مقاله نشریه
اثر سیاست پولی در پیدایش حباب قیمتی سهام در بورس اوراق بهادار تهران
چکیده:
حباب قیمتی به معنای افزایش شدید و پیوسته در قیمت دارایی ها است. این پدیده به گونه ای است که افزایش های اولیه قیمت ناشی از عواملی مثل پیش بینی افزایش های آتی قیمت ها موجب جذب خریداران جدید، سفته بازی و از این رو افزایش بیشتر قیمت ها می شود. برای بررسی این موضوع، فرضیه اصلی این تحقیق آن است که آیا افزایش شدید قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران توسط عوامل بنیادی بازار تعیین می شود یا سفته بازی عوامل بازار نیز در تعیین قیمت نقش دارند؟ به منظور بررسی رابطه ی بین سیاست پولی و قیمت های سهام، مکانیزم انتقال براساس مدل خطی شده ی انتظارات عقلایی با فرض رفتار پیش نگر درقیمت سهام در چارچوب مکتب کینزی جدید درنظر گرفته شده است. بررسی های تجربی این موضوع با استفاده ازروش متغیرهای ابزاری GMM و به-کارگیری داده های آماری در بازه ی زمانی فروردین 1379 تا اسفند 1388، نشان می دهند که نرخ بهره ی حقیقی اثر منفی و تولید اثر مثبت اما ضعیف بر بازدهی حقیقی سهام دارند. همچنین بازدهی های دوره های گذشته، بازخوردی مثبت بر قیمت های جاری سهام دارند که این امر دلالت بر وجود رفتارهای سفته سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی بازی و انحراف قیمت ها از ارزش ذاتی خود دارد.
تغییر ذائقـه سهـامـداران
کیمیا بامدادیان - گروه اقتصاد : در سالهای اخیر سرمایهگذاران سهام کوچکتر را به عنوان مقصد سرمایهگذاری در نظر میگرفتند چراکه با سفته بازی در سهام و صنایع کوچک به سودهایی در زمانهای کوتاه میرسیدند، اما آمار نشان میدهد که درحالحاضر سهامداران خرید سهام شرکتهای بزرگ را به شرکتهای کوچکتر ترجیح میدهند.
ظرفیت رشد برخی از شرکتهای کوچک کم است، به طوری که زیرساخت این گونه صنایع، جهشهای بزرگ را در سودشان نشان نمیدهد و همچنین میتوانند در بازار با سهولت بیشتری دستکاری شوند، این معضلات باعث شده تا در بازار شکننده این روزها، سهامداران بیشتر تمرکز خود را روی سهام پرظرفیت و بنیادی بگذارند. چراکه شرکتهای بزرگ در شرایط ویژه مانند رکود یا افت در بازار حامیانی دارند که میتوانند از سهامداران حمایت کنند و ریسک سهامدار را پایین بیاورند و مانع بلوکه شدن و توقف نقدینگی در معاملات سهام شرکت شوند، در حالی که بیشتر شرکتهای کوچک از چنین ظرفیتی برخوردار نیستند. شرکتهای بزرگ با عرضه در روزهای پررونق به دنبال تامین نقدینگی برای روزهای افت سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی و رکود بازار هستند.
درباره تغییر سلیقه و نگاه سرمایهگذاران از صنایع کوچک به صنایع بزرگ و تاثیرگذار یکی از کارشناسان ارشد بازار سرمایه معتقد است، درحالحاضر سرمایهگذاران با هوشمندی بیشتری به بازار سرمایه نگاه میکنند.
سرمایهگذاران هوشمند
علیرضا عسگری مارانی در گفتوگو با صمت با اشاره به اینکه ذائقه سهامداران تغییر کرده است، اظهار کرد: در گذشته سرمایهگذاران به سوی سهمهایی که ارزش بازار پایینتر و شناور آزاد کمتری داشتند، روی میآوردند اما اکنون به سوی سهامی که شناور آزاد بیشتری دارند، تمایل پیدا کردهاند که این موضوع نیز نشان دهنده آن است که آگاهی سرمایهگذاران افزایش یافته است.
وی با اشاره به اینکه سهام بزرگ در بازار سرمایه سهم شناور آزاد بیشتری دارند، بیان کرد: به هر اندازه که سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی میزان سرمایه آزاد شرکتی بیشتر باشد، آن شرکت از ریسک کمتری برخوردار است زیرا کمتر در معرض دستکاری در بازار قرار میگیرد.
عسگری مارانی در ادامه به دلایل دیگر کمریسک بودن شرکتهای بزرگ بورسی اشاره کرد و گفت: شرکتهایی که سهم بیشتری در بازار سرمایه دارند به طور معمول از مدیریتهای روشنتر و مناسبتری برخوردار هستند که این موضوع هم به شفافیت اطلاعاتی اینگونه شرکتها میانجامد.
وی به شایعهپذیری سهام کوچک در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: هنگامی که فضای روانی در بازار سرمایه حاکم باشد، هرگونه اخبار و شایعات میتواند منجر به تغییرات قیمتی در سهام شود. در این میان سهام شرکتهای خرد شایعهپذیری بیشتری دارد اما سهام شرکتهای بزرگ کمتر تحت تاثیر قرار میگیرد.
عسگری مارانی در ادامه بیان کرد: شرکتهای بزرگ در بازار سرمایه ارزش بازار بسیار زیادی دارند، درنتیجه قیمت آنها هنگام خرید و فروش سهام، کمتر تحتتاثیر عوامل بیرونی قرار میگیرد اما سهام شرکتهای کوچک به راحتی و با خرید و فروش کم حجم، نوسانهای زیادی را تجربه میکنند.
کمبود نقدینگی
در اینباره مدیر معاملات کارگزاری آگاه نیز معتقد است، درگذشته سهامداران با سهمهای خرد و کوچک خرید و فروش انجام میدادند و خرید سهمهای خرد بر بازار سرمایه حاکم بود اما درحالحاضر این نگاه نسبت به گذشته کاهشیافته است.
