرامی
اطلاعات ارائه شده را تا تامل و صبوری، مطالعه کرده و اگر با سوالی روبرو شدید، در قسمت ارسال نظرات و پرسشها با ما در ارتباط باشید. توجه داشته باشید که این گفتار، سیگنال خرید نیست. بنابراین در صورتی که قصد خرید سهام دارید به کارگزاری ها مراجعه کنید. پیشنهاد میکنیم نحوه سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار و همچنین حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس ایران را نیز در ستاره مطالعه کنید.
دیدگاه شما