واگرایی زمانی Divergence چیست؟

واگرایی چیست؟ + انواع واگرایی ها در تحلیل تکنیکال

واگرایی (Divergence) در تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های مناسب برای پیش‌بینی حرکت قیمت‌ها است. بدین‌صورت که هرگاه جهت حرکت در نمودار قیمت و اندیکاتور مخالف یکدیگر باشند واگرایی رخ می‌دهد و می‌توان تغییرات روند و جهت حرکت قیمت‌ها را پیش‌بینی کرد. به بیان ساده حرکت یک اندیکاتور (مثلا اسیلاتور RSI یا MACD) و یا هر داده دیگر در خلاف جهت نمودار قیمت، باعث شکل‌گیری واگرایی می‌شود که برای ارزیابی احتمال چرخش قیمت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

واگرایی به عنوان سیگنال تردید و دودلی معامله‌گران از روند فعلی قیمت‌ها درنظر گرفته می‌شود. در تمامی بازارهای مالی مثل بورس، فارکس، طلا، رمزارزها، Futures، CFD و… استفاده از اندیکاتورها و شناسایی واگرایی‌ها بر دقت و اعتبار تحلیل تکنیکال شما می‌افزاید و می‌توانید با اعتماد بیشتری به معامله بپردازید. در ادامه آموزش تحلیل تکنیکال به واکاوی بحث مهم و کاربردی واگرایی می‌پردازیم که یکی از معتبرترین روش ها برای شناسایی رفتار روندهاست. از آنجایی که با شناسایی صحیح واگرایی‌های قوی و معتبر، می‌توانید فرصت‌های معاملاتی بسیار مناسبی را شکار کنید! بنابراین با حوصله و دقت بالایی به مطالعه این مقاله بپردازید.

واگرایی چیست؟

واگرایی ترجمه واژه انگلیسی Divergence (دیورژانس) است. تعریف آن در دیکشنری کمبریج بدین صورت است: “وضعیتی که در آن دو چیز متفاوت می‌شوند یا تفاوت بین آنها افزایش می‌یابد.” در زبان شیرین فارسی، Divergence بصورت “واگرایی” ترجمه شده و در لغت به معنای “دوری” است و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال دقیقا به همین مفهوم است! و زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمت در جهت نمودار اندیکاتور (یا هر داده دیگری!) حرکت نکند که باعث ایجاد تفاوت در جهت حرکت‌شان می‌شود.

در واقع تضاد بین جهت حرکت قیمت و اندیکاتورها را واگرایی گویند که قابلیت پیش‌بینی تغییرات بالقوه روند و چرخش قیمت را داراست. برای مثال فرض کنید مطابق شکل زیر نمودار قیمت سقف قبلی خود را بشکند و سقف جدید بالاتر از سقف قبلی تشکیل شود اما اندیکاتور قادر به شکست سقف قبلی نباشد و سقف جدید پایین‌تر از سقف قبلی شکل بگیرد! در این صورت واگرایی خواهیم داشت که نشان از تضعیف قدرت خریداران دارد و بالطبع احتمال برگشت روند از صعودی به نزولی وجود دارد.

کاربرد Divergence در تحلیل تکنیکال

اگر از مقاله اندیکاتورها بخاطر داشته باشید گفتیم که 2 نوع اندیکاتور داریم: پیشرو و تاخیری. در واقع اندیکاتورهای تاخیری (Lagging) دنباله‌رو روند بودند و بعد از شکل‌گیری روند اخطارهای لازم را صادر می‌کردند بنابراین استفاده از آنها باعث از دست رفتن قسمتی از روند می‌شد! ابزار واگرایی به عنوان یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال، همراه روند حرکت می‌کند نه پشت سر آن! و با بهره‌گیری از آن می‌توان رفتار آینده بازار را پیش‌بینی کرد.

بیشترین کاربرد واگرایی در تعیین تغییرات روند و چرخش قیمت‌ها است. همچنین در تعیین سطوح حمایت و مقاومت، استفاده همزمان با سطوح فیبوناچی و… کاربرد دارد. تشخیص واگرایی‌های قوی در نمودار قیمت و اندیکاتورها می‌تواند باعث افزایش دقت و اعتبار تحلیل شود و فرصت‌های معاملاتی بیشتری را برای معامله‌گر فراهم آورد.

انواع واگرایی ها

در حالت کلی دو نوع Divergence در تحلیل تکنیکال داریم: معمولی (RD)، مخفی (HD). هر کدام به 2 گروه مثبت و منفی تقسیم می‌شوند بنابراین 4 نوع واگرایی مهم داریم:

1. معمولی مثبت (Regular bullish divergence)
2. معمولی منفی (Regular bearish divergence)
3. مخفی مثبت (Hidden bullish divergence)
4. مخفی منفی (Hidden bearish divergence)

تذکر: نوع دیگری به اسم “واگرایی زمانی” بر اساس تعداد کندل و ترسیم سطوح فیبوناچی برگشتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما از آنجایی که نسبت به انواع دیگر کاربرد و اهمیت کمتری دارد از تشریح آن می‌گذریم! در ادامه سعی می‌کنیم انواع مهم واگرایی را با ذکر مثال های متنوع خدمت شما آموزش دهیم تا مفاهیم آن بصورت عمیق و کاربردی در ذهن‌تان حک شود. ابتدا بصورت کاملا خلاصه مفاهیم را بیان می‌کنیم سپس به تشریح هر کدام می‌پردازیم.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
معمولی مثبت	احتمال شروع روند صعودی
معمولی منفی	احتمال شروع روند نزولی
مخفی مثبت	احتمال پایان کاهش قیمت (اصلاح) ← ادامه روند صعودی
مخفی منفی	احتمال پایان افزایش قیمت موقت ← ادامه روند نزولی

واگرایی معمولی مثبت (RD+)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، کف قیمتی جدید پایین‌تر از کف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، کف جدید بالاتر از کف قبلی باشد “واگرایی معمولی مثبت (صعودی)” رخ داده است و بیانگر احتمال قوی اتمام روند نزولی و سیگنالی از شروع روند صعودی خواهد بود. در واقع نمودار قیمت در حال کاهش است اما اندیکاتور نمی‌تواند این کاهش قیمت را تشخیص دهد چرا که احتمالا قدرت خریداران بیشتر از فروشندگان است و اندیکاتور به استقبال روند جدید رفته است!

عموما پارامترهایی مثل حجم معاملات، ارزش معاملات و… برای محاسبه اندیکاتورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین عدم انطباق حرکت در نمودار قیمت و اندیکاتور می‌تواند سیگنالی از افزایش یا کاهش قدرت معامله‌گران باشد. برای مثال فرض کنید قیمت‌ها کاهشی باشد اما نمودار اندیکاتور MFI (جریان نقدینگی) افزایشی باشد! تحلیل شما چه خواهد بود؟! همان‌طور که می‌بینید مفاهیم تحلیل تکنیکال بسیار ساده است! و نیازی به حفظ کردن مطالب نیست!

واگرایی معمولی منفی (RD–)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، سقف قیمتی جدید بالاتر از سقف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، سقف جدید پایین‌تر از سقف قبلی باشد “واگرایی معمولی منفی (نزولی)” داریم. این وضعیت بیانگر تضعیف قدرت خریداران در مقابل فروشندگان است در واقع با توجه به شرایط فعلی، پتانسیل شکست خط مقاومت وجود ندارد و احتمالا در ادامه با اتمام روند صعودی و شروع روند نزولی مواجه خواهیم شد.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

روندهای صعودی و نزولی هیچ‌گاه بصورت یک خط مستقیم فزاینده یا کاهنده نیستند و عموما با ریز موج‌هایی همراه هستند. اصلاح قیمت جزء اصلی تمام بازارهای مالی است و به اصطلاح “قیمت در حال تازه کردن نفس است!” تا روند قبلی خود را ادامه دهد. مطابق شکل زیر واگرایی مخفی مثبت در انتهای اصلاح روند صعودی رخ می‌دهد. بدین‌صورت واگرایی زمانی Divergence چیست؟ واگرایی زمانی Divergence چیست؟ واگرایی زمانی Divergence چیست؟ که با کاهش قیمت‌ها در یک رالی صعودی، اگر کف قیمتی جدید بالاتر از کف قیمتی قبلی باشد اما در نمودار اندیکاتور، کف جدید پایین‌تر از کف قبلی باشد +HD رخ داده است. +HD می‌تواند سیگنال پایان کاهش قیمت‌ها و ادامه روند صعودی باشد. اگر نقطه برگشت روی خط حمایت قوی و یا سطوح فیبوناچی اصلاحی (Retracement) باشد به احتمال زیاد روند به حرکت خود در کانال صعودی ادامه خواهد داد.

