معاملات خارج از بورس (OTC)

سروش کرمیان عضو تحریریه

معاملات خارج از بورس (OTC)

بازار خارج از بورس از ابتدای سال‌های دهه هفتاد میلادی، درکشورهای صنعتی مدرن پا به عرصه وجود نهاد و جالب اینکه، حجم معاملات انجام شده در این بازارها در بسیاری از موارد بسیار گسترده‌تر از بورس‌های معمولی بود.

برخی تفاوت‌های این بازار با بازار بورس عبارتند از:

همانطور که از نام آنها برمی آید، بازار خارج از بورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که داد و ستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس‌های کلاسیک گردهم آیند.

قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله معاملات خارج از بورس (OTC) در بازار خارج از بورس انعطاف پذیر می باشند یعنی قوانین معمولا ناشی از توافق طرفین می باشد.

ساعات کار بازار خارج از بورس (over-the-counter market) از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.

بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک را به دنبال دارد. در صورتی که در بازارهای خارج از بورس با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می گردد، این شرایط به صورت کامل وجود ندارد.

سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستدکنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین المللی را از بین می برد.

در برخی موارد به کارگزاران در بازارهای خارج از بورس «کارگزار معامله گر» می گویند، چرا که او می تواند اقلام معاملاتی را به حساب و مخاطره خود، خرید و فروش کند (معامله گر) و یا اینکه به عنوان نماینده، اقلام معاملاتی را به حساب و مخاطره دیگران بخرد یا بفروشد و وقتی به عنوان نمایندگی فعالیت می کند، در قبال خدمات ارائه شده، برای خرید یا فروش اوراق بهادار یا سایر اقلام از مشتریان خود، حق العمل یا کمیسیون (کارمزد) دریافت می کند.

شخص یا مؤسسه، صرف نظر از اینکه حق العمل دریافت می کند یا نه، چنانچه سفارشات را به حساب و مخاطره دیگران انجام دهد، به عنوان نمایندگی عمل کرده است.

کارگزار معامله گر روی اقلامی که مشتری قصد خرید آن را دارد، در مورد سفارشات به یکی از سه طریق زیر عمل می کند:

در صورتی که «کارگزار معامله گر» روی اوراق بهادار یا کالایی که مشتری قصد خرید یا فروش آن را دارد، وظیفه بازارسازی (مارکت میکینگ) را عهده دار باشد می تواند آن آیتم را از موجودی خود به مشتری بفروشد یا از او بخرد.

ممکن است «کارگزار معامله گر» سفارشی را دریافت کند که برای آن آیتم بازارسازی نمی کند، در این صورت او می تواند بعنوان نماینده مشتری عمل کرده و آن آیتم را از معامله گر دیگری که روی آن بازارسازی می کند و یا شخصی که صاحب آیتم بوده و قصد فروش آن را دارد، خریداری کند و یا به او بفروشد.

وقتی «کارگزار معامله گر» سفارشی را دریافت می کند، می تواند آن اوراق بهادار یا کالا یا ارز را از معامله گر دیگری که روی آن بازارسازی می کند و یا شخصی که صاحب آن آیتم می باشد، به حساب خود خریداری کرده و سپس به مشتری خود بفروشد.

همچنین از زاویه دیگری می توان گفت معاملات بازار خارج از بورس نوعی معامله جایگزین است که به شبکه معامله گرانی که به طور حضوری با یکدیگر ملاقات نمی کنند و یا از طریق تلفن و کامپیوتر با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند، اطلاق می شود.

معاملات مذکور اغلب بین مؤسسات مالی انجام می شود، همچنین می تواند به عنوان ابزارهای رایج میان بازارسازان تلقی گردد. تمام سخنان معامله گران پشت تلفن ضبط می شود تا چنانچه اختلافی بین معامله گران رخ دهد، به آن استناد شود. خریدار و معاملات خارج از بورس (OTC) فروشنده می توانند نحوه قراردادهای معامله شده دربازارهای خارج از بورس (OTC) را به دلخواه خود درآورند، بنابراین نیازی نیست شرایط قرارداد عینا مشابه آنچه در بورس عمل می شود، تعیین گردد.

در دنیا سه نوع بازار خارج از بورس وجود دارد:

۱ بازار معاملات سنتی:

دراین بازار معامله گران به عنوان بازارساز، قیمت خرید و فروش خود را اعلام می کنند. معامله گران قیمت های خود را پیشنهاد داده و قیمت قابل اجرا از طریق تلفن مذاکره شده یا برخی اوقات از طریق سایت های اینترنتی اعلام می شود. این گونه معاملات، معامله دوطرفه نامیده می شود، چرا که دوطرف معامله از قیمتی که در یک مقطع زمانی توسط تلفن ارائه می شود، مطلع می گردند.

