بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس
بازار دوطرفه، بازاری است که در آن هم از افزایش قیمت، سود به دست می آید و هم می توان از کاهش قیمت، کسب سود کرد؛ این سود با استفاده از روش فروش تعهدی به دست می آید.
اختصاصی آگاه پرس – در ادامه سلسله یادداشت های «سواد بورسی»، در این یادداشت به معرفی «بازار دوطرفه و تأثیرات آن بر بورس» می پردازیم.
بازارهای بورس جهان سال ها است در چارچوب معاملات دوطرفه فعالیت می کنند و در ایران نیز اخیراً سازمان بورس خبری مبنی بر دوطرفه شدن معاملات در بازار بورس اعلام کرده است. به طور کلی معاملات در بورس، به صورت معاملات یک طرفه یا دو طرفه انجام می شوند.
بازار دوطرفه، بازاری است که در آن هم از افزایش قیمت، سود به دست می آید و هم می توان از کاهش قیمت، کسب سود کرد؛ این سود با استفاده از روش فروش تعهدی به دست می آید.
در بازار یک طرفه، افراد می توانند با خرید سهام و افزایش قیمت آن در بازه زمانی تعیین شده، سهم را بفروشند و سود به دست آورند. در این حالت طبیعتاً با کاهش قیمت سهام، سهامداران دچار زیان خواهند شد. به همین علّت در بازار یک طرفه در مواقع رکود، سرمایه گذار ترجیح می دهد از بازار خارج شود.
این در حالی است که در بازار دوطرفه هم در زمان صعود قیمت و هم در زمان نزول آن، می توان سود کسب کرد. بازار دوطرفه با هدف کاهش حباب های قیمتی و با استفاده از تحلیل های چون تحلیل تکنیکال، برای تعدیل هیجانات ایجاد شده است و باعث رونق معاملات می شود.
در بازار دوطرفه شما می توانید سهامی را که صاحب آن نیستید به فروش برسانید و از نوسانات آن، کسب سود کنید. این کار با ابزارهایی چون فروش استقراضی در جهان و فروش تعهدی در ایران ممکن می‌شود.
فروش استقراضی در جهان به این صورت است که اگر شخص پیش بینی کاهش قیمت سهمی را داشته باشد، می تواند آن سهم را از سهامدار اصلی قرض کند و در بازار بفروشد و بعد از کاهش قیمت سهم در بازار، سهم را با قیمت کمتر از بازار خریداری کرده و به سهامدار اصلی باز می گرداند تا در این میان از اختلاف قیمت سود ببرد.
در فروش استقراضی باید نرخ بهره ای که به مالک سهم پرداخت می شود، مشخص باشد. در ایران قوانین بازار دوطرفه با توجه به فقه اسلامی تنظیم شده اند. از آنجا که در فقه اسلامی به این بهره ربا می گویند، تغییراتی در قوانین فروش استقراضی اعمال شد و در نتیجه این تغییرات، فروش تعهدی در ایران به تصویب رسید و به عنوان جایگزین فروش استقراضی مورد استفاده قرار گرفت.
در فروش تعهدی، شخص می تواند سهم را به وکالت از صاحب سهم در قیمت های بالا در بازار بورس به فروش برساند و بعد از اینکه قیمت سهم در بازار افت کرد، آن را به قیمت ارزان از بازار خریداری کند و به صاحب سهم برگرداند.
در فروش تعهدی قوانین دیگری از قبیل: وجه تضمین به عنوان پوشش ریسک، زمان بندی به عنوان تسویه و عدم حق برداشت وجه تضمین و… نیز وجود دارد.
از مزیت های بازار دوطرفه، این است که قدرت نقدینگی در آن بالا است. این قدرت نقدنگی سبب می شود که در دوره رکود یا در زمان وجود حباب قیمتی، بازار سریع تر به حالت تعادل برسد. ضمن آنکه بازار دوطرفه می تواند از ایجاد حباب های قیمتی سنگین جلوگیری کند و سهم را به سمت ارزش ذاتی خود هدایت کند.
از دیگر مزایای بازار دوطرفه این است که افراد بیشتری را جذب بازار بورس می کند. در بازار دوطرفه به دلیل مهیّا شدن امکان کسب سود حتی در زمان ریزش بازار، سهامداران قادر به حفظ سرمایه خود هستند و این باعث حضور مداوم سهامدار در بازار می شود. به طور کلی معاملات بازار دوطرفه این امکان را به وجود می‌آورد که همواره راهکاری وجود داشته باشد که سهامداران دچار زیان نشوند.