واگرایی مخفی منفی (HD–)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، سقف جدید بالاتر از سقف قبلی باشد (یعنی نمودار قیمت نزولی اما نمودار اندیکاتور صعودی باشد) “واگرایی مخفی منفی” داریم. در واقع HD– سیگنال ادامه‌دار بودن روند نزولی است و باید افزایش قیمت‌ها را صرفا یک اصلاح جزئی از روند نزولی دانست و نباید به صعود قیمت‌ها امیدوار بود! بنابراین بعد از شناسایی HD– انتظار کاهش قیمت‌ها را داریم چرا که احتمالا قدرت خریداران نسبت به فروشندگان تضعیف شده است و در ادامه با فشار فروش همراه خواهیم بود. بنابراین بطور خلاصه HD– در یک کانال نزولی و در پایان اصلاح قیمت رخ می‌دهد و سیگنال پایان افزایش قیمت‌ها و ادامه روند نزولی است.

تفاوت Divergence معمولی و مخفی چیست؟

واگرایی معمولی (RD) در انتهای یک روند رخ می‌دهد و بیانگر اتمام روند فعلی است و احتمالا بعد از آن تغییر روند خواهیم داشت اما واگرایی مخفی (HD) در پایان موج‌های اصلاحی روند مشاهده می‌شود و بیانگر اتمام اصلاح روند است و احتمالا بعد از آن روند به حرکت اصلی خود ادامه خواهد داد.

تذکر: لزوما وجود واگرایی باعث تغییر جهت حرکت قیمت نخواهد داشت. بنابراین نباید صرفا با تکیه بر آن به تحلیل تکنیکال پرداخت! در واقع واگرایی صرفا چرخش قیمت را پیش‌بینی می‌کند و مهر تایید بر تحلیل شما نمی‌زند. بنابراین بعد از شناسایی آن باید صبور باشید و پس از تایید تغییر جهت توسط سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال، وارد معامله شوید تا دقت تحلیل و بازدهی معاملات شما افزایش یاید.

نکته: اندیکاتورهای RSI، MACD بیشترین کاربرد را در شناسایی واگرایی‌ها دارند. اما اسیلاتورهای دیگری مثل “شاخص جریان نقدینگی”، “CCI” و یا “حجم تعادلی” نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

واگرایی مثبت چیست؟

در واگرایی مثبت (چه معمولی و چه مخفی) نگاه ما به “کف‌های قیمتی” است. بدین‌صورت که در یکی از دو نمودار قیمت یا اندیکاتور، کف قیمتی جدید بالاتر از کف قیمتی قبلی و در واگرایی زمانی Divergence چیست؟ نمودار دیگر معکوس آن است و سیگنال شروع یا ادامه روند صعودی و افزایش قیمت را می‌دهد! و می‌توان آنرا به عنوان خط حمایت درنظر گرفت.

واگرایی منفی چیست؟

در واگرایی منفی (چه معمولی و چه مخفی) “سقف‌های قیمتی” برای ما اهمیت دارند. بدین‌صورت که سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قیمتی قبلی و در نمودار دیگر معکوس آن است و اخطار شروع یا ادامه روند نزولی و کاهش قیمت را می‌دهد! و بیانگر خط مقاومت خواهد بود.

نکات تایید و اعتبار Divergence

1. به طور کلی اگر واگرایی روی سطوح حمایت و مقاومت قوی شکل گرفته باشد و یا نقاط بازگشت روی سطوح معتبر فیبوناچی واقع شود تحلیل تکنیکال از اعتبار و دقت بالاتری برخوردار است.
2. در صورت مشاهده واگرایی هنگام شکست خطوط حمایت و مقاومت، احتمال نامعتبر بودن شکست و پس گرفتن سطوح شکست شده وجود دارد.
3. از آنجایی که RD مربوط به تغییر روند و HD مربوط به اصلاح روند است هنگام شکست خط روند باید منتظر RD باشیم همچنین هنگام پولبک و در سطوح فیبوناچی ریتریسمنت نیز انتظار وقوع HD را خواهیم داشت.
4. اگر تایید واگرایی توسط چند اسیلاتور مختلف انجام شود اعتبار و قدرت آن بیشتر است.
5. اگر برخی اسیلاتورها واگرایی را تایید کردند اما برخی دیگر آنرا تایید نکردند نشان از قدرت کمتر آن است. در این موارد برای تایید واگرایی از اندیکاتور MACD استفاده کنید.
6. اعتبار واگرایی‌ها در مناطق اشباع و یا سطوح کلیدی اندیکاتورها بیشتر است. برای مثال اگر در محدود بالای 70 در اسیلاتور RSI، واگرایی منفی شناسایی شود احتمال ریزش قیمت ها بیشتر است.
7. اگر واگرایی با الگوهای کندل استیک بازگشتی مثل کندل دوجی، چکش، Hanging Man و… همراه شود اعتبار آن بیشتر است.
8. هر چه شیب خطوط تندتر باشد واگرایی از قدرت بالاتری برخوردار است و احتمال چرخش قیمت بیشتر خواهد بود.
9. سعی کنید مهربانی و لبخند عادت شما شود و به یکدیگر عشق بورزید!

چند مثال عملی

در ادامه به بررسی چندین مثال عملی در بورس تهران، فارکس و رمزارزها می‌پردازیم. اولین نمودار مربوط به شاخص کل بورس تهران است. مطابق شکل زیر وقتی شاخص از حوالی 2 میلیون تا 1.200.000 سقوط کرد دوباره گارد صعودی گرفت! و تا عدد 1.600.000 رشد کرد! اما همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید با مشاهده “واگرایی مخفی منفی” در نمودار شاخص و اندیکاتورهای RSI و MACD، مشخص شد که این صعود صرفا یک “موج اصلاحی” بوده و احتمالا باید منتظر کاهش دوباره شاخص و ادامه روند نزولی قبلی باشیم.

نمودار دوم مربوط به شاخص کل هم‌وزن بورس تهران است که در پایان روند صعودی شاخص، واگرایی معمولی منفی تشکیل شده و سیگنال شروع روند نزولی را صادر کرده است.

قیمت بیت‌کوین در اواخر سال 2021 تا 70 هزار دلار رشد داشت همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید در این سقف تاریخی بیت‌کوین، واگرایی منفی رخ داده است (هم در اندیکاتور RSI و هم MACD) بنابراین می‌توان انتظار پایان روند صعودی و شروع کاهش قیمت Bitcoin را داشت. پس از تایید واگرایی منفی، روند نزولی Bitcoin شروع شد و تا حوالی 48 هزار سقوط کرد!

در نمودار زیر واکنش قیمت‌ها به واگرایی‌ها بسیار جالب است! قبل از مطالعه توضیحات مربوطه، خودتان نمودار زیر را تحلیل و تفسیر کنید!

اندیکاتور واگرایی

اندیکاتور All In One Divergence یا همان AIO Divergence برای متاتریدر نسخه 4 موجود است و محبوبیت بالایی نیز بین تریدرها دارد. اگر از پلتفرم مفید تریدر برای تحلیل تکنیکال سهام شرکت‌های بورس تهران استفاده می‌کنید می‌توانید با دانلود اندیکاتور واگرایی AIO از لینک زیر و نصب آن در مفید تریدر، از امکانات متعدد آن استفاده کنید. مزیت اندیکاتور AIO این است که 29 اسیلاتور معروف مثل RSI, MACD را پوشش می‌دهد. همچنین خطوط حمایت و مقاومت را نیز برای شما ترسیم می‌کند.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش تحلیل تکنیکال را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش تحلیل تکنیکال در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

واگرایی زمانی چیست؟

واگرایی از آن مفاهیمی است که در تحلیل معامله گران و تحلیل‌گران بازارهای مالی که به صورت تکنیکال بازار را رصد و بررسی می‌کنند، بارها می‌شنوید. دلیل تکرار آن نیز اهمیت و کاربرد آن در چرخش‌های بازار است. در این مقاله به واگرایی زمانی که یکی از مهم‌ترین واگرایی‌ها است پرداخته‌ایم.