۲ بازار معاملاتی الکترونیکی:

این بازار تقریبا شبیه معاملات الکترونیکی در بورس است؛ اما به این دلیل بازار خارج از بورس خوانده می شود که از استاندارد کمتری برخوردار بوده و فاقد قرارداد طراحی شده و معاملات مشتقه شفاف است.

۳ بازار معاملاتی بهینه:

بازار معاملاتی اخیر ترکیبی از دو بازار پیشین بوده و معامله گر براساس آنها به معاملات الکترونیکی می پردازد. معامله گر قیمت خرید و فروش خود را انحصارا به اطلاع فعالان بازار می رساند. معامله گر در این شکل معامله به عنوان طرف معامله در هر قرارداد عمل می کند. بنابراین نصف ریسک اعتباری (نوسانات منفی در قیمت) در بازار به او برمی گردد.

معاملات خارج از بورس (OTC)

یکشنبه 7 مرداد 1397 | 1423 بازدید | آموزش

بازارهای خارج از بورس

بازار خارج از بورس یا Over-the-counter market بازاری بدون مکان فیزیکی مرکزی است. در این بازار شرکت‌کنندگان با همدیگر از طرق مختلف مانند تلفن، ایمیل و سامانه‌های الکترونیکی معامله می‌کنند.

بازار خارج از بورس از ابتدای سال‌های دهه هفتاد میلادی، درکشورهای صنعتی مدرن پا به عرصه وجود نهاد و جالب اینکه، حجم معاملات انجام شده در این بازارها در بسیاری از موارد بسیار گسترده‌تر از بورس‌های معمولی بود.

برخی تفاوت‌های این بازار با بازار بورس عبارتند از:

همانطور که از نام آنها برمی آید، بازار خارج از بورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که داد و ستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس‌های کلاسیک گردهم آیند.

قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار خارج از بورس انعطاف پذیر می باشند یعنی قوانین معمولا ناشی از توافق طرفین می باشد.

ساعات کار بازار خارج از بورس (over-the-counter market) از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.

بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک را به دنبال دارد. در صورتی که در بازارهای خارج از بورس با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می گردد، این شرایط به صورت کامل وجود ندارد.

سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستدکنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین المللی را از بین می برد.

در برخی موارد به کارگزاران در بازارهای خارج از بورس «کارگزار معامله گر» می گویند، چرا که او می تواند اقلام معاملاتی را به حساب و مخاطره خود، خرید و فروش کند (معامله گر) و یا اینکه به عنوان نماینده، اقلام معاملاتی را به حساب و مخاطره دیگران بخرد یا بفروشد و وقتی به عنوان نمایندگی فعالیت می کند، در قبال خدمات ارائه شده، برای خرید یا فروش اوراق بهادار یا سایر اقلام از مشتریان خود، حق العمل یا کمیسیون (کارمزد) دریافت می کند.

شخص یا مؤسسه، صرف نظر از اینکه حق العمل دریافت می کند یا نه، چنانچه سفارشات را به حساب و مخاطره دیگران انجام دهد، به عنوان نمایندگی عمل کرده است.

کارگزار معامله گر روی اقلامی که مشتری قصد خرید آن را دارد، در مورد سفارشات به یکی از سه طریق زیر عمل می کند:

در صورتی که «کارگزار معامله گر» روی اوراق بهادار یا کالایی که مشتری قصد خرید یا فروش آن را دارد، وظیفه بازارسازی (مارکت میکینگ) را عهده دار باشد می تواند آن آیتم را از موجودی خود به مشتری بفروشد یا از او بخرد.

ممکن است «کارگزار معامله گر» سفارشی را دریافت کند که برای آن آیتم بازارسازی نمی کند، در این صورت او می تواند بعنوان نماینده مشتری عمل کرده و آن آیتم را از معامله گر دیگری که روی آن بازارسازی می کند و یا شخصی که صاحب آیتم بوده و قصد فروش آن را دارد، خریداری کند و یا به او بفروشد.

وقتی «کارگزار معامله گر» سفارشی معاملات خارج از بورس (OTC) را دریافت می کند، می تواند آن اوراق بهادار یا کالا یا ارز را از معامله گر دیگری که روی آن بازارسازی می کند و یا شخصی که صاحب آن آیتم می باشد، به حساب خود خریداری کرده و سپس به مشتری خود بفروشد.

همچنین از زاویه دیگری می توان گفت معاملات بازار خارج از بورس نوعی معامله جایگزین است که به شبکه معامله گرانی که به طور حضوری با یکدیگر ملاقات نمی کنند و یا از طریق تلفن و کامپیوتر با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند، اطلاق می شود.