حسین صالحی با اشاره به اینکه بازار سرمایه درحالحاضر از کمبود یا به عبارت دیگر از نبود نقدینگی رنج میبرد، اظهار کرد: در بازار سرمایه برخی از سهمهای کوچک ارزنده هستند و در شرایطی که نقدینگی در بازار سرمایه بسیار کم است و از آنجایی که به مراتب به پول کمتری هم نیاز دارند، در بازار سرمایه خرید و فروش میشوند.
صالحی به مشکلات سهمهای کوچک در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: به دلیل آنکه سهام کوچک شناور کمتری دارند، بیشتر میتوانند در معرض دستکاری قرار گیرند، اما اگر سازمان بورس شرایطی سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی را فراهم آورد تا شفافیت در بازار سرمایه بیشتر شود، میتوان امیدوار بود که این سهمها نیز بتوانند روند مناسبتری داشته باشند و کمتر دستخوش سفتهبازی شوند.
صالحی به دنیای مجازی و ارتباط آن با خرید و فروش سهام نیز اشاره کرد و گفت: وجود تالارهای مجازی گفتوگو به نوعی میتواند هم برای حرکت سهمهای کوچک جهتدهنده باشد و هم به نوعی نقش اطلاع رسانی را برای سهامداران بازی کند. بنابراین هنگامی که اطلاعات بسیار سریع منتقل شود، آگاهی افراد نیز افزایش مییابد و به طور طبیعی امکان دستکاری در بازار کمتر خواهد شد. وی با اشاره به اینکه باید سازوکار اطلاعرسانی در بورس با سرعت بیشتری انجام شود، بیان کرد: درحالحاضر شرکتها اطلاعاتشان را در ۹، ۶، ۳ و ۱۲ماه ارائه میدهند اما اکنون قرار است اطلاعات شرکتها ماهی یکبار اعلام شود. درنتیجه این موضوع باعث خواهد شد تا گزارشها با سرعت بیشتر و در حجم کمتری منتشر شود. برای نمونه شرکتها باید هر ماه اطلاعات تولید و فروش خود را به بازار عرضه کنند. زیرا به هر میزانی که به سمت اطلاعات در مقاطع کوتاهتری حرکت کنیم، به همان نسبت شفافیت اطلاعاتی در بازار نیز افزایش مییابد.
حرکت صحیح در بازار سرمایه
صالحی در ادامه بیان کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار باید شرکتها را وادار کند درصورتیکه از یک میزان رشد برای نمونه ۱۵درصدی برخوردار شوند، بهطور حتم شفافسازی کنند. به عبارت دیگر سازمان بورس و اوراق بهادار به گفته شرکتها در مورد تعدیلهایشان اکتفا نکند و از آنها توضیح بیشتری بخواهد. صالحی شفافیت را لازمه حرکت صحیح در بازار سرمایه دانست و بیان کرد: هر اندازه که شفافیت در بازار سرمایه بیشتر شود، بازار در مسیر درستتری حرکت خواهد کرد. درنتیجه، این مسیر صحیح در مقطعی خاص میتواند خرید و فروش سهمهای کوچک باشد و در مقطعی دیگر سرمایهگذاری در سهمهای بزرگ بازار. وی یکی از عوامل مهم بازار سرمایه را میزان نقدشوندگی آن دانست و گفت: از آنجایی که سهمهای کوچک قدرت نقدشوندگی کمتری دارند از میزان ریسک بیشتری نیز برخوردار هستند.
به همین دلیل به طور معمول سهمهای بزرگتر که بازارگردان و سهامدار عمده بیشتری دارند از نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند و درنتیجه ریسک کمتری نیز دارند. صالحی با اشاره به اینکه سهام شرکتهای بزرگتر تاثیرپذیری بیشتری در میزان شاخص دارند، بیان کرد: شرکتهای بزرگ تاثیرات سود و زیانشان حساسیت کمتری نسبت به تغییرات فاکتورهای تاثیرگذار در بازار سرمایه دارد. برای نمونه، افزایش یا کاهش ۱۰درصدی قیمت محصولات شرکتهای بزرگ، نمیتواند در میزان سودآوری اینگونه شرکتها نقش چندانی داشته باشد زیرا این بنگاههای اقتصادی تاثیرپذیری کمتری دارند اما همین میزان تغییر در شرکتهای کوچک، میتواند آنها را سودده یا زیانده کند.
وی در ادامه بیان کرد: ممکن است برخی از سهمهای کوچک به لحاظ بنیادی ظرفیت سودآوری بیشتری داشته باشند که البته باید یادآور شد که در این زمینه میزان ریسکپذیری افراد هم میتواند در انتخاب خرید سهام شرکتهای کوچک یا بزرگ نقش بسزایی داشته باشد.
به طور کلی کارشناسان معتقدند که شرکتهای بزرگ و بنیادی با دید بلندمدت، بهترین گزینه برای سرمایهگذاران هستند زیرا شرکتهای بزرگ با تامین نقدینگی در دوران رونق، به راحتی میتوانند در دوران افت و رکود از سهامداران خود حمایت کنند. همچنین به دلیل ارزش بازار زیادی که دارند به راحتی دستخوش تغییرات نمیشوند، در حالیکه سهام شرکتهای کوچک میتواند به سرعت تحت تاثیر قرار گیرد.
سهام خزانه چیست؟ + قوانین مربوط به آن در ایران و سایر کشورها
سهام عادی یا ممتاز یک شرکت سهامی که توسط همان شرکت مجددا خریداری شده است را بهعنوان سهام خزانه میشناسند. این در حالی است که خرید مجدد سهام توسط خود شرکت، ممنوع است.
شاید این تعریف برای درک معنا و مفهوم این نوع سهام کمی پیچیده به نظر برسد.