واگرایی ابزاری برای شناخت تغییر و ادامه روند محسوب می‌شود و می‌توان در نقاط حساس از آن بهره برد تا مسیر معامله را مشخص کرد. از این رو ابتدا باید تسلط کافی بر نمودار قیمت داشته باشید و سپس اندیکاتورها و نوسان‌نماهای لازم را بشناسید.

با شناختی که از بازار به دست می‌آورید و تبحر بر روی اندیکاتورها می‌توانید واگرایی‌ها را تشخیص دهید و در نتیجه معاملات بهتر، پرسودتر و مطمئن‌تری داشته باشید.

نمودار قیمت چیست؟

اولین چیزی که در دنیای معامله‌گری با آن روبرو می‌شوید، چارت یا نمودار قیمت است. این نمودار نوسانات سهام یا ارز را به شما نشان می‌دهد و بر اساس آن می‌توانید استراتژی‌های مدنظرتان را پیاده‌سازی کنید.

چارت قیمت ممکن است به حالت صعودی، نزولی یا خنثی (رنج) باشد. بنابراین نخست باید تشخیص دهیم که روند بازار چگونه است؟ آیا روند صعودی است یا نزولی؟

نکته‌ای که در مورد واگرایی در مورد روندها در نمودار قیمت مهم است، این است که روندهای خنثی کاربردی در واگرایی ندارند، بنابراین برای ما روند صعودی و نزولی سهم یا ارز در نمودار مهم است.

در تصویر زیر هر سه نمونه روند در چارت نشان داده شده است.

انواع واگرایی

به طور کلی دو مدل واگرایی وجود دارد که هر کدام چند شاخه می‌شود. اما تقسیم‌بندی کلی واگرایی شامل موارد زیر است:

1. واگرایی قیمت: در این مدل واگرایی به روند قیمت و روند اندیکاتور دقت می‌شود و بر اساس آن‌ها می‌توان متوجه واگرایی شد. در واگرایی قیمت، تأکید معامله گران بر محور قیمت و تغییراتی است که در حجم و شتاب کندل‌ها ایجاد می‌شود.
2. واگرایی زمان: در واگرایی زمانی نگاه معامله‌گران به وضعیت کندل‌ها و تعداد آن‌ها در اصلاح و روند در بعد زمان است. به عبارتی اینجا با شمارش شمع‌ها در محور عمودی رو به رو هستیم تا متوجه واگرایی شویم.

واگرایی قیمت

واگرایی Divergence قیمت به روند معکوس اندیکاتور و نمودار گفته می‌شود. به عبارت ساده‌تر وقتی مشاهده کردید که روند در قیمت صعودی است، اما اندیکاتور روند نزولی به شما نشان می‌دهد، یعنی دچار واگرایی شده‌ایم.

واگرایی زمانی

واگرایی زمانی بر اساس رفتار قیمت در طول زمان تعیین شده است. در این نوع واگرایی به جای توجه به وضعیت اندیکاتورها باید به کندل‌ها و تعداد آن‌ها در روند و اصلاحات توجه کرد. برای واگرایی زمانی از نسبت‌های فیبوناچی زمانی نیز استفاده می‌کنند.

هنگامی که در یک دوره زمانی، قیمت بیشتر از گام قبلی خود اصلاح می‌کند، پدیده واگرایی زمانی به وجود می‌آید. به عبارت دیگر، اگر فیبوناچی اصلاحی قیمتی و زمانی را رسم کنیم و متوجه شویم که درصد اصلاح زمانی بیشتر از درصد اصلاح قیمتی است، واگرایی زمانی را می‌بینیم. ابزار گن باکس نیز می‌تواند به عنوان یک ابزار مناسب برای شناخت واگرایی زمانی به کار رود.

واگرایی زمانی معمولی

واگرایی زمانی معمولی که به آن RTD هم می‌گویند، هنگامی رخ می‌دهد که تعداد کندل‌های اصلاحی بازار بیشتر از کندل‌های روند باشد. در این صورت متوجه می‌شویم که بازار به روند خود ادامه می‌دهد و میل به چرخش در بازار وجود ندارد. اگر از فیبوناچی برای پیدا کردن اصلاحی استفاده کنید باید مقدار اصلاح زمانی بیشتر از 100 درصد باشد.

واگرایی زمانی هوشمند

واگرایی زمانی هوشمند یا STD زمانی رخ می‌دهد که تعداد کندل‌های اصلاحی کمتر از کندل‌های موج قبلی روند است و نکته اساسی این است که میزان اصلاح زمانی بیشتر از درصد اصلاح قیمتی است. در نتیجه باز هم می‌توانیم متوجه شویم که روند ادامه دارد.

واگرایی به طور کلی می‌تواند قدرت روند را مشخص کند و در واگرایی زمانی هوشمند نیز بهتر می‌توان به این نتیجه رسید، چرا که شتاب حرکت و حضور خریداران را در مدت زمانی رصد می‌کند و صبر فروشندگان را می‌سنجد.

وقتی ضعف در یک روند ایجاد می‌شود، احتمال برگشت وجود دارد ولی در کندل شماری و نسبت‌های واگرایی متوجه تثبیت روند و عدم توانایی خرس‌ها یا گاوها در تغییر روند دارند.

ترکیب واگرایی زمانی و قیمتی

ممکن است بازار به واگرایی‌ها بی‌اعتنا باشد و تحلیل شما درست از آب درنیاید، اما ترکیب دو یا سه واگرایی می‌تواند تأییدیه‌های قدرتمندی برای شما به ارمغان بیاورد. ترکیب واگرایی زمانی و واگرایی مخفی می‌تواند قدرت روند در ادامه را تثبیت کند.

در صورتی که هم شاهد تثبیت روند در واگرایی زمانی باشیم هم قدرت خریداران و فروشندگان در روند را با واگرایی مخفی بسنجیم، می‌توانیم امید بیشتری به ادامه روند داشته باشیم.

علاوه بر این اگر واگرایی معمولی، واگرایی مخفی و واگرایی زمانی را با همدیگر بسنجید، در واگرایی زمانی Divergence چیست؟ سهامداری خود بهتر می‌توانید عمل کنید. چرا که ممکن است سهم شما روزها در یک روند فرسایشی کاهشی قرار بگیرد اما شما با سنجش قدرت روند متوجه می‌شوید که آیا روند منفی به شدت ادامه‌دار خواهد بود یا سهم شما در حباب منفی قرار گرفته است.

واگرایی زمانی می‌تواند تایید کننده واگرایی‌های قیمتی باشد، چون امکان دارد که شما هر دو واگرایی را ببینید و یا واگرایی قیمتی در اندیکاتورها واضح نباشند. در این نقطه شما می‌توانید از واگرایی زمانی به عنوان ابزاری برای بررسی موقعیت سهم استفاده کنید و ببینید که واگرایی زمان کدام واگرایی را تأیید می‌کند.