معاملات مذکور اغلب بین مؤسسات مالی انجام می شود، همچنین می تواند به عنوان ابزارهای رایج میان بازارسازان تلقی گردد. تمام سخنان معامله گران پشت تلفن ضبط می شود تا چنانچه اختلافی بین معامله گران رخ دهد، به آن استناد شود. خریدار و فروشنده می توانند نحوه قراردادهای معامله شده دربازارهای خارج از بورس (OTC) را به دلخواه خود درآورند، بنابراین نیازی نیست شرایط قرارداد عینا مشابه آنچه در بورس عمل می شود، تعیین گردد.

در دنیا سه نوع بازار خارج از بورس وجود دارد:

۱ بازار معاملات سنتی:

دراین بازار معامله گران به عنوان بازارساز، قیمت خرید و فروش خود را اعلام می کنند. معامله گران قیمت های خود را پیشنهاد داده و قیمت قابل اجرا از طریق تلفن مذاکره شده یا برخی اوقات از طریق سایت های اینترنتی اعلام می شود. این گونه معاملات، معامله دوطرفه نامیده می شود، چرا که دوطرف معامله از قیمتی که در یک مقطع زمانی توسط تلفن ارائه می شود، مطلع می گردند.

۲ بازار معاملاتی الکترونیکی:

این بازار تقریبا شبیه معاملات الکترونیکی در بورس است؛ اما به این دلیل بازار خارج از معاملات خارج از بورس (OTC) بورس خوانده می شود که از استاندارد کمتری برخوردار بوده و فاقد قرارداد طراحی شده و معاملات مشتقه شفاف است.

۳ بازار معاملاتی بهینه:

بازار معاملاتی اخیر ترکیبی از دو بازار پیشین بوده و معامله گر براساس آنها به معاملات الکترونیکی می پردازد. معامله گر قیمت خرید و فروش خود را انحصارا به اطلاع فعالان بازار می رساند. معامله گر در این شکل معامله به عنوان طرف معامله در هر قرارداد عمل می کند. بنابراین نصف ریسک اعتباری (نوسانات منفی در قیمت) در بازار به او برمی گردد.

ابزار مشتقه چیست؟

مشتق یا ابزار مشتقه، عبارت است از قراردادها یا اوراقی که ارزش آن ها وابسته به اوراق بهادار اصلی ماست و دارای ارزش مستقل نیستند. همچنین عملکرد قیمت آن ها، به تغییرات قیمت کالای مربوطه وابسته است. متداول‌ترین دارایی‌های مورد استفاده برای مشتقات سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها، پول و انرژی هستند. این دارایی‌ها معمولا از طریق کارگزاری‌ها خریداری می‌شوند. ما در دانشکده بورس، قصد داریم تا با بررسی بازار مشتقات بورس، جوانب مختلف استفاده از این ابزارها را بررسی کنیم.

مشتقات می‌توانند خارج از بازار بورس (OTC) یا از طریق صرافی معامله شوند. البته مشتقات فرابورس سهم بیشتری از بازار مشتقات را تشکیل می‌دهند. مشتقات معامله شده خارج از بورس به‌طورکلی احتمال بیشتری برای ریسک طرف مقابل دارند. ریسک طرف مقابل، خطری است که یکی از طرف‌های درگیر در معامله ممکن است با آن روبه‌رو شود. مشتقات معامله شده در بورس، استاندارد هستند و با شدت بیشتری تنظیم می‌شوند.

ابزار مشتقه به زبان ساده

از مشتقات می‌توان برای محافظت از موقعیت، حدس و گمان در مورد جهت حرکت دارایی‌های اساسی (حرکت به سمت سود یا زیان) و یا دادن اهرم به دارایی‌ها، استفاده کرد. همان‌طور که گفتیم، ارزش ابزار مشتقه، از نوسانات ارزش آن دارایی خاص، حاصل می‌شود. برای نمونه، اگر شما یک نوع ارز خاص را به‌عنوان ابزار مشتقه در نظر گرفته‌اید، سود شما وابسته به میزان ارزش آن ارز است.

در ابتدای امر، از مشتقات برای اطمینان از متعادل بودن نرخ ارز کالاهای مورد معامله، در سطح بین‌المللی استفاده می‌شد. اما با به‌وجود آمدن اختلافات بسیار مابین ارزشمندی ارزهای ملی، بازرگانان بین‌المللی به یک سیستم برای پاسخگویی به اختلافات احتیاج داشتند. امروزه، مشتقات بر اساس طیف گسترده‌ای از معاملات انجام می‌شوند و کاربردهای بیشتری نسبت به قبل دارند.