فروش تعهدی سهام در بورس چیست؟
به عنوان یک سرمایه‌گذار در بازارهای مالی، حتماً می‌دانید که معاملات بازار سرمایه بر مدار نوسانات روزانه حرکت می‌کند. همین موضوع باعث شده تا ریسک و بازده جزء جدایی‌ناپذیر این بازار باشد. اغلب سهامداران برای به حداقل رساندن زیان و سود بیشتر به دنبال پیش‌بینی جهت نوسانات هستند. بورس اوراق بهادار تهران، به‌عنوان بورس پیشتاز، در طراحی ابزارهای نوین مالی، در راستای پاسخ به نیاز سرمایه‌گذاران، با سلایق گوناگون، تاکنون ابزارهای مختلفی را متناسب با پیش‌بینی سرمایه‌گذاران مانند انواع اوراق بدهی، قرارداهای مشتقه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، معرفی کرده است. اخیراً و در همین راستا، ساز و کاری جدید برای افرادی که پیش‌بینی می‌کنند قیمت‌ها کاهشی باشد، طراحی شده است. این ساز و کار که «فروش تعهدی» نام دارد، به این صورت است که می‌تواند در روندهای نزولی قیمت، برای سهامداران فرصت سودآوری ایجاد نماید. اما فروش تعهدی سهام در بورس چیست و چه کمکی به بازار سرمایه خواهد کرد؟
برای دریافت پاسخ این سوالات، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.
دوستان، دقت باشید که «فروش تعهدی سهام در بورس تهران» و «فروش استقراضی»، دو اصطلاح متفاوت از هم هستند. پس این دو را به جای یکدیگر به کار نبرید! (دلیلش را هم در ادامه به صورت کامل توضیح خواهیم داد).
فروش استقراضی چیست؟
فروش استقراضی
فروش استقراضی (Short Selling)، به عنوان یک ابزار یا روش سرمایه‌گذاری در بورس‌های جهانی است که مانند فروش تعهدی سهام در بورس به کمک آن می‌توان از نزول قیمت سهام سود کرد. به اینصورت که مثلاً سرمایه‌گذاری پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهام شرکتی بیش از اندازه رشد کرده و در آینده احتمالاً نزولی خواهد شد. در چنین حالتی، شخص می‌تواند بدون آنکه سهام شرکت را از قبل خریداری کرده باشد، آن را از مالک آن قرض کرده و پس از طی یک دوره‌ی زمانی خاص، مجدداً همان تعداد سهم را به همراه بهره‌ای (میزان بهره از قبل مشخص می‌شود.) که از سهم برده به مالک پرداخت نماید. در این روش از سرمایه‌گذاری، متقاضی از مابه‌تفاوت فروش سهم در قیمت بالاتر و خرید مجدد آن در ارقام پایین، سود می‌برد. در نهایت، بر اساس قرارداد قرض مالکیت به فروشنده منتقل خواهد شد.
ساز و کار فروش استقراضی به چه صورت است؟
در روش فروش استقراضی، مالکان برای آنکه تعداد مشخصی از سهام خود را به متقاضیان قرض دهند، از طریق کارگزاری به منظور ارائه‌ی سهام برای فروش استقراضی، مانند فروش تعهدی سهام در بورس درخواستی را مطرح می‌کنند. در چنین حالتی سهم وارد وضعیت معاملاتی استقراضی خواهد شد. پس از مدتی که کارگزاران شخص متقاضی را شناسایی کنند، سهام مالک را به وی قرض می‌دهند. سپس متقاضی نسبت به فروش سهام مالک اقدام کرده و مبلغ حاصل شده از فروش نزد کارگزار خواهد ماند. این را هم بگوییم که متقاضی موظف است تا مبلغی را به عنوان وجه تضمین (علاوه بر مبلغ کسب شده از فروش سهام)، نزد کارگزار محفوظ داشته باشد. اما چرا این کار صورت می‌گیرد؟ برای اینکه اگر متقاضی سهام مالک را بازنگرداند، از وجه تضمین استفاده شود.