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست و انواع آن کدامند؟

مبنای تحلیل تکنیکال، بررسی قیمت در گذشته برای پیش‌بینی آن در آینده است. معمولا تحلیلگران تکنیکال به نمودار قیمت یک دارایی مثل یک سهم یا ارز دیجیتال خیره می‌شوند و با استفاده از ابزارهایی شروع به تحلیل و تفسیر آن می‌کنند. با گذشت زمان و با ظهور رایانه‌ها، افرادی شروع به ساخت واگرایی زمانی Divergence چیست؟ اندیکاتور کردند. این اندیکاتورها طبق فرمول‌ها و الگوریتم‌های خاصی قیمت را بررسی کرده و در نموداری جداگانه نمایش می‌دهند. تحلیلگران معمولا از اندیکاتورها برای تایید خرید یا فروش خود استفاده می‌کنند. واگرایی یا divergence زمانی است که قیمت و اندیکاتور چیزهای مختلفی را به معامله گر بگویند. به عبارتی اندیکاتور روند قیمت را تایید نمی‌کند. برای مثال زمانی که قیمت بالاتر می‌رود اما اندیکاتور به سمت پایین حرکت می‌کند یا نشانه‌هایی از نزول قیمت را نشان می‌دهد، شاهد یک واگرایی هستیم. در حالت ایده آل، زمانی که شما برای خرید یک ارز تصمیم می‌گیرید اندیکاتور هم این خرید را تایید می‌کند. اما اگر شما نشانه‌هایی از صعود قیمت را مشاهده کنید اما اندیکاتور سیگنال فروش بدهد، می‌گوییم در قیمت یک واگرایی رخ داده است.

اگر قرار است از واگرایی‌ها کسب سود کنید، در مرحله اول باید دانش شناسایی واگرایی‌ها را بدست آورید و در مرحله دوم باید خرید خود را از صرافی انجام دهید که تراکنش شما را واگرایی زمانی Divergence چیست؟ بلافاصله تایید کند تا از سود جا نمانید. صرافی ارزپایا یکی از صرافی‌هایی است که تراکنش‌ها را بلافاصله تایید می‌کند و شما می‌توانید خرید خود را در کمترین زمان ممکن و با کارمزد ۰.۰۰۲ خریداری کنید. برای ثبت نام در صرافی ارزپایا روی این لینک کلیک کنید.

همگرایی در تحلیل تکنیکال

برخلاف واگرایی که ناشی از اختلاف حرکت میان قیمت و اندیکاتور است، همگرایی به هم‌جهت بودن روند قیمت با اندیکاتور گفته می‌شود. درواقع زمانی که قیمت روندی صعودی در پیش بگیرد و اندیکاتور هم صعودی باشد، یک همگرایی ایجاد می‌شود. همگرایی فقط برای صعود قیمت نیست و در زمان نزول قیمت هم ایجاد می‌شود. برای مثال هنگام ریزش همزمان قیمت و اندیکاتور شاهد یک همگرایی هستیم.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

واگرایی در تحلیل تکنیکال به‌صورت کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شود که در ادامه به‌طور جداگانه با هر کدام آشنا می‌شویم:

1. واگرایی مثبت (صعودی)
2. واگرایی منفی (نزولی)

واگرایی مثبت چیست؟

زمانی که قیمت در حال کاهش و ایجاد کف‌های پایین‌تر است و در نقطه مقابل اندیکاتور در حال افزایش و ساخت کف‌های بالاتر باشد، یک واگرایی صعودی ایجاد شده است. وجود یک divergence صعودی به‌تنهایی نمی‌تواند باعث بالا رفتن قیمت شود، اما اگر این واگرایی در نزدیکی یک سطح حمایتی مهم رخ دهد، می توانیم با درجه اطمینان بالایی وارد یک پوزیشن خرید شویم.

واگرایی منفی یعنی چی؟

واگرایی منفی دقیقا برعکس واگرایی مثبت است. زمانی که قیمت در حال صعود و ایجاد سقف‌های بالاتر است و در نقطه مقابل اندیکاتور در حال کاهش و ساخت سقف‌های پایین‌تر باشد، یک واگرایی نزولی ایجاد شده است. اگر این divergence نزدیک یک محدوده مقاومتی مهم رخ دهد احتمال اصلاح قیمت زیاد است. divergence منفی در واقع به ما می‌گوید که قدرت روند صعودی کاهش یافته و هر لحظه امکان تغییر روند و اصلاح بازار ارز دیجیتال وجود دارد.

اما واگرایی را می‌توان به گونه دیگری هم دسته‌بندی کرد:

1. divergence معمولی
2. divergence مخفی

پیشنهاد مطالعه: یکی از مهمترین واگرایی‌های منفی که در چند روز اخیر اتفاق افتاده است، واگرایی در نمودار بیت کوین است که در مقاله تحلیل تکنیکال بیت کوین به آن اشاره کرده‌ایم.

واگرایی معمولی

قبلا اشاره کردیم که اگر قیمت (خطوط آبی) سقف‌های بالاتر ایجاد کند اما اندیکاتور (خطوط قرمز) سقف‌های پایین‌تر بزند، یک واگرایی نزولی رخ داده است. همچنین گفتیم که اگر قیمت کف‌های پایین‌تر ایجاد کند و اندیکاتور کف‌های بالاتر بزند، یک واگرایی صعودی ایجاد شده است. این دو divergence در دسته واگرایی معمولی قرار می‌گیرد. در حالی که دو divergence دیگر نیز وجود دارد که کمتر در قیمت دیده می‌شود به‌همین علت به آن‌ها واگرایی مخفی گفته می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: یکی از نمونه‌های بارز واگرایی معمولی، واگرایی اتفاق افتاده در ارز اتم است که در مقاله تحلیل تکنیکال اتم به آن اشاره کرده‌ایم.

واگرایی مخفی

واگرایی مخفی شامل دو divergence زیر می‌شود که در تصویر قابل مشاهده است. زمانی که قیمت سقف‌های پایین‌تر ایجاد می‌کند و اندیکاتور سقف‌های بالاتر می‌سازد، یک واگرایی مخفی نزولی رخ داده است (تصویر چپ). ایجاد یک واگرایی مخفی نزولی به‌تنهایی دلیل خوبی برای فروش یک ارز نیست و باید موارد دیگری مانند ضعف در روند صعودی یا رسیدن قیمت به یک مقاومت مهم را هم در نظر گرفت. در مقابل اگر کف‌های قیمت بالاتر و کف‌های اندیکاتور پایین‌تر بیاید، یک واگرایی مخفی صعودی رخ داده است (تصویر راست).

تفاوت واگرایی معمولی و مخفی

بزرگترین تفاوت واگرایی معمولی با مخفی در اعتبار آن‌ها است. معمولا واگرایی معمولی از اعتبار بیشتری برخوردار است. البته این دلیل نمی‌شود که از واگرایی‌های مخفی غافل شویم. اما شاید مهم‌تر از این‌که یک divergence معمولی است یا مخفی، نحوه ترید و استفاده از divergence باشد که بسیاری از افراد با آن آشنایی ندارند.

یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های معامله‌گری زمانی است که قیمت در نزدیکی یک مقاومت یا حمایت divergence دهد. برای مثال در تصویر زیر قیمت بعد از شکست سقف تاریخی در محدوده ۶۴ هزار دلار توانست تا قیمت ۶۸ هزار دلار هم پیشروی کند. با این وجود اگر به اندیکاتور RSI در پایین صفحه نگاه کنید، وقوع یک واگرایی نزولی بسیار واضح است. بعد از این واگرایی قیمت بیت کوین وارد یک روند نزولی فرسایشی شد که به سبب آن خرید بیت کوین کاهش شدیدی پیدا کرد.

اندیکاتور تشخیص واگرایی

برای تشخیص واگرایی از اندیکاتورهای مختلفی استفاده می‌شود که بعضی از آن‌ها پر کاربرد و محبوب‌ هستند. ۲ اندیکاتور RSI و MACD سال‌ها است که به‌طور ویژه مورد توجه تریدرها قرار گرفته‌اند و در تشخیص divergence فوق‌آلعاده عمل می‌کنند. در ادامه با این ۲ اندیکاتور بیشتر آشنا می‌شویم.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور Relative Strength Index یا به‌صورت مخفف RSI، اندیکاتوری است که مومنتوم قیمت (جهت و قدرت قیمت) را به ما نشان می‌دهد. این اندیکاتور یکی از ابتدایی‌ترین اندیکاتورهایی است که معامله‌گران از ابتدا با آن آشنا می‌شوند زیرا نحوه استفاده از آن بسیار ساده است. اندیکاتور RSI دارای خطی است که میان سطح ۰ و ۱۰۰ نوسان می‌کند.