به‌عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار را تصور کنید که حساب‌های سرمایه‌گذاری وی، به تومان (یا ریال) تبدیل شده است. این سرمایه‌گذار سهام یک شرکت آمریکایی را از طریق صرافی ایالات متحده با استفاده از دلار آمریکا (USD) خریداری می‌کند. اگر ارزش دلار افزایش یابد، هر سودی که سرمایه‌گذار از فروش سهام به دست آورد، با تبدیل به تومان، از ارزش بالاتری برخوردار می‌شود.

همچنین، این سرمایه‌گذار برای جلوگیری از ریسک‌ های احتمالی، می‌تواند یک مشتق ارزی خریداری کند تا نرخ ارز خاصی را به اصطلاح، قفل کند. مشتقاتي كه مي‌توانند براي پوشش دادن اين نوع ريسك مورد استفاده قرار گيرند، شامل معاملات آتي ارز خواهند شد. به بیان دیگر، هنگام استفاده از مشتقات برای گمانه‌زنی در مورد حرکت قیمت یک دارایی، سرمایه‌گذار نیازی به در اختیار داشتن آن دارایی ندارد. این مسئله را در ادامه توضیح معاملات خارج از بورس (OTC) خواهیم داد.

مشتقات مالی و بازار مشتقه بورس کالا

مشتقات مالی و بازار مشتقه بورس کالا، دو اصطلاح دیگری هستند که ما به جای ابزار مشتقه از آن ها استفاده می‌کنیم. همان‌طور که می‌دانیم، خریدار در قرارداد مشتقات، حق مبادله کالا را با قیمت مشخص در آینده خریداری می‌کند. ممکن است آن زمان، خریدار کالا را خریداری کند یا حتی بفروشد.

اشکال رایج ابزار مشتقه

انواع مختلفی از مشتقات وجود دارد که می‌توانند برای مدیریت ریسک، سرمایه‌گذاری مناسب و استفاده از موقعیت‌سنجی در بورس، استفاده شوند. مشتقات یک بازار روبه‌رشد است و محصولی را ارائه می‌دهد که تقریبا متناسب با هرگونه نیاز یا تحمل ریسک باشد.

قراردادهای آتی

به‌عنوان معاملات آتی نیز شناخته می‌شوند، توافقی بین دو طرف برای خرید و تحویل دارایی با قیمت توافق شده، در آینده است. معاملات آتی در بورس انجام شده و قراردادهای آن استاندارد می‌شوند. معامله‌گران برای جلوگیری از ریسک خود و یا حدس و گمان در مورد قیمت یک دارایی، از قرارداد آتی استفاده خواهند کرد. طرفین درگیر در قراردادهای آتی، موظف به انجام تعهد خرید یا فروش دارایی اساسی هستند.

قراردادهای فوروارد

آنها را با نام فوروارد نیز می‌شناسیم. مشابه قراردادهای آتی هستند، اما در بورس خرید و فروش نمی‌شوند. فقط در فرابورس مورد توجه قرار خواهند گرفت. هنگامی‌ که یک قرارداد فوروارد ایجاد می‌شود، خریدار و فروشنده ممکن است شرایط، اندازه و روند تسویه‌حساب برای ابزار مشتقه را سفارشی کرده باشند. به‌عنوان محصولات فرابورس، قراردادهای فوروارد، درجه بالاتری از خطر طرف مقابل را برای خریداران و فروشندگان به همراه دارند.

مبادله یا سوآپ (Swaps)

سوآپ، نوع رایج دیگری از ابزار مشتقه است که اغلب برای یک نوع جریان وجه نقد استفاده می‌شود. این‌ نوع از قراردادها، شامل تاریخ پرداخت و نحوه محاسبه معاملات خارج از بورس (OTC) عواید (یا جریان‌های نقدی مورد معامله) می‌شوند.

قرارداد اختیاری یا آپشن (Options)

قرارداد اختیاری مانند قرارداد آتی است. از این‌ جهت که توافقنامه‌ای بین دو طرف، برای خرید یا فروش دارایی در آینده از پیش تعیین‌شده با قیمت مناسب، مشخص شده است. تفاوت اصلی بین قراردادهای اختیاری و معاملات آتی این است که با داشتن یک قرارداد اختیاری، خریدار موظف به اجرای توافق خود برای خرید یا فروش نیست. این فقط یک فرصت است، نه یک تعهد. اما قراردادهای آتی شامل تعهداتی هستند که باید رعایت شوند. در قرارداد اختیاری (همانند قراردادهای آتی) ممکن است از گزینه‌های انتخاب شده، برای حدس و گمان در مورد قیمت دارایی، استفاده شود.

مزایای ابزار مشتقه

همان‌طور که توضیحات بالا نشان می‌دهد، ابزار مشتقه می‌تواند ابزاری مفید برای مشاغل و سرمایه‌گذاران باشد. آن ها راهی برای قفل کردن قیمت‌ها، جلوگیری از حرکات نامطلوب نرخ‌ها و کاهش خطرات ـ اغلب با هزینه محدود ـ فراهم می‌کنند. علاوه بر این، مشتقات را اغلب می‌توان با حاشیه ـ یعنی با وجوه قرض گرفته شده ـ خریداری کرد که این امر حتی هزینه آن ها را کمتر می‌کند.