اگر میخواهید اطلاعات بیشتری از سهام خزانه، کاربردها و انواع آن دریافت کنید، تا پایان همراه ما باشید.
سهام خزانه چیست؟
در یک تعریف ساده، سهام خزانه (treasury shares) را میتوان بهعنوان سهامی که مدیریت آن فقط در دست شرکت سهامی است و برای تحقق اهداف شرکت به کار گرفته میشود، بیان کرد.
درواقع سهام خزانه همان سهام عادی یا ممتاز یک شرکت سهامی عام است که خود شرکت مجدد آن را خریداری کرده است.
اما طبق قوانین ایران، در حالت کلی هیچ شرکتی مجاز به خرید سهام خود نیست. علت اصلی این اتفاق هم جلوگیری از سوءاستفادههای مالی است.
شرکت و مدیریتی که سهام خود را بازخرید کرده است همواره از اطلاعات داخلی آگاه است و ممکن است بهخاطر این آگاهی، اقدام به خرید سهام خود در کمترین قیمت کند. سپس همان سهام را در اوج قیمت آن بفروشد و موجب ضرر و زیان دیگر فروشندهها یا خریداران شود.
هدف سهام خزانه
هدف اصلی از عرضه و خرید این سهام استفاده از آن در جهت تحقق اهداف شرکت و تضمینی برای نقدشوندگی دارایی سایر سهامداران است.
خرید این نوع سهام در اصل ابزاری برای ایجاد تعادل و کنترل بازار سرمایه توسط مدیران واحدهای اقتصادی محسوب میشود. شرکتها با خرید یا فروش سهام خودشان میتوانند در زمان بحران، کنترل شرایط را به دست بگیرند.
دلیل نامگذاری سهام خزانه
خزانه مکانی است که برای نگهداری از ثروت استفاده میشود. در گذشتهها سهام خریداری شده توسط واحد اقتصادی را در خزانه شرکت نگهداری میکردند. برای همین این نوع سهام، به سهام خزانه معروف شد.
درنتیجه سهام خزانه، سهامی است که بازخرید شده و به صندوق شرکت بازمیگردد.
سهام خزانه در قانون تجارت
بر اساس قانون تجارت، هیچ شرکتی نمیتوان سهام شرکت مربوط به خودش را بخرد. بهعبارتدیگر بازخرید سهم توسط خود شرکت در ظاهر یک اقدام خلاف قوانین مالی است.
مهمترین عاملی که ممنوعیت این روش خرید را هم توجیه میکند، بهخاطر کاهش سرمایه شرکت و فروش سهام شرکت است.
درواقع یک شرکت با خرید سهام خود میتواند درک بیشتری از روند صعودی یا نزولی سهامش داشته باشد و این درک به کنترل حرکت سهام کمک میکند. در نتیجه ممکن است شرکت سهام خود را با قیمت کمتری بخرد و زمانی که شرایط برای فروش سهام با قیمت بالاتر فراهم بود، اقدام به فروش کند.
این در حالی است که اولین شخصی که از این رشد قیمت و ارزش مطلع خواهد شد، خود شرکت است. پس، امکان ضرر و زیان برای سهامداران دیگر وجود دارد. در برخی از کشورها، باتوجهبه شرایط خاصی امکان بازخرید سهام را برای شرکتها فراهم کردهاند.
در کشور ما ایران هیچ شرکتی مجاز نیست تا سهام خود را بخرد.
قوانین مربوط به خریدوفروش سهام خزانه
کشورهایی که اجازه خریدوفروش این سهام را به شرکتها میدهند، از قوانین خاصی تبعیت میکنند. این قوانین شامل موارد زیر است:
- سهام خزانه سهام شناور شرکت محسوب نمیشود .
- خرید این سهام توسط شرکت نباید سهام شناور شرکت را تا بیش از 50 درصد کاهش دهد .
- شرکتها مجاز نیستند در هر زمانی که خودشان بخواهند اقدام به تهیه سهام خزانه کنند .
- برای تهیه این نوع سهام باید تحتنظر قانون و در بازههای زمانی مشخص اقدام به انجام این کار کنند .
صرف سهام خزانه
گاهی اوقات شرکت سود زیادی را شناسایی میکند. سودی که ارزش سهام آن در بازار بیشتر از ارزش اسمی آن است.
در چنین شرایطی، شرکت میتواند سهم جدید خودش را با قیمت بیشتر از ارزش اسمی منتشر کند. در نتیجه، سهم به با ارزش بیشتری از ارزش واقعی اسمی به فروش میرسد. به میزان اختلاف ارزش اسمی و مبالغ حاصل از سهام، صرف سهام خزانه گفته میشود.
اقتصاددانان زیادی معتقدند که اطلاعات تغییر سیاستهای پرداختی شرکت، میتواند اطلاعاتی را از داخل شرکت به سرمایهگذاران بیرون انتقال دهد.
به میزان اختلاف ارزش اسمی و مبالغ حاصله از سهام، صرف سهام خزانه میگویند.
از نظر اقتصادی این امر پیامدهای مثبتی را در کارکرد بازار به دنبال خواهد داشت و سبب کاراتر شدن بازار میشود. نحوه ثبت فروش سهام خزانه در دفاتر بهصورت وجه نقد، بدهکار، سرمایه اهدایی و بستانکار انجام میشود. برای ثبت حسابداری سهام ممتاز شرکت از روش قیمت تمام شده هم استفاده میکنند.
مزایای بازخرید سهام خزانه
بازخرید این سهام مزایا و ویژگیهای مثبت زیادی دارد. همین مزایا باعث شده تا شرکتها برای خرید سهام خود اقدام کنند. بخشی از این مزایا شامل موارد زیر است:
- زمانی که قیمت سهام نسبت به ارزش ذاتی آن در بازار کمتر باشد، شرکت برای نزدیک کردن قیمت سهام به ارزش واقعی خود بازخرید سهام خزانه را انجام میدهد.