محدوده ۳۰ تا ۷۰ در RSI بسیار مهم است و به‌صورت رنگی نمایش داده می‌شود. زمانی که RSI از سطح ۷۰ عبور کند اصطلاحا می‌گویند قیمت وارد محدوده اشباع خرید شده است و ممکن است برای یک روند معکوس یا کاهشی آماده شود. در نقطه مقابل زمانی که قیمت از محدوده ۳۰ خارج شود گفته می‌شودکه قیمت وارد محدوده اشباع فروش شده و برای خرید ارزشمند است.

فارغ از مطالب بالا از RSI بیشتر برای تشخیص واگرایی استفاده می‌شود. خطوط RSI همزمان با قیمت نوسان می‌کند و معمولا هم جهت با روند قیمت هستند. به عنوان مثال اگر قیمت اتریوم در حال افزایش باشد و قله‌های جدید بسازد، در حالت ایده آل RSI هم شروع به ساخت سقف‌های جدید کرده و بالاتر می‌رود. اما اگر اتریوم در حال رسیدن به سقف‌های جدید باشد، اما سقف‌های RSI پایین تر بیاید، این می‌تواند هشداری به معامله‌گر باشد که روند صعودی قیمت در حال تضعیف است.

اندیکاتور MACD

اندیکاتور Moving Average Convergence Divergence یا به‌صورت مخفف MACD اندیکاتوری است که از واگرایی و همگرایی دو میانگین متحرک ۱۲ و ۲۶ روزه تشکیل شده است. زمانی که در اندیکاتور MACD میانگین ۱۲ روزه میانگین ۲۶ روزه را به سمت بالا قطع کند، یک سیگنال خرید و زمانی که میانگین متحرک ۱۲ روزه میانگین ۲۶ روزه را به سمت پاین قطع کند، یک سیگنال فروش صادر می‌شود.

ایجاد divergence در نمودار قیمت و اندیکاتور MACD تقریبا شبیه به ایجاد واگرایی در اندیکاتور RSI است. برای مثال اگر به تصویر زیر نگاه کنید همزمان با ایجاد سقف قیمتی جدید در بیت کوین (محدوده ۶۴-۶۸ هزار)، اندیکاتور MACD یک سقف پایین‌تر از سقف قبلی می‌سازد که این نشانه‌ای منفی برای قیمت محسوب می‌شود زیرا واگرایی در سقف به‌معنای کاهش قیمت است. در نقطه مقابل اگر این divergence در کف قیمتی ایجاد شود شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.

اندیکاتور واگرایی تریدینگ ویو

برای استفاده از اندیکاتور و سایر ابزارهای سایت تریدینگ ویو ابتدا باید در این سایت ثبت نام کنید. بعد از ثبت نام و لاگین کردن در حساب کاربری روی بخش chart در بالای صفحه کلیک کنید تا وارد صفحه زیر شوید. در تصویر زیر نمودار بیت کوین به تتر را مشاهده می‌کنید. برای استفاده از اندیکاتورها باید مطابق تصویر زیر روی کلمه indicators در بالای صفحه کلیک کنید.

پس از کلیک روی indicators صفحه‌ای برای شما باز می‌شود که از قسمت Search امکان جستجوی اندیکاتورهای مختلف را به شما می‌دهد.

برای مثال اگر اندیکاتور RSI را سرچ کنیم، اولین گزینه Relative Strength Index است که درواقع نام کامل اندیکاتور RSI است. با کلیک روی این اندیکاتور سایت به‌صورت خودکار RSI را به صفحه اضافه می‌کند.

اگر موس خود را روی هر اندیکاتور نگهدارید، یک ستاره تو خالی در کنار آن نمایان می‌شود که با کلیک روی آن می‌توانید اندیکاتور انتخابی را به لیست Favorite های خود اضافه کنید.

وقوع یک واگرایی در قیمت هشداری است برای تغییر روند قیمت در آینده. به‌همین علت واگرایی‌ها را همیشه باید جدی گرفت. معامله‌گران تلاش می‌کنند که با ترکیب یک divergence با سایر ابزارهای تحلیل به یک استراتژی مناسب دست پیدا کنند.

سوالات متداول

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟

divergence زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت ارز دیجیتال و اندیکاتور، دو روند متفاوت را نشان دهند.

همگرایی در ارز دیجیتال چیست؟

زمانی که روند قیمتی یک ارز دیجیتال با اندیکاتور یکسان باشد، می‌گوییم که همگرایی رخ داده است.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال کدامند؟

divergence منفی، مثبت، مخفی و معمولی را می‌توانیم به عنوان واگرایی زمانی Divergence چیست؟ انواع divergence معرفی کنیم.

چگونه می‌توانم از واگرایی ها باخبر شوم؟

راه اول این است که دانش کافی برای تحلیل یک ارز را بدست آورید. اما راه ساده‌تر این است که مقالات تحلیل تکنیکال ارزهای مختلف را در مجله ارزپایا مطالعه کنید تا بتوانید از واگرایی‌ها مطلع شوید.

چرا صرافی ارزپایا بهترین انتخاب برای خرید ارز دیجیتال در ایران است؟

امنیت بالا، سابقه درخشان، کارمزد بسیار کم، ثبت نام و احراز هویت سریع و تایید سریع تراکنش‌ها را می‌توانیم به عنوان مهمترین مزایایی معرفی کنیم که ارزپایا را به یکی از بهترین انتخاب‌ها برای خرید ارز دیجیتال تبدیل کرده‌اند.

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

واگرایی در تحلیل تکنیکال زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک سهم و شاخص آن برخلاف همدیگر حرکت کنند. شاید برای شما هم جالب باشد که چرا این اتفاق می‌افتد و چطور باید آن را به درستی تشخیص دهیم؟ در این مقاله می‌خواهیم درباره بررسی نمودار قیمتی دارایی‌ها صحبت کنیم. یکی از چیزهایی که در این مقاله بررسی می‌کنیم، مشاهده واگرایی در نمودار‌ها است. پس در ابتدا به مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال می‌پردازیم و در ادامه انواع واگرایی‌های موجود را به همراه شکل توضیح خواهیم داد. با مدرسه تحلیل همراه باشید.

واگرایی چیست؟

واگرایی حالتی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. همچنین هشداری است مبنی بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است. در بعضی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود. خوب است بدانید دو نوع واگرایی مثبت و منفی وجود دارد:

• واگرایی مثبت یعنی احتمال رشد قیمت

• واگرایی منفی یعنی افت قیمت

شکل زیر نشان‌دهنده واگرایی در سهام شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

همان طور که گفتیم واگرایی هنگامی اتفاق می‌افتد که نمودار قیمت خلاف جهت اندیکاتور تکنیکال (Technical Indicator) حرکت کند.

واگرایی به شما چه می‌گوید؟

واگرایی در تحلیل تکنیکال یک ابزار کمکی است در جهت نشانه هایی مبنی بر ضعف روند جاری قیمت یا تایید ادامه حرکت قیمت با توجه به روند جاری بازار. در واقع واگرایی مثبت وقتی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی در حال افت است، در حالی که اندیکاتور شروع به صعود می‌کند. برعکس، واگرایی منفی زمانی است که قیمت در حال افزایش است اما اندیکاتور شروع به نزول می‌کند.

معامله گران از واگرایی ها برای ارزیابی رفتار قیمت دارایی در جهت مشخص نمودن نقاط چرخش قیمت استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، معامله گران و تحلیل گران می‌توانند با استفاده از اندیکاتور (RSI) روی نمودار قیمت واگرایی را بررسی کنند. اگر در نمودار قیمت شاهد ایجاد کف و سقف‌های بالاتر باشیم، در حالت ایده آل اندیکاتور RSI نیز همان رفتار مشابه قیمت را دنبال می‌کند. اما اگر اندیکاتور RSI شروع به ساختن کف و سقف‌های پایین‌تر کند، هشداری بر ضعف روند و واگرایی منفی را نشان می‌دهد. بنابراین معامله‌گر می‌تواند تعیین کند که آیا می‌خواهد از موقعیت خارج شود یا در صورتی که قیمت شروع به کاهش کند، یک حد ضرر جدید تعیین کند.

واگرایی مثبت وضعیت مخالف است. تصور کنید که قیمت یک سهم در حال افت و ایجاد کف و سقف‌های پایین‌تر باشد، در حالی که اندیکاتور RSI در حال ایجاد کف و سقف بالاتر باشد. معامله گران ممکن است به این نتیجه برسند که به زودی روند قیمت معکوس شود.