معایب ابزار مشتقه

از طرفی، ارزش‌گذاری معاملات خارج از بورس (OTC) مشتقات دشوار است زیرا بر اساس قیمت دارایی‌های دیگر، تعیین می‌شود. خطرات مشتقات فرابورس شامل ریسک‌های طرف مقابل است که پیش‌بینی یا ارزش‌گذاری آن ها نیز دشوار است. در اکثر موارد، ابزار مشتقه به تغییر در مقدار زمان انقضا، هزینه نگهداری دارایی اساسی و نرخ بهره، حساس است. این متغیرها تطابق کامل ارزش یک مشتق با دارایی اساسی را دشوار می‌کنند.

بازار مشتقات در ایران

همان‌طور که اشاره کردیم، یکی از این دارایی‌های مهم که می‌تواند پایه ابزار مشتقه به‌حساب آید، ارز است. در ایران نیز، با توجه‌ به نوسانات قیمت ارز، نیاز به راه‌اندازی بازار ابزارهای مشتقه از سال 1384 مورد توجه قرار گرفت و قانون بازار سرمایه مصوب، به این موضوع اشاره کرد که بازار مشتقات در ایران از جمله موارد مهم برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری با اختلافات ارزی است.

مشتقات بورس تهران

یکی از انواع بازارهای بورس کالا در تهران، بازار مشتقه است که در دو نوع قراردادهای آتی و قرارداد اختیاری جریان دارد. این قراردادها بر روی یک دارایی پایه، تنظیم می‌شوند. این دارایی پایه شامل محصولات کشاورزی، فلزات و حتی انواع فراورده‌های نفتی خواهد بود. البته در ابتدای کار بازار مشتقات ایران، معاملات خارج از بورس (OTC) کالاهایی مانند زعفران، سکه و محصولات کشاورزی به‌عنوان پایه دارایی مورد پذیرش تجار بودند. اما بعدها محصولاتی مانند پسته و زیره هم به این دسته اضافه شدند. امروزه شما می‌توانید با تکیه بر تجربیات افراد متخصص، با خرید و فروش این ابزارها، راه مناسبی در سرمایه‌گذاری معاملات خارج از بورس (OTC) خود پیش بگیرید.

در مجموع، ابزار مشتقه، نوع جدیدی از بازار سرمایه‌گذاری است. این بازار با توجه ‌به نیازهای بازار بورس، کالاهای پایه را برای عقد قراردادهای مربوطه (بیشتر در دو نوع آتی و اختیاری) در اولویت قرار می‌دهد. برای سرمایه‌گذاری موفق در این بازار لازم است که تمام وجوه آن را به‌خوبی بشناسید. ما در دانشکده بورس تلاش کردیم تا در این مقاله، جنبه‌های کلی ابزار مشتقه را به شما معرفی کنیم.

معاملات OTC رمزارزها؛ تصمیم گیرندگان ارزهای دیجیتال

سروش کرمیان عضو تحریریه

زمان مطالعه : 5 دقیقه

برای بوکمارک این نوشته وارد شوید

بازارهای سهام با تصویری کلیشه‌ای از هیاهو و سروصدا در ذهن ما نقش بسته‌اند. محیطی سرشار از هیجان و استرس که در آن پول با سرعتی سرسام‌آور در جریان است. پر از تابلوهایی که اعداد روی آنها بدون در نظر گرفتن ارزش‌های انسانی بالا و پایین می‌شود. اما تمام این تصورات تا قبل از شکل‌گیری مفهمومی به نام فرابورس بود. شروع تجارت آنلاین، تحولی در بازارهای مالی رقم زد و معاملات رمزارزی، این نوع از معاملات را به قله‌های جدیدی رساند.

به گزارش پیوست، معاملات فرابورس یا OTC گزینه‌هایی فراتر از صرافی‌های متمرکز و ساعات معاملاتی را ارائه می‌کند. این معلاملات به‌صورت فیزیکی انجام نمی‌شود و معمولا کلامی یا الکترونیکی بین دو طرف انجام می‌شوند. این جنس از بازار به سرمایه‌گذاران اجازه دسترسی به نقدینگی‌های خارج از بازار عادی را می‌دهد.