- بازخرید سهام شرکت میتواند در کنترل بازار هم موثر باشد. شرکتها با این کار میتوانند کنترل بازار سهام را در دست بگیرند. از طرفی هم مدیران موقعیت تجاری شرکت خود را حفظ کرده و برای باقیماندن در میدان رقابت با دیگر شرکتها برنامهریزی کنند.
- وقتی شرکتها رشد کمی در بازار داشته باشند یا بهعنوان یک شرکت تازهتاسیس و فعالیت کنند، بازخرید سهام برای تثبیت و بهبود وضعیت شرکت در بازار بسیار کمککننده است.
- استفاده از اطلاعات سهام به سهامداران کمک میکند که بتوانند در زمان لازم با بازخرید سهام خود ارزش ذاتی آن را بالاتر ببرند .
- بازخرید سهام با قیمت سهم ارتباط مستقیم دارد. هرچه قدر محصولات یک شرکت با افزایش قیمت مواجه باشد و بازخرید سهام در آن انجام شود، بازار سهام آن هم رشد و روند صعودی را تجربه خواهد کرد.
- بازخرید سهام فرآیندی است که باعث افزایش میزان سودآوری شرکت در بازار میشود .
- شرکتی که اقدام به بازخرید سهام خود میکند، قصد افزایش قیمت سهام خود را در آینده دارد .
- بازخرید سهام خزانه ساختار سرمایه شرکت را هم بهبود میدهد.
در ادبیات مالی دنیا، سهام خزانه را بهعنوان یک استراتژی مالیِ و مدیریتی میشناسند. این استراتژی در راستای اهداف شرکت به کار گرفته میشود.
معایب سهام خزانه
علاوه بر تمام مزایایی که برای خرید این نوع سهام وجود دارد، معایب و مشکلات آن را هم نمیتوان نادیده گرفت.
وقتی شرکتی سهام خزانه خود را منتشر میکند، اگر نتواند نظر سرمایهگذاران را جلب کند و سرمایهگذاران این شرکت را بهعنوان فرصتی پربازده نبینند، نسبت به سهام آن بدبین خواهند شد. بهاینترتیب قیمت سهام هم در بازار کم میشود.
همچنین کنترل هیئت نظارت بورس، همواره به شرکتهایی که سهام سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی خزانه را تهیه میکنند نظارت دارد. در بعضی موارد ممکن است این هیئت متوجه برخی مغایرتها در اطلاعات شرکت ارائهدهنده این سهام شود یا آن را از بازار بورس حذف کند. این اتفاق تاثیر مخربی در جایگاه شرکت میان سرمایهگذاران و بازار خواهد داشت.
قوانین سهام خزانه در کشورهای مختلف
همانطور که گفتیم این سهام در کشورهای زیادی وجود دارد.
برخی از کشورها این روش را ممنوع کرده و برخی دیگر با محدودیتهای ویژهای اجازه عملی کردن آن را میدهند. برای درک بهتر سهام خزانه، قوانین آن در کشورهای دیگر را بررسی میکنیم.
ایران
مدیران شرکت ملی نفت ایران در سال 1346 و اوایل تشکیل بورس اوراق بهادار، اجازه خرید سهام خزانه را داشتند.
این شرکت بهعنوان نخستین شرکت بود که میتوانست سهام شرکت خود را بازخرید کند. اما دو سال بعد و بر اساس متمم قانون تجارت در فروردینماه 1348، حق بازخرید این نوع سهام از شرکتها گرفته شد.
سهام خزانه برای سهامداران سودمند است و به همین دلیل بسیاری از کشورها، خرید آن را تحت اجرای قوانین مشخصی، مجاز کردهاند.
البته احتمال سوءاستفاده از آن هم وجود دارد و سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی اگر مشخص شود که شرکتی از این روش خرید سهام سوءاستفاده کرده است، خرید سهام آن ممنوع و با شرکت هم برخورد خواهد شد.
آمریکا
شرکتهای آمریکایی میتوانند در موارد لازم سهام بازخرید شده را ابطال، یا آن را در خزانه نگهداری کنند.
اگر سهام در خزانه نگهداری شود، امکان دریافت سود سهام و حق رای در شرکت را ندارند. تنها سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی زمانی میتوان سهام مذکور را فروخت که بر اساس اوراق بهادار ایالات متحده ثبت شده باشند.
انگلستان
شرکتهای انگلیسی طبق قانونی که در سال 1955 ثبت شده است، اجازه خرید سهام خزانه را نداشتند. بااینحال، قانونی در سال 1993 میلادی تصویب شد که طبق آن قانون، ممنوعیت خرید این سهام از بین رفت.
قانون سهام بازخرید در کشور انگلستان به این صورت است که سهام بازخرید شده باید باطل شود و تعداد سهم منتشر شده کاهش پیدا کند.
در سال 1998 طبق تغییراتی که در قانون شرکتها اعمال شد، شرکتها این اجازه را دارند که سهام خود را بازخرید و نگهداری کرده یا بفروشند. البته فروش مجدد سهام خزانه را تا 10 درصد سهام منتشره شرکت اعطا میکند.
سایر کشورها
قوانین سهام در کشورهای دیگری مثل استرالیا، برمودا و کوبا مشابه قوانین انگلستان است.
در چین بازخرید سهام توسط خود شرکت صادرکننده ممنوع است، مگر اینکه سهام خود را بهعنوان ابطال سهام برای کاهش سرمایه ثبت شده یا ادغام با شرکت دیگری که سهام شرکت صادرکننده را دارد، بازخرید کند.
در برخی از کشورهای اروپایی، بعد از مشاهده سیستم سهام خزانه آمریکا، از میزان سختگیری در رابطه به بازخرید کردن سهم و کم شده است.