تفاوت بین واگرایی و تایید

واگرایی حالتی است که نمودار قیمت و اندیکاتور خلاف یکدیگر رفتار نمایند. تایید حالتی است که اندیکاتور و نمودار قیمت یا چند واگرایی زمانی Divergence چیست؟ اندیکاتور هم جهت یکدیگر حرکت نمایند. اگر قیمت در حال حرکت به سمت بالا باشد، معامله‌گران تمایل به تایید رفتار قیمت توسط اندیکاتور‌ها دارند.

محدودیت های استفاده از واگرایی

با توجه به استراتژی های مختلفی که در تحلیل تکنیکال وجود دارد معامله گران نباید صرفا از واگرایی‌ها به منظور دریافت سیگنال خرید و فروش استفاده نمایند بلکه باید سایر گواه های تحلیلی در کنار واگرایی‌ها بررسی شود تا بتوانند با دقتی بالاتر نقاط چرخش قیمت و تغییر روند را درک کنند چرا که زمانی که واگرایی اتفاق می‌افتد، به این معنی نیست که قیمت معکوس می‌شود یا به زودی یک حرکت معکوس رخ می‌دهد. واگرایی می‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

به طور کلی سه نوع واگرایی وجود دارد:

• منظم یا کلاسیک (RD)

• مخفی(HD)

• مبالغه شده (ED)

واگرایی کلاسیک یا منظم در پایان یک روند یافت می‌شود، در حالی که واگرایی‌های مخفی مثبت (HD+) و مخفی منفی (HD-) الگوهای قدرتمندی هستند که در میانه روند مشاهده می‌شوند. آنها نشانگر ادامه روند اصلی هستند. تشخیص واگرایی مخفی کمی دشوارتر است، اما می تواند یک الگوی قدرتمند در جهت تایید روند جاری قیمت باشد.

هر سه نوع واگرایی اغلب در نمودارهای قیمت ظاهر می‌شوند. معامله‌گران با شناسایی این واگرایی‌ها، می‌توانند فرصت‌های معاملاتی خوبی را ببینند.

واگرایی منظم یا کلاسیک (RD) چیست؟

واگرایی منظم زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی در حال ایجاد کف و سقف بالاتر باشد، اما اندیکاتور در حال افت باشد که به آن واگرایی منفی(RD-) می‌گوییم. همچنین در صورتی که قیمت در حال ایجاد کف و سقف پایین‌تر باشد و اندیکاتور در حال صعود باشد واگرایی مثبت(RD+) بوجود می‌آید.

شکل زیر یک واگرایی مثبت(RD+) در نماد شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) را نشان می‌دهد.

همین اتفاق می تواند در جهت مخالف نیز رخ دهد.

شکل زیر بیانگر واگرایی منفی (RD-) در نماد شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

واگرایی مخفی (HD) چیست؟

همانطور که گفتیم واگرایی مخفی (HD) در طول یک روند تشکیل شده و نشان دهنده ادامه روند است. از نظر تأیید ادامه روند می‌توان گفت که واگرایی مخفی همانند الگوهای ادامه دهنده عمل می‌کنند. برای بررسی این واگرایی در روند صعودی دو کف متناظر ابتدای روند و در روند نزولی دو سقف متناظر اول در نمودار قیمت و اندیکاتور با یک خط به هم وصل شده و شیب این دو خط را نسبت به هم می‌سنجیم. هنگامی که شیب دو خط غیر هم علامت باشند، واگرایی مخفی ایجاد می‌شود.

به بیان دیگر، در روند صعودی کف‌های بالاتر تشکیل می‌شود. در حالی که در اندیکاتور کف‌های پایین‌تر ایجاد می‌شود و در روند نزولی سقف‌های پایین‌تر را در نمودار قیمت شاهد هستیم. این در حالی است که در اندیکاتورها سقف‌های بالاتری شکل گرفته است.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

اکنون با مفهوم واگرایی مخفی آشنا شدید، به بررسی چند مثال در بازار سرمایه می‌پردازیم تا تأثیر این واگرایی‌ها را بررسی کنیم. در ابتدا به بررسی واگرایی مخفی مثبت (HD+) می‌پردازیم:

مثال زیر بیانگر رفتار قیمت در ماه‌های خرداد و تیر سال ۱۳۹۷ در شاخص کل بورس است، شاخص پس از یک صعود دو هفته‌ای وارد فاز اصلاح شد و تا سطح ۳۸.۲ فیبوناچی جنبش قبل ریزش داشت. در انتها با ساخت کف و سقفی مینور شروع به صعود کرد که با توجه به شکل واگرایی مخفی شکل گرفته در این برهه زمانی نشان‌دهنده ادامه روند صعودی بوده است.

واگرایی مخفی منفی (HD-)

اکنون به بررسی واگرایی‌های مخفی منفی در بازار سرمایه می‌پردازیم:

بعد از شروع ریزش بزرگ بیت کوین در دسامبر سال ۲۰۱۷، در دسامبر سال ۲۰۱۸ یک صعود اتفاق افتاد که برای بسیاری شروع جنبش جدید را نوید می‌داد. ولی این صعود در ژوئن سال ۲۰۱۹ به اتمام رسید و ریزش بعد از خود را با دو واگرایی مخفی حول سطح استاتیک روانی ۱۰.۰۰۰ دلار تأیید کرد که تا مارس ۲۰۲۰ ادامه داشت و سپس مجدداً شروع به افزایش قیمت کرد.

چه زمان از واگرایی منظم یا مخفی استفاده کنیم؟

واگرایی‌ها در نقاط مختلف یک روند شناسایی می‌شوند و هر کدام می تواند برای یک معامله‌گر به عنوان ابزار کمکی در کنار تحلیل مورد استفاده قرار گیرند.این ابزار زمانی کاربردی خواهد بود که بر اساس تحلیل، قیمت در یک محدوده یا سطح حمایت و مقاومت قرار گرفته باشد. واگرایی‌های منظم در انتهای یک روند شناسایی شده و نشان‌دهنده تغییر روند هستند. در حالی که واگرایی مخفی در طول روند شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده ادامه روند مدنظر است.

اندیکاتور‌های مورد استفاده در واگرایی

از اندیکاتورهای مورد استفاده برای بررسی واگرایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• MACD (Moving Average Convergence Divergence)
• RSI (Relative Strength Index)
• Stochastic Oscillator

واگرایی مخفی با استفاده از مکدی (MACD)

اندیکاتور مکدی (MACD) دارای سه بخش است:

۱.MACD line
۲. MACD signal line
۳. هیستوگرام (Histogram)

هنگام استفاده از اندیکاتور مکدی (MACD) برای شناسایی واگرایی‌ها، می‌توانید از هر یک از این سه بخش استفاده کنید. برای تشخیص واگرایی به همه آنها نیاز ندارید. سپس جهت روند را تعیین کنید. اگر روند صعودی باشد، ما به دنبال واگرایی مخفی مثبت (HD+) خواهیم بود. اگر روند نزولی است، به دنبال واگرایی مخفی منفی (HD-) باشید.

شکل زیر بیانگر واگرایی مخفی مثبت (HD+) در روند صعودی نماد شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) است.

شکل زیر نشان دهنده واگرایی مخفی منفی (HD-) در نماد شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

تشخیص واگرایی مخفی با استفاده از اندیکاتور استواستیک

اندیکاتور Stochastic یک نوسان‌گر یا اسیلاتور است که توسط دو خط در زیر نمودار ترسیم می‌شود. مقدار ورودی‌ها را می‌توان به صورت 14-3-3 تنظیم کرد.

در بالا، شاهد یک واگرایی مخفی منفی (HD-) در نمودار بیت کوین در تایم فریم روزانه در یک روند نزولی است.

این الگو نشان می دهد که تثبیت روند نزولی قبلی به پایان رسیده است و بیت کوین ممکن است به سقوط ادامه دهد.