حجم معاملات فرابورس در مقایسه با بازارهایی همچون معاملات خارج از بورس (OTC) بورس، بخش قابل توجهی را شامل می‌شود. براساس گزارش رویترز، در سال ۲۰۰۸ تنها ۱۶ درصد از ارزش کل بازار در فرابورس معامله می‌شد. پس از ۶ سال این نسبت به ۴۰ درصد رسید. افزایش نسبت معاملات فرابورس به بورس، تا همین امروز ادامه دارد و به حدود ۵۲ درصد رسیده است. با فراگیری رمزارزها و افزایش ارزش ادامه‌دار بازار این سکه‌ها و همچنین مزایای دیگری که رمزارزها دارند، معاملات OTC در این بازار رشد چشمگیرتری نسب به سایر بازارهای سنتی داشته است.

مزایای انجام معاملات OTC واضح است. انجام معاملات خارج از معاملات خارج از بورس (OTC) یک پلتفرم متمرکز، مشکلات قانونی کمتر، دسترسی سریع‌تر، محدودیت زمانی و تاثیرگذاری کمتر در بازار از ویژگی‌های مثبت این نوع از معاملات است. با ترکیب این ویژگی و رمزارزها میزان تاثیرگذاری این معاملات بیشتر هم می‌شود.

چرا معاملات OTC برای رمزارزها وجود دارد؟

برای معاملات OTC دو نوع استخر Lit Pools و Dark Pools وجود دارد. Lit Pools استخرهایی هستند که تقریبا مشابه یک صرافی سنتی عمل می‌کنند. جایی که دفترچه سفارشاتی وجود دارد و سرمایه‌گذاران می‌توانند پیشنهادات مختلف درون شبکه را ببینند. در مقابل Dark Poolها بازارهای تاریک و بسته‌ای هستند که اطلاعات فقط برای دو طرف معامله نمایش داده می‌شود. بازاری که سطحی قابل قبولی از ناشناس ماندن برای سرمایه‌گذاران نهادی با معاملات سنگین فراهم می‌کند.

موضوع محدودیت نقدینگی در صرافی‌های رمزارزی هم وجود داشته است. براساس گزارش CoinMarketCap، میانگین حجم تجارت روزانه برای کل رمزارزها حدود ۱۰۰ میلیارد دلار است که از این رقم حدود ۷۰ درصد آن متعلق به بیت‌کوین، اتریوم و تتر است. حجم معاملات رابطه مستقیمی با نقدینگی موجود در هر پلتفرم معاملاتی دارد. تاثیر معاملات OTC برای دارایی‌های توکن‌دار فیزیکی مانند Pax Gold بیشتر نمود پیدا می‌کند. به دلیل نقدینگی محدود کسی که قصد دارد مقدار زیادی از این توکن خریداری کند، برای تکمیل سفارش خود مجور است از چندین صرافی اقدام کند و این نقطه‌ای است که معاملات OTC معادله را به هم می‌زند.

دارایی‌های دیجیتال اگرچه از نظر تعدادی، زیاد مبادله می‌شوند اما نقدینگی این بازار به اندازه‌ای نیست که معلاملاتی با حجم قابل توجه را پشتیبانی کند. معاملات OTC فرصت‌هایی برای دسترسی سرمایه‌گذاران، کسب‌و‌کارها و استخراج‌کنندگان کلان فراهم می‌کند.

معاملات OTC خریدار و فروشنده را مستقیما به یکدیگر مرتبط می‌کند و در عین حال قیمت را تضمین و ریسک معاملات را در برابر لغزش و تاثیر بازار به حداقل می‌رساند. این نوع معاملات علاوه‌بر امن‌تر و سریع‌تر بودن، امکلان دسترسی آنی به وجوه را نیز امکان‌پذیر می‌کنند.

شاید سطح بالایی از ناشناس بودن در معاملات OTC، بهترین ویژگی این معاملات برای بازیگران اصلی بازار باشد. قرارگیری سفارش‌های بزرگ در دفترهای سفارش صرافی‌ها می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری برای دارندگان آنها به‌وجود آورد. با معاملات OTC سفارشات کاملا ناشناسند و مشتریان افراد مهم و تاثیر‌گذاری به نظر نمی‌رسند.

معاملات OTC، بازار واقعی پشت رمزارزها

همانطور که گفته شد حجم معاملات OCT بازارهای سنتی تا ۵۲ درصد هم رسیده است. اما حجم این نوع از معاملات در بازار رمزارها بسیار فراتر و با شیب بیشتری درحال افزایش است. بلومبرگ در گزارشی که آوریل ۲۰۱۸ منتشر شده اعلام کرد حجم معاملات OTC برای رمزارزها روزانه حدود ۱۵ میلیارد دلار است. در این بین گزارش‌های مختلفی در مورد حجم معاملات OTC منتشر شد که با وجود اختلافاتی بین آنها، همه این گزارش‌ها افزایش بی‌سابقه حجم معاملات را نشان می‌داد.