کشورهایی مثل سوييس دارای قوانین منع کننده و سختگیرانهای نیستند، اما در بخش نظارت بر مبادلات و تجارت، نظارتها بسیار سختتر و فعالتر است.
جمعبندی
سهام خزانه یک تعریف کلی در بازار جهانی دارد. طبق این تعریف یک شرکت بخشی از سهام ممتاز خود را که در بازار مالی عرضه میشود بازخرید میکند.
بازخرید سهام توسط خود شرکت در ایران ممنوع است. طبق قوانین مالی کشور ایران هیچ شرکتی مجاز نیست تا سهام خود را بخرد. این ممنوعیت هم به این دلیل است که چون مدیر آن نسبت به اطلاعات داخلی آگاه است، میتواند سهام خود را با حداقل قیمت بخرد و با حداکثر قیمت در اوج بفروشد و سبب ضرر و زیان فروشنده و خریدار بشود.
در برخی کشورهای دیگر مثل آمریکا، انگلستان، سوییس و کره جنوبی بازخرید سهام شرکت ممنوعیت ندارد، اما همچنان قوانین و مقرراتی برای آن وضع شده است که از سوءاستفاده افراد جلوگیری میکند.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی
بورس تهران، سوداگری یا تحلیلگری؟
فعالان اصلی بازار سرمایه را هلدینگها و شرکتهای سرمایهگذاری، شرکتهای تامین سرمایه، شرکتهای مشاوره سرمایهگذاری، کارگزاریها، صندوقهای سبدگردانی و سرمایهگذاری تشکیل میدهند و بخش بزرگی از افراد شاغل در این شرکتها عمدتا دارای تحصیلات آکادمیک مرتبط با حوزه مالی و دارای مدارک مورد
نیاز سازمان بورس (از قبیل مدارک اصول بازارسرمایه، تحلیلگری، مدیریت سبد و. ) هستند. بنابراین، این انتظار که شاهد نقش پررنگ تحلیل و استفاده از این تحصیلات در بحثهای مربوط به تصمیمات سرمایهگذاری افراد فعال در بازار سرمایه باشیم، انتظاری منطقی است، اما آنچه در سالهای اخیر به دفعات دیده شده است، نبود تحلیل صحیح از وضعیت و شرایط اقتصادی و شرکتهای بورسی بوده است و با وجود ادعای بسیاری از فعالان بازار سرمایه، مبنی بر تخصصیترین و علمیترین بازار کشور، عملا نقش پررنگی از علم و تحلیلهای کارشناسی به چشم نمیآید.
آنچه از سالهای قبل وجود داشته و تاکنون نیز ادامه دارد و بسیاری نیز به آن اذعان دارند، اثرگذاری مواردی غیر از تحلیل و تصمیمات منطقی در عرصه سرمایهگذاری در بازار سرمایه بوده است که از آن جمله میتوان به شایعه محوری، تلاش در کسب اطلاعات نهانی از شرکتها به طرق مختلف، برجسته کردن اتفاقات و رخدادهای غیرعملیاتی شرکتها (مانند افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییها برای شرکتهای مشمول اصل سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی 141 قانون تجارت، فروش داراییهای شرکت مانند زمین و ساختمان کارخانه و. )، استفاده از رانت (بارزترین آن کدهای گروهی ددد بود که تا آبان سال 92 سود سرشار و بادآوردهای را نصیب عدهای خاص کرد)، خبرسازی و خریدهای هیجانی با استفاده از کانالهای شبکههای اجتماعی و سایر موارد اشاره کرد.
طی سالهای 90 تا 92 شاهد رشد بینظیر و بیسابقهای در بورس تهران بودیم بهگونهای که کسب بازدههای بالای 100درصد در این سالها اتفاق عجیبی نبود و در مورد سودهای بهدست آمده در این سالها نیز، میتوان ادعا کرد که نه از طریق تحلیل و شناسایی فرصتها از سوی فعالان بازار، بلکه دلیل عمده کسب این بازدهی بالا، ناشی از افزایش ناگهانی تورم و نرخ ارز، متعاقب آن افزایش شدید نرخ کالاها و محصولات و در نتیجه رشد تصاعدی سود شرکتها بود. همانطور که شاهد هستیم، واکنش بیش از حد بازار نسبت به وقایع رخ داده در آن زمان، موجب رشد حبابی بورس و تخلیه این حباب در دو سال اخیر بود که شاید این سوال در ذهن ایجاد میشود که در سالهایی که شاهد رشد منفی 6 درصد اقتصاد بودیم، چگونه بورس کشورمان شاهد بازدههایی بیش از 100 درصد در سال بود؟
در حال حاضر بازار سرمایه روندی نزولی، هرچند با شدت کمتر نسبت به ماههای قبل به خود گرفته است، ولی در این میان همچنان برخی نمادها با رشد قیمتی چشمگیری مواجه بودهاند. در این گزارش، سعی شده است تا 25 نمادی که بیشترین بازدهی را در بازه دو ماهه ابتدای مهر تا پایان آبان داشتهاند، موشکافانهتر بررسی کنیم تا عملکرد غیرعلمی و غیرکارشناسانه برخی فعالان بازار سرمایه بیشتر نمایان شود. با بررسی وضعیت عملیاتی این شرکتها و دلایل رشد قیمتی آنها، میتوانیم مشاهده کنیم که بازدهی بالای سهام مذکور، نه به دلیل افزایش تولید و بهبود عملکرد عملیاتی شرکتها، بلکه به دلایلی همانند دلایلی که در گذشته نیز به کرات دیده شد، است. دلایلی از جمله شایعات افزایش سودآوری، احتمال تجدید ارزیابی داراییها، احتمال فروش زمین کارخانه و. تزریق نقدینگی سوداگران از جمله علل رشد این سهام بودهاند که این امر نشاندهنده این موضوع است که همچنان تحلیل و استفاده فعالان بازار سرمایه از نقش تحلیل و بررسی وضعیت و متغیرهای اقتصادکلان و وضعیت عملیاتی شرکتها، نقش کمرنگی را در تصمیمات آنان دارد.