استفاده از واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال

یادگیری شناسایی واگرایی مخفی در نمودارها دشوار نیست، زمانی که الگو را دیدید، چه اقدامی انجام می دهید؟

مراحل زیر را برای انجام معاملات خود در نظر گیرید.

مرحله ۱: معاملات خود را فیلتر کنید

شما باید همیشه روند اصلی نمودار قیمت را بررسی کنید، اگر روند اصلی صعودی است، به دنبال واگرایی مخفی مثبت (HD+) باشید و از آن به عنوان سیگنال خرید استفاده کنید. الگوهای واگرایی مخفی منفی (HD-) را در یک روند صعودی نادیده بگیرید.

در روند نزولی برعکس عمل کنید: به دنبال واگرایی مخفی منفی (HD-) باشید و الگوهای صعودی را نادیده بگیرید. وقتی الگوی واگرایی مخفی منفی (HD-) را دیدید، به دنبال فروش باشید.

اگر الگوی واگرایی مخفی با جهت روند بزرگتر همسو شود، سیگنال قابل اعتمادتری دریافت خواهید کرد.

مرحله ۲: حد ضرر داشته باشید

بعد از اینکه واگرایی مخفی را دیدید که با روند بزرگتر مطابقت دارد، می‌توانید برنامه ریزی معاملاتی مناسب داشته باشید.

پس از مشاهده واگرایی مخفی، حد ضرر را درست فراتر از حد نوسان قیمت اخیر قرار دهید. در مورد واگرایی مخفی مثبت (HD+)، حد ضرر را آخرین کف قیمتی، جایی که سیگنال خرید نشان می‌دهد قرار دهید. در مورد واگرایی مخفی منفی (HD-)، حد ضرر را سقف پیوت، جایی که سیگنال فروش رخ داده است قرار دهید.

مرحله ۳: هدف خود را تعیین کنید

همانطور که می‌دانید، بازارهایی نظیر بازار فارکس و ارز‌های دیجیتال و یا حتی بورس ایران می‌توانند با نرخ‌های شگفت انگیزی رشد داشته باشند. معامله‌گرانی که رویای سودهای بی‌پایان را در سر می‌پرورانند، معاملاتی با پایان باز و بدون برنامه خروج انجام می‌دهند، که این اشتباه است.

بنابراین توصیه می‌شود همواره در معاملات خود هدف قیمتی را مشخص کنید.

محدودیت های یک واگرایی مخفی

با کمی تمرین، الگوهای واگرایی مخفی را می‌توان در بسیاری از نمودارهای قیمت پیدا کرد. با این حال، چند محدودیت وجود دارد که باید از آنها آگاه بود.

اولاً، تشخیص الگوهای واگرایی در آینده آسان است، اما به طور بالقوه تشخیص آن در زمان واقعی دشوار است. این واگرایی زمانی Divergence چیست؟ به دلیل هیجانات حاکم بر بازار است که شما را در زمان رشد قیمت هیجان زده می‌کند، اما بعداً متوجه خواهید شد که این یک واگرایی پنهان مخفی منفی (HD-) بوده است. سعی کنید احساسات خود را از بازار دور نگه دارید، آشنایی با روانشناسی بازار برای فعالان بازار سرمایه مهم است.

ثانیاً، زمانی که واگرایی مخفی در اواخر روند ظاهر می‌شود، نسبت ریسک به بازده چندان جذاب نخواهد بود.

در نهایت، به عنوان مثال در بازار ارز‌های واگرایی زمانی Divergence چیست؟ دیجیتال، الگوهای قیمت برای ارزهای دیجیتال کوچکتر ممکن است به اندازه الگوهایی که در بازارهای بزرگتر مانند بیت کوین و اتریوم پیدا می‌کنید قابل اعتماد نباشد. خریداران و فروشندگان کمتری به بازار کوچکتر علاقه‌مند هستند و این باعث می‌شود که این بازار بیشتر مستعد نوسانات و هیجانات باشد.

واگرایی مبالغه شده (شبهه واگرایی) ED

نوع دیگری از واگرایی نیز با نام واگرایی اغراق آمیز وجود دارد. واگرایی‌های اغراق آمیز شبیه به واگرایی‌های معمولی یا منظم هستند، اما تغییرات ضعیف‌تر و کمتر پیش بینی کننده در نظر گرفته می‌شوند. اصطلاح اغراق‌آمیز به شرایطی اشاره دارد که در آن نوسان‌گر یا قیمت یک مقدار بالا یا پایین را برابر می‌کنند یا در اصطلاح واگرایی با تردید یا شبهه برای معامله‌گر محسوب می‌شود.
واگرایی‌های مثبت (RD) و واگرایی‌های منفی منظم هر دو دارای دو تغییر اغراق آمیز (ED) هستند، بنابراین در مجموع چهار تغییر اغراق آمیز وجود دارد. در این مورد، ما به یک روند صعودی نگاه می‌کنیم که در آن قیمت واگرایی زمانی Divergence چیست؟ در حال تثبیت است اما RSI افزایش در حرکت را نشان می‌دهد.

شکل زیر نمایش واگرایی مبالغه شده( شبهه واگرایی) ED ( واگرایی مبالغه شده مثبت) در نمودار شرکت ایران خودرو(خودرو) است.

جمع بندی

زمانی می‌توان گفت در نمودار واگرایی مشاهده می شود که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. واگرایی هشداری بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است و در برخی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود. به طور کلی واگرایی هنگامی اتفاق می‌افتد که نمودار قیمت خلاف جهت اندیکاتور تکنیکال (Technical Indicator) حرکت کند.

دو نوع واگرایی وجود دارد: واگرایی منظم یا کلاسیک و واگرایی مخفی. واگرایی کلاسیک یا منظم در پایان یک روند یافت می‌شود، در حالی که واگرایی‌های مخفی مثبت (HD+) و مخفی منفی (HD-) الگوهای قدرتمندی هستند که در پایان تثبیت مشاهده می‌شوند. آنها نشانگر ادامه روند اصلی هستند.

با این حال، شناسایی آنها در زمان واقعی می‌تواند چالش برانگیز باشد. علاوه بر این، اگر واگرایی مخفی در اواخر روند کشف شود، معامله سود کمتری خواهد داشت.

کلید موفقیت در معامله واگرایی مخفی این است که معاملات خود را در جهت روند بزرگتر فیلتر کنید. همیشه احساسات بازار را تجزیه و تحلیل کنید، و بهتر است یک ابزار دنبال کننده روند برای تأیید سیگنال‌ها باشد.

سوالات متداول

واگرایی حالتی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. همچنین هشداری است مبنی بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است. در بعضی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود.

همانطور که گفتیم واگرایی مخفی (HD) در طول یک روند تشکیل شده و نشان دهنده ادامه روند است. از نظر تأیید ادامه روند می‌توان گفت که واگرایی مخفی همانند الگوهای ادامه دهنده عمل می‌کنند. برای بررسی این واگرایی در روند صعودی دو کف متناظر ابتدای روند و در روند نزولی دو سقف متناظر اول در نمودار قیمت و اندیکاتور با یک خط به هم وصل شده و شیب این دو خط را نسبت به هم می‌سنجیم. هنگامی که شیب دو خط غیر هم علامت باشند، واگرایی مخفی ایجاد می‌شود.

منابع

“Divergence Definition and Uses”, Investopedia, 2022.

“Bybit Learn | Hidden Bullish & Bearish Divergence: How to Apply For Crypto Trading?”, Bybit Learn, 2022.

“📖 A Guide to RSI Divergences – By Trading-Guru”, TradingView, 2022.

آموزش رایگان و کامل واگرایی زمانی و نحوه معامله با آن

تصور کنید در کابین خلبان هواپیما نشسته‌اید و ناگهان هشداری روی مانیتور می‌بینید که می‌گوید هواپیما در حال سقوط است. از پنجره به بیرون نگاه می‌کنید و می‌بینید همه‌چیز مرتب و هواپیما در حال اوج گرفتن است! اینجاست که واگرایی زمانی رخ می‌دهد. این مفهوم در بازار ارزها معنای مشابهی دارد و زمانی رخ می‌دهد که حرکت قیمت در دو یا چند منبع داده (مثل نمودار قیمت و نمودار اندیکاتور) متفاوت باشد.