براساس گزارش صرافی رمزارزی کراکن، حجم معاملات OTC در سراسر جهان از اوایل سال ۲۰۱۸ تقریبا بیست برابر شده است و عدد ۳۰۰ میلیارد دلاری (حدود ۷۰ درصد از حجم کل معاملات) را نشان می‌دهد. ناشناس بودن این بازار به سرمایه‌گذاران کلان، اجازه سرمایه‌گذاری بدون انتشار عمومی اطلاعات را می‌دهد.

از نمونه‌های این نوع سرمایه‌گذاری می‌توان به شرکت MicroStrategy اشاره کرد. این شرکت در ماه اگوست سال ۲۰۲۰ اعلام کرد ۲۵ درصد از ارزش کل دارایی‌های این شرکت در بیت‌کوین ذخیره شده است. براساس ادعای Michael J. Saylor مدیرعامل MicroStrategy، این شرکت ۲۱ هزارو ۴۵۴ عدد بیت‌کوین حدود ۲۵۰ میلیون دلار با میانگین قیمت ۱۱ هزار و ۶۰۰ دلار خریداری کرده است. خرید سنگین MicroStrategy باعث مطرح شدن نظریه‌ای در بین فعالان این حوزه شد. نظریه‌ای که براساس آن دارایی‌های MicroStrategy به‌جای خرید تدریجی از طریق بازارهای OTC تامین شده‌ است. تایید خرید MicroStrategy تقریبا غیرممکن است. اگر MicroStrategy یا هر مشتری دیگری اعلام نکند، سازوکار بازار OTC باعث می‌شود تمام این معاملات به‌صورت کاملا ناشناس باقی بماند.

بررسی مفهوم ریسک مساعد و نامساعد

بورس اوراق بهادار به مجموعه بازارها و مبادلاتی گفته می‌شود که در آنجا فعالیت‌های منظم خرید، فروش و صدور انواع سهام شرکت‌ها ی تحت مالکیت عمومی انجام می‌شود. این فعالیت‌های مالی از طریق مبادلات رسمی یا بازارهای خارج از بورس (OTC) انجام می‌شود که تحت مجموعه‌ای از مقررات مشخص عمل می‌کنند. کار در بورس نیازمند دانش جامع و کاملی در مورد سهام، شرایط خرید و فروش، نوسانات بازار و … است. در این مقاله در مورد دو موضوع مهم بررسی مفهوم ریسک مساعد و نامساعد صحبت می‌شود.

کارشناسان بازار ادعا می‌کنند که کلید ثروت در بورس سهام آشکار است: خرید کم و فروش بالا. شاید توصیه خوبی باشد، اما اجرای آن سخت است زیرا قیمت‌ها دائماً در حال تغییر هستند.

معامله در بورس چیست؟

شاید از نظر افرادی که به تازگی به دنیای بورس وارد شده‌اند مفهوم ریسک معاملات چیزی ساده و قابل پیش‌بینی باشد؛ اما باید بدانید برای محاسبه ریسک معامله سهامی خاص عوامل زیادی تأثیر می‌گذارند. علاوه بر عوامل درونی و بیرونی مختلف، پیش‌بینی ریسک معامله در هر بازاری با دیگری متفاوت است.(در ادامه مقاله معاملات دو طرفه در فارکس را هم بخوانید)

سرمایه‌گذاری، به طور کلی، با ریسک همراه است، اما انتخاب سرمایه‌گذاری متفکرانه‌ای که اهداف و مشخصات ریسک شما را برآورده می‌کند، به صورتی است که مخاطرات سهام و اوراق را در سطح قابل قبولی نگه می‌دارد. با این حال، سایر ریسک‌هایی که هیچ کنترلی بر آن‌ها ندارید به‌صورت ذاتی در هر سرمایه‌گذاری وجود دارند. بیشتر این خطرات بر بازار یا اقتصاد تأثیر می‌گذارد و سرمایه‌گذاران را ملزم به تنظیم اوراق بهادار می‌کند.

ریسک و پاداش به طور جدایی ناپذیری بهم پیوسته‌اند بنابراین، ریسک در همه ابزارهای مالی ذاتی است. در نتیجه، سرمایه‌گذاران عاقل سعی می‌کنند تا حد ممکن خطر را به حداقل برسانند بدون اینکه پاداش‌های احتمالی را کاهش دهند. کاهش کلیه متغیرهای مؤثر بر سرمایه‌گذاری سهام، به‌ویژه خطرات پنهان دشوار است.(مقاله لیست جفت ارزهای فارکس را هم مطالعه کنید)

نوسان که گاهی اوقات “ریسک بازار” یا “ریسک غیرارادی” نامیده می‌شود، نوسانات قیمت اوراق بهادار یا سهام در طول یک سال است. همه اوراق بهادار در معرض خطرات بازار هستند که شامل رویدادهایی خارج از کنترل سرمایه‌گذار است. این رویدادها نه‌تنها بر یک شرکت یا صنعت بلکه بر بازار کلی تأثیر می‌گذارند.