در جدول، 25 نمادی که در بازه دوماهه اخیر یعنی از ابتدای مهر ماه سالجاری تا پایان آبان ماه بیشترین رشد قیمت را داشتهاند، ارائه شده است.در ستون سوم، میزان رشد قیمت سهام مشخص شده است و در ستون پنجم، سودبرآوردی هرسهم ودر ستون هفتم جدول، میزان پوشش ارائه شده است. همچنین در ستون نهم، سود یا زیان انباشته به ازای هرسهم و در ستون یازدهم، ارزش دفتری هرسهم براساس آخرین صورتهای مالی به ازای هرسهم مشخص شده است و درنهایت در ستون پایانی، دلیل اصلی افزایش قیمت نمادها ذکر شده است.نکات عمدهای که از این جدول به دست میآید شامل موارد زیر است:
* تنها در 6 نماد، دلیل رشد قیمت سهم، مربوط به افزایش تولید یا سودآوری مربوط به عملیات اصلی شرکت است.
* تعداد 10 نماد از نمادهای مذکور (یعنی 40 درصد موارد)، دارای زیان انباشته هستند.
* تعداد 6 شرکت از نمادهای مذکور، برای سال مالی خود زیان برآورد کردهاند.
* تعداد 8 شرکت، در گزارشهای فصلی ارائه شده خود تاکنون، زیان شناسایی کردهاند.
* تعداد 17 شرکت از نمادهای مذکور، دارای نسبت قیمت به درآمد بالای 10 واحد یا نسبت قیمت به درآمد منفی هستند.
آنچه از این گزارش استنباط میشود، برخلاف تصور اولیه مورد انتظار که نشانگر نقش تحلیل در خرید و فروش سهام در بازار سرمایه است، اثر پررنگ شایعات و اتفاقات و موارد غیرعملیاتی مربوط به شرکتها، در بازدهی سهام شرکتها است. بهگونهای که سه بخش شایعات افزایش سودآوری شرکتها در آینده، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییها و فروش داراییهای شرکت از جمله زمین، عوامل اصلی رشد قیمت نمادهای پربازده هستند.میتوان اظهار کر د که دلایل دیگری نیز برای وجود این پدیده در بورس وجود دارد، که از جمله آنها میتوان از کمبود ابزارهای معاملات در بورس که بهخصوص در بازارهای نزولی مشهودتر است یا محدودیت نوسان قیمتها و سهام شناور پایین سهام که میتوانند عواملی برای رشدها و نزولهای غیرمنطقی در بازار باشند، حضور نداشتن موثر بازار گردانها که در حال حاضر تنها در برخی نمادها و بهصورت محدود فعال هستند که بیشک حضور آنها میتواند در منطقی شدن قیمتها و نقدشوندگی سهام نقش سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی پررنگی را ایفا کند، نام برد. در کل میتوان دلایل اصلی پررنگتر بودن نقش شایعات و خبرهای غیرعملیاتی نسبت به وضعیت عملیاتی شرکتها را در موارد زیر جستوجو کرد:
* کاهش سودآوردی عملیاتی شرکتها ونداشتن چشماندازی خوشبینانه برای افزایش سودآوری درآینده
* فرسایشی شدن افت قیمت سهام شرکتها به دلایل مختلف (ازجمله دستکاری گاه و بیگاه در میزان افت و افزایش شاخص به منظور ثبات بخشیدن به شرایط موجود)
* در اولویت قرار ندادن تحلیل و وضعیت بنیادی شرکت از سوی فعالان بازار و فراگیر شدن استفاده این گروه از فعالان از شبکههای اجتماعی مانند گروههای تلگرامیدر بحث خرید و فروش سهام
* وجود سابقه رانت و درز اطلاعات شرکتها
* عدم ارتباط بازده مدیران صندوقهای سرمایهگذاری به میزان کسب بازدهی آنان (در حال حاضر کارمزد مدیریت صندوقها بر اساس ارزش داراییهای صندوقها محاسبه میشود و نه بازدهی کسب شده آنان)
* رشدهای نجومی بورس در سالهای 90 تا 92 نیز عمدتا مربوط به افزایش ناگهانی نرخ دلار و کاهش ارزش ریال بود و همچنین رشدهای حبابگونه و در حالیکه رشدهای منفی 6 درصدی رخ میداد، بورس بازدهی بین 60 تا 110 درصد را نصیب فعالان بازار کرد.
* وجود محدودیت نوسان قیمتها، به گونهای که صفنشینی و خریدها و فروشهای هیجانی و سنگین و سبک کردن این صفها به تاکتیک عدهای از سفتهبازان برای رشد قیمت تبدیل شده است و بسیاری از خریدهای هیجانی در همین صفهای خرید صورت میپذیرد.
* شناوری پایین سهام، به گونهای که میتوان با خرید بخشی از سهام شناور موجود در بازار و سپس رواج شایعهای درباره سهام و نبود تحلیل و شایعهپذیری بالای بازار بهدلیل عادت و علاقه به کسب سودهای سریع و زودبازده منجر به رشد حبابی قیمت سهام شد.
* عدم ارائه گزارشهای شفافسازی بهموقع از سوی شرکتها و در پارهای اوقات تعلل بورس در درخواست از شرکتها در مورد ارائه گزارش شفافسازی
* کمبود ابزارهای معاملاتی از جمله اختیار معاملات و اختیار فروش سهام
* محدودیت صندوقها در وجه نقد صندوق به گونهای که در بازار نزولی مجبور به حفظ بخش عمدهای از داراییهایشان در صندوقها هستند.