اگرچه اندیکاتورها مثل پرایس اکشن تا حدی تاخیر (Lag) دارند، وقتی از واگرایی حرف می‌زنیم، همین تاخیر کمک می‌کند ورودی‌های بهتر و قابل اعتمادتری را پیدا کنیم. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا مفصل درباره واگرایی زمانی و نحوه معامله با آن صحبت کنیم.

فهرست عناوین مقاله :

واگرایی چیست؟

واگرایی رخ می‌دهد که قیمت در نمودار نسبت به کندل قبلی سقف بالاتری بزند، اما روی اندیکاتور کف پایین‌تری ثبت کند. ناهماهنگی میان عملکرد اندیکاتور و قیمت به معامله‌گر هشدار می‌دهد اتفاق مهمی در حال رخ دادن است. قیمت یا آماده برگشت است یا تکانه فعلی جواب داده و در حال رشد است

واگرایی معمولا در اندیکاتورهای نوسانی (آنهایی که حول یک محور حرکت می‌کنند) مثل MACD، RSI، Stochastic، CCI رخ می‌دهد؛ اما در اندیکاتورهای حجم هم شاهدش هستیم. در هر صورت اصول معامله‌گری برای همه انواع اندیکاتورها مشابه است.

به‌عنوان یک معامله‌گر موفق به یاد داشته باشید واگرایی به خودی خود سیگنالی برای ورود به بازار نیست و باید در ترکیب با سایر ابزارها و مفاهیم معاملاتی و به عنوان تایید سیگنال به‌کار گرفته شود.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله ریسک فری چیست؟ را مطالعه کنید.

آیا واگرایی معاملات سودآور است؟

هست، اما نه همیشه! فراموش نکنید که اندیکاتورها عملکرد قیمت را فیلتر می‌کنند تا روی اتفاقات مهم تمرکز کنیم و از دستشان ندهیم. مزیت سودآور این مفهوم به‌عنوان سیگنال معاملاتی این است که قبل از تغییر روند سیگنال می‌دهد. این سیگنال اولیه قیمت ورودی بهتری در اختیار معامله‌گر می‌گذارد.

البته گاهی ممکن است سیگنال‌های واگرایی اشتباه از آب درآیند. ممکن است تشکیل این فرم به‌خاطر اشباع خرید یا اشباع فروش در آن نقطه باشد. در این شرایط حرکت روند ضعیف می‌شود، اما جهت روند تغییر نمی‌کند.

تشکیل واگرایی زمانی را چطور تایید کنیم؟

معامله‌گران برای آنکه سیگنال‌های غلط را به حداقل برسانند و معاملات سودآور را بهینه کنند، از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند. از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• فقط سیگنال‌های واگرایی که در جهت روندهای بلندمدت یا بازار رنج رخ می‌دهد را در نظر بگیرید. برای مثال در یک بازار نزولی، فقط به سیگنال‌های نزولی (فروش) توجه کنید و در بازار صعودی فقط به سیگنال‌های صعودی (خرید).
• همیشه تا بسته‌شدن کندل تایید واگرایی منتظر بمانید. اندیکاتور با توجه به وضعیت فعلی کندل سیگنال می‌دهد. این یعنی اگر کندل یکباره تغییر کند و طور دیگری بسته شود، سیگنال معاملاتی هم به همان سرعت ناپدید می‌شود.
• از مفاهیم دیگر مثل سطوح حمایت و مقاومت، نقاط محوری یا الگوهای پرایس اکشن برای تأیید سیگنال واگرایی زمانی استفاده کنید.

انواع واگرایی در بازار فارکس

انواع مختلفی از واگرایی در فارکس هست که برای ورود دقیق‌تر به بازار باید بتوان آنها را در بازه‌های زمانی مختلف دید و تشخیص داد. در ادامه هر یک را به‌طور مجزا توضیح می‌دهیم.

۱. واگرایی معمولی (Regular Divergence)

این واگرایی اختلاف رفتار قیمت و اندیکاتور را نشان می‌دهد. به کمک این نوع واگرایی می‌توان بازگشت روند را رصد کرد و برای باز کردن موقعیت‌های لانگ (خرید) و شورت (فروش) به موقع تصمیم گرفت. اگر واگرایی نزولی باشد، قیمت برای حرکت نزولی آماده می‌شود و معامله‌گران باید آماده فروش باشند، اگر واگرایی صعودی مشاهده شود معامله‌گران باید آماده خرید باشند، چون بازار رو به رشد است.

واگرایی معمولی به دو دسته واگرایی معمولی مثبت (RD+) و واگرایی معمولی منفی (RD-) تقسیم می‌شود:

• واگرایی معمولی مثبت: دو سقف قیمتی را در انتهای یک روند صعودی نشان می‌دهد و احتمال دارد پس از آن بازار نزولی شود.
• واگرایی معمولی منفی: دو سقف کف را در انتهای یک روند نزولی نشان می‌دهد و احتمال دارد پس از آن بازار صعودی شود.

۲. واگرایی‌ گسترده (Extended Divergence)

واگرایی گسترده تا حدودی شبیه به واگرایی کلاسیک معمولی است؛ با این تفاوت که اینجا قیمت الگویی شبیه کف دو قلو یا سقف دو قلو تشکیل می‌دهد. هر زمان چنین الگویی روی نمودار قیمت مشاهده شود، به این معنی است که قیمت دارایی بر حرکت در جهت قبلی ادامه خواهد داد. در واقع این واگرایی زمانی رخ می‌دهد که بازار قصد کاهش سرعت داشته باشد، اما به جای تغییر جهت، به حرکت خود در جهت قبلی ادامه می‌دهد.

۳. واگرایی پنهان در فارکس (Hidden Divergence)

واگرایی پنهان نیز در بازار فارکس از ادامه روند خبر می‌دهد. اگرچه تشخیص این الگو در بازار دشوار است، سیگنال‌های واضحی برای باز کردن موقعیت خرید یا فروش به معامله‌گر می‌دهد. هرگاه یک واگرایی نزولی پنهان در بازار وجود داشته باشد، می‌توان انتظار داشت که نمودار قیمت به حرکت نزولی خود ادامه دهد و اگر یک واگرایی صعودی پنهان در نمودار وجود داشته باشد، قیمت افزایش خواهد یافت.

۲. واگرایی زمانی (Time Divergence)

تعاریفی که تا به اینجای مقاله در ارتباط با مفهوم واگرایی ارائه کردیم، همگی به اختلاف حرکت قیمت و اندیکاتور اشاره داشتند. در واگرایی زمانی اما بحث اندیکاتور مطرح نیست. اینجا معامله‌گر برای بررسی وضعیت بازار، حرکت قیمت را نسبت به زمان مورد بررسی قرار می‌دهد. واگرایی زمانی را این‌طور می‌توان تعریف کرد که قیمت برای اصلاح نسبت به حرکت قبلی از خود ضعف نشان داده است.

در بازارهای مالی واگرایی زمانی را به دو دسته معمولی و هوشمند تقسیم می‌کنند:

واگرایی زمانی معمولی (RTD) چیست؟

برای توضیح واگرایی زمانی از تعداد کندل‌های اصلاحی استفاده می‌کنید. در RTD معامله‌گر با نگاهی به کندل‌های حرکت قبلی درمی‌یابد که تعداد آن‌ها کمتر از کندل‌های فاز اصلاحی است. این اتفاق نشان می‌دهد که بازار تمایلی به چرخش و بازگشت روند ندارد و در نتیجه به حرکت در جهت قبل ادامه می‌دهد. معامله‌گران نیز با مشاهده RTD روی نمودار در جهت روند وارد معاملات می‌شوند.

واگرایی زمانی هوشمند (STD) چیست؟

تفاوت این واگرایی با واگرایی زمانی معمولی در این است که اینجا تعداد کندل‌های روند قبلی بیشتر از کندل‌های فاز اصلاح است. در این شرایط معامله‌گران در جهت روند اصلی معامله باز می‌کنند و قدرت بازار در اصلاح قیمت بسیار کم است. نتیجه این نوع واگرایی نیز ادامه روند قبلی است و خبری از بازگشت روند نخواهد بود.