در برخی بازارهای بورس به علت میزان بالای پیچیدگی، پیش‌بینی قیمت‌ها سخت‌تر است. به عنوان مثال بازار ارز با نوسانات زیادی روبرو است و عوامل زیادی بر روی آن تأثیر می‌گذارند، به همین دلیل پیش‌بینی و بررسی میزان ریسک دشوار است. بررسی بازار و انواع ریسک موجود برای انجام معامله بسیار ضروری است.(در ادامه مقاله ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک را هم مطالعه کنید)

به این دلیل که با شناسایی میزان ریسک می‌توان معامله‌ای با سود بالا انجام داد. یکی از ریسک‌هایی که هنگام انجام معامله در میزان سود تأثیر می‌گذارد، ریسک مساعد و نامساعد است. در ادامه در مورد این دو مفهوم صحبت می‌کنیم و تفاوت آن‌ها را بیان می‌کنیم.

ریسک مساعد و ریسک نامساعد چیست؟

ریسک سرمایه‌گذاری را می‌توان احتمال وقوع خسارت نسبت به بازده مورد انتظار برای هر سرمایه‌گذاری خاص تعریف کرد. به بیان ساده، معیار اندازه‌گیری میزان عدم اطمینان در دستیابی به بازده طبق انتظارات سرمایه‌گذار است. این میزان نتایج غیر منتظره است که باید تحقق یابد. ریسک یک مولفه مهم در ارزیابی چشم‌انداز سرمایه‌گذاری است. اکثر سرمایه‌گذاران ضمن سرمایه‌گذاری، ریسک کمتری را مطلوب می‌دانند. هرچه ریسک سرمایه‌گذاری کمتر باشد، سودآوری بیشتری نیز به دنبال دارد.(مقاله دستورات خرید و فروش در بازارهای جهانی را هم بخوانید)

با این حال، هرچه خطر بیشتر باشد، بازدهی نیز بهتر است. در نتیجه تمام ریسک‌هایی که معاملات خارج از بورس (OTC) باعث افزایش میزان سرمایه و سودآوری بیشتر سرمایه‌گذار می‌شوند، ریسک مساعد نام دارند. نکته‌ای که وجود دارد این است که هر چه میزان ریسک بالاتر باشد فرد انتظار بازدهی و سود بیشتری خواهد داشت؛ و هر چه میزان ریسک پایین‌تر باشد، میزان بازدهی نیز پایین‌تر است. البته گاهی ریسک بالا باعث ایجاد ضررهای بسیار سنگینی می‌شود.

ریسک نامساعد یعنی چه

با توجه به توضیحات گفته شده در بالا تمام ریسک‌هایی که باعث کاهش میزان سرمایه و ضرر به سرمایه‌گذار می‌شوند، ریسک نامساعد نام می‌گیرند. ریسک نامساعد ممکن است از دسته ریسک‌های اجتناب‌ناپذیر یا ریسک‌های اجتناب‌پذیر توسط سرمایه‌گذار باشند. تفاوت ریسک مساعد و نامساعد در میزان انحراف پیش‌بینی است. اگر میزان انحراف مثبت باشد، ریسک مساعد و اگر میزان منفی باشد ریسک نامساعد نام دارد.

رویدادهای اقتصادی سیاست‌های پولی، مقررات پیش‌بینی‌شده یا مقررات پیش‌بینی نشده، اصلاح مالیات، تغییر در نرخ بهره یا آب و هوا بر تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورها و همچنین روابط بین کشورها تأثیر می‌گذارد. این عوامل مشاغل و صنایع را نیز تحت تأثیر می‌گذارد.(در ادامه مقاله شاخص قیمت و نحوه محاسبه بازده سهام را هم بخوانید)

مباحث ریسک در بازار بورس همیشه از مهم‌ترین موضوعات از نظر سرمایه‌گذاران بوده است؛ زیرا در نظر گرفتن ریسک بالا می‌تواند ضررهای زیادی برای سرمایه‌گذار به همراه بیاورد. علاوه بر آن می‌تواند با میزان سود بالایی نیز همراه باشد. ریسک در لغت به معنای خطر است. هر چه سرمایه‌گذاران میزان خطر بیشتری را تحمل کنند ممکن است با شود بیشتری روبرو شوند.
با تمرین و تکرار فراوان، بررسی بازارهای مختلف، آشنایی با تفاوت ریسک مساعد و نامساعد و وضعیت بازارهای مختلف می‌توانید خود را به سمت ریسک مساعد هدایت کرده و میزان سود خود را افزایش دهید.