درپایان گزارش، مواردی را که میتواند باعث پررنگتر شدن نقش تحلیل در تصمیمات سرمایهگذاری فعالان بازار سرمایه و در نتیجه ایجاد فضایی معقول و منطقی برای سرمایهگذاری شود، ارائه و پیشنهاد میشود:
* شفافسازی بهموقع درخصوص نوسانات ناگهانی قیمت سهام در بازار
* رتبهبندی مدیران صندوقها، به گونهای که یکی از موارد مورد بررسی برای سرمایهگذاری در صندوقها، بررسی سوابق مدیران صندوق باشد.
* محاسبه کارمزد مدیریت صندوقهای سهام، بر اساس عملکرد صندوق و نه بر اساس ارزش روز داراییهای صندوق.
* افزایش سهام شناور شرکتها، که از سفته بازی در سهام تا حدی میکاهد.
* حذف تدریجی دامنه نوسان قیمت که باعث پدیده صفنشینی در بازار میشود.
* برخورد با شایعهسازان در بورس.
* افزایش ابزارهای معاملاتی در بورس که میتواند سبب گستردگی فضای سودآوری برای فعالان بازار شود.
* افزایش نظارت بورس بر روند قیمتهای سهام سفتهبازی از طرف سازمان بورس.
* افزایش صندوقهای بازارگردانی سهام در جهت کمک به نقدشوندگی سهام و جلوگیری از افتها یا رشدهای غیرمنطقی سهام
* کاربردیتر کردن مدارک آزمون حرفهای بازار سرمایه.
سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی
مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.
- 02191004770
- [email protected]
- تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15
خانه / سرمایه گذاری و بورس / چگونه در بورس تابلو خوانی کنیم؟ معرفی فاکتورهای مهم تابلوخوانی
چگونه در بورس تابلو خوانی کنیم؟ معرفی فاکتورهای مهم تابلوخوانی
آموزش تابلوخوانی در بورس یکی از نیازهای اساسی هر سرمایه گذار بعد از ورود به بازار سرمایه و دریافت کد بورسی می باشد تا بتواند اتفاقاتی را که در تابلوی معاملاتی بورس مشاهده می کند تجزیه و تحلیل کند و سپس با اطلاعات به دست آمده به خرید و فروش سهام بپردازد. تابلوخوانی حتی برای افرادی که در این بازار تجربه دارند و از مدت فعالیت آن ها چندین سال میگذرد کارایی دارد و همه سرمایه گذاران حتی افرادی که با تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی در بازار معامله میکنند هم باید آن را بیاموزند. ما در این مطلب قصد داریم به بررسی فاکتورهای اصلی و مهم تابلوخوانی بپردازیم و به زبان ساده بگوییم که چگونه در بورس تابلو خوانی کنیم؟
فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس
برای کسب سود تقریبا قطعی در ابتدا با استفاده از تحلیل بنیادی سهام مناسب را انتخاب کرده و سپس با استفاده از مولفه های تابلو خوانی و با استفاده از تحلیل تکنیکال به راحتی جهت حرکت سهم را تشخیص داده و در نقاط مناسب وارد شده و در نقاط مناسب از سهم خارج شوید و سود مناسبی کسب کنید. در مقالات قبلی درباره تحلیل تکنیکال توضیحاتی را ارائه دادیم و در این مقاله قصد سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی داریم به بررسی فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس بپردازیم.
چگونه در بورس تابلو خوانی کنیم؟
۱- تعداد معاملات یکی از فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس
اگر تازه وارد هستید نمی دانید چگونه در بورس تابلوخوانی کنیم؟ باید در ابتدا و قبل از اینکه اصول تابلوخوانی را توضیح دهیم سایت tsetmc.com یا همان سایت مدیریت فناوری بورس تهران را به شما معرفی کنیم. پیشنهاد می کنیم قبل از خواندن این مطلب نگاهی به مقاله آموزش استفاده از سایت tsetmc.com و تابلو خوانی بصورت کامل و گام به گام بیندازید.
برای شروع تابلو خوانی به سایت tsetmc.com بروید و در قسمت ذره بین نام نماد مورد نظر را وارد کنید و سپس فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس که در ادامه معرفی می شود را در مورد آن سهم بررسی کنید.
حال به موضوع اصلی بپردازیم: چگونه در بورس تابلو خوانی کنیم؟ در صفحه هر نماد تعداد معاملات آن نماد نوشته شده است که نشان دهنده تعداد دفعات انجام معامله در نماد می باشد. این عدد به تنهایی معیاری برای تابلوخوانی و بازار خوانی در بورس و نوسان گیری در بازار می باشد چرا که هر شخصی ممکن است برای خرید ۱۰۰۰۰۰ سهم، چندین بار سفارش خود را وارد سامانه کند.
یک مثال :به عنوان مثال سرمایه گذار میتواند برای خرید ۵۰۰۰ سهم ۵ سفارش ۱۰۰۰ تایی و یا تعداد دفعات سفارش بالاتر همراه با حجم های کمتر در سامانه معاملاتی قرار دهد.
۲- حجم معاملات سهام یکی از فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس
در بحث تابلوخوانی و بازار خوانی در بورس گاهی اوقات ممکن است حجم معاملات در سهم به یکباره افزایش یابد و شما نیز با توجه به این سیگنال قصد ورود به سهم را داشته باشید. معاملات را چک میکنید و به این نتیجه میرسید که در چند روز گذشته یک حقوقی به شدت فروشنده سهم بوده است و حتی سهم نیز کاهش قیمت فراوانی داشته است. در این حالت بهتر است از خرید سهم صرف نظر کنید تا فشار فروش توسط حقوقی در بازار کاهش یابد و اگر باز هم سیگنال خرید سهم وجود داشت وارد سهم شوید.
۳- استخراج قیمت سهم یکی از فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس
یکی از مهم ترین بخش هایی که به سهام شناور و ارتباط ان با سفته بازی هنگام تابلوخوانی نمادها با آن روبرو می شوید قیمت سهام می باشد. قیمت معامله بیانگر آخرین قیمت معامله شده سهام و قیمت پایانی بیانگر قیمتی است که در آن روز سهم بسته شده است.
قیمت پایانی میانگینی از قیمت های معامله شده همان روز سهام با توجه به حجم معاملات می باشد. اگر قیمت آخرین معامله نسبت به قیمت پایانی بیشتر باشد بیانگر استقبال بازار از سهام و نشانه ای از روند مثبت احتمالی در روز کاری بعدی است.
حجم مبنا تاثیر زیادی بر قیمت پایانی سهم دارد، در صورتی که تعداد سهام معامله شده در یک روز بسیار کمتر از حجم مبنا باشد قیمت پایانی نزدیک به صفر خواهد بود.
۴- سهام شناور یکی از فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس
سهام شناور به درصدی از سهام گفته میشود که در اختیار عموم مردم قرار دارد به عبارت دیگر سهام شناور تعداد سهامی است که در اختیار سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی بازار می باشد که با آن معامله میکنند و قصد مدیریت و کنترل شرکت را ندارند. حال سفته بازان با استفاده از شناوری سهم و مبلغ مورد نیاز برای سفته بازی اقدام به جمع کردن سهام شناور موجود در بازار میکنند و با استفاده از منابع مالی فراوانی که دارند موجب رشد شارپ سهم می شوند.
هرچه درصد شناور سهام یک شرکت بیشتر باشد میتوان ادعا کرد که سهام آن شرکت بر اساس عرضه و تقاضای واقعی تر قیمت گذاری شده است.
در واقع فعالیت های سفته بازی و کنترل قیمت سهام در چنین شرکت هایی کمتر اتفاق می افتد.
۵- خرید و فروش حقوقی یکی از فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس
نسبت حقوقی ها در معاملات به دو بخش عمده تقسیم می شود:
۱. وجود حقوقی یا حقوقی بیشتر در بخش فروش نسبت به خرید که نشان دهنده ایجاد پتانسیل رشد سهم پس از یک نزول کوتاه مدت است.
۲. وجود حقوقی یا حقوقی بیشتر در بخش خرید نسبت به فروش که نشان دهنده ایجاد پتانسیل جهت افت سهم پس از یک رشد موقت است.
بطور مثال هنگامی که حقوقی ها در صف فروش قرار داشته باشند و حجم معاملات آنها بیش از ۱۵ درصد باشد ادامه روند رشد را نشان می دهد. البته به شرطی که از نظر نسبت کلی خریداران حقیقی به فروشندگان حقیقی در وضعیت روند مثبت قرار داشته باشند.
تحلیل تعداد خریداران و فروشندگان و حجم معاملات در تابلوی معاملات
۱- در هنگامی که در تحلیل تابلو از نظر نسبت خریداران حقیقی به فروشندگان حقیقی با روند مثبت رو به رو هستید ، وجود فروشنده حقوقی بالای ۱۵ درصد نشان دهنده سیگنال خرید و یا حفظ سهم “قوی“ و در حالت هیچ گونه حضور حقوقی نشان دهنده سیگنال خرید و یا حفظ سهم “معمولی “ و در حالت وجود خریدار بالای ۱۵% نشان دهنده سیگنال خرید و یا حفظ سهم “ضعیف” می باشد .
مثال از سیگنال خرید یا حفظ سهم “قوی“ :
مثال از سیگنال خرید و حفظ سهم “معمولی” :
مثال از سیگنال خرید و حفظ سهم “ضعیف” :
۲- در هنگامی که در تحلیل تابلو از نظر نسبت خریداران حقیقی به فروشندگان حقیقی با روند منفی رو به رو هستید ، وجود خریدار حقوقی بالای ۱۵% نشان دهنده ریزش یا سیگنال فروش “قوی” بعد از یک روند کوتاه احتمالی مثیت ( و فرصتی برای خروج سریع از سهم) ، و در حالت بدون حضور حقوقی ها نشان دهنده ریزش سیگنال فروش “معمولی” ، (که در این حالت زمان خروج بر اساس سیگنالهای خروج اسیلیتورهای نوسان سنج بدست می آید) و در نهایت با فروشنده حقوقی بالای ۱۵% نشان دهنده روند نزولی کوتاه و احتمال رشد مجدد در اولین فرصت است ، این حالت به سیگنال فروش “ضعیف” نیز تلقی می شود. (در این حالت فرصتی برای خرید پله ای و کاهش قیمت تمام شده خرید نیز در حال رخ دادن است ) .
مثال از سیگنال فروش “قوی” :
مثال از سیگنال فروش “معمولی” :
مثال از سیگنال فروش “ضعیف” :
۶- توجه به نسبت های p/e و eps
یکی از فاکتورهای مهم تابلوخوانی در بورس توجه به نسبت های p/e و eps می باشد. هرچه نسبت p/e کمتر بوده و به یک نزدیکتر باشد بهتر است البته این مقدار نباید منفی باشد زیرا اگر منفی باشد نشاندهنده زیان ده بودن سهم است.
یکی دیگر از فاکتور های مهم تابلوخوانی eps یا سود پیش بینی شده است. هرچقدر بیشتر باشد سهم بهتر است و نباید صفر باشد.
در این نوشته سعی شد به اصول اولیه تابلوخوانی در بورس مانند تعداد معامات، حجم معاملات، حجم مبنا، قدرت خرید و فروش حقیقی و حقوقی، سهام شناور، توجه به قیمت پایانی، نسبت های p/e و eps و … اشاره شود تا بگوییم که چگونه در بورس تابلو خوانی کنیم؟
Compatible data.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.
enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.
- Pina & Associates Insurance
- Payment at Contingency
- Amount of Payment
Two Most-Cited Reason
Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.
دیدگاه شما