مبلغ ماحصل از فروش سهام، طی دوره‌ی استقراض، توسط کارگزار سرمایه‌گذاری می‌شود و سود بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ آن پس از کسر کارمزد کارگزار (بر خلاف فروش تعهدی سهام در بورس ایران)، به مالک پرداخت خواهد شد. گاهی هم به‌منظور ایجاد انگیزش برای متقاضیان (البته در صورتی‌که مالک سهام تمایل داشته باشد)، مبلغی از سود نیز به متقاضی تعلق پیدا می‌کند. پس از آن اگر پیش‌بینی متقاضی محقق شود و قیمت سهام کاهش پیدا کند، همان تعداد سهم را مجدد خریداری و تحویل مالک می‌دهد و در نتیجه مابه تفاوت آن، به‌عنوان سودی برای متقاضی خواهد بود. اما اگر قیمت سهم افزایش پیدا کند، متقاضی باید همان تعداد سهم را در قیمتی بالاتر بخرد و تحویل مالک دهد که در اینصورت زیان می‌کند. لازم به ذکر است که تمام حق و حقوق مالک سهام به جز حق رای، در مدت زمان فروش استقراضی محفوظ خواهد ماند.
آیا فروش استقراضی، روش پرریسکی است؟
بله! در کل فروش استقراضی، معامله‌ای بسیار پرمخاطره است. چرا که خلاف جهت بازار حرکت می‌کند و نیاز به زمان‌بندی دقیق دارد. به علاوه، از آنجایی که عدد صفر حداقل قیمت یک سهم محسوب می‌شود و حداکثری برای رشد قیمت سهمی وجود نخواهد داشت و ممکن است رشد سهمی ادامه‌دار باشد، مشخص می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری در این روش به شدت بالاست و تنها معامله‌گران حرفه‌ای بازار می‌توانند از این روش کسب سود کنند.
فروش تعهدی سهام در بورس چیست؟
فروش تعهدی سهام در بورس
فروش تعهدی سهام در بورس از جمله ابزارهای مالی مشابه با فروش استقراضی می‌باشد که برای کسب سود در بازارهای نزولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما با توجه به اینکه دریافت بهره در دین اسلام حرام است، فروش استقراضی به نوعی ربا محسوب می‌شود. بنابراین با توجه به مشکلات شرعی ایجاد شده، تغییراتی در سازوکار فروش استقراضی ایجاد شده است که این تغییرات در قالب عقد وکالتنامه فی‌مابین مالک سهام و متقاضی می‌باشد. به این صورت که سرمایه‌گذار با دریافت وکالتنامه از مالک سهام، نسبت به فروش سهام وی اقدام می‌کند. این روش که در بازار بورس ایران مرسوم است را فروش تعهدی میگویند. به همان میزان که ریسک خرید اعتباری بالاست، فروش تعهدی نیز همانند فروش استقراضی به عنوان نقطه‌ی مقابل آن است و از ریسک بالایی برخوردار است.
ساز و کار فروش تعهدی سهام در بورس به چه صورت است؟
با استفاده از فروش تعهدی سهام در بورس سرمایه‌گذاری که مالک سهام است، می‌تواند سهامش را در قالب یک قرارداد در اختیار شخص دیگر قرار دهد. این فرد هم می‌تواند همان سهام را در بازار فروخته و در صورت کاهش قیمت‌ها سود به دست آورد و هر وقت که مالک اصلی سهمش را بازخواست آن را به قیمت روز خریده و به وی تحویل دهد. فرآیند فروش تعهدی هم توسط کارگزاری‌ها انجام می‌شود. متقاضیان پس از مراجعه به کارگزاری و عقد قرارداد با کارگزار، در سامانه‌ی معاملات بر خط سهام مدنظرشان را انتخاب کرده و پس از واریز وجه تضمین به حساب کارگزار، نسبت به فروش تعهدی سهم اقدام می‌کند. نوع و تعداد سهام، نرخ تشویقی و دروه‌ی تنفس هم از جمله مواردی هستند که باید توسط مالک در سامانه تامین ثبت شوند.
متقاضیان، از فروش تعهدی سهام در بورس چگونه سود می‌برند؟
حال در رابطه با روش فروش تعهدی سهام در بورس این سوال مهم پیش می‌آید که فرد متقاضی چطور از سهامی که متعلق به دیگری است و آن را فروخته و علاوه براین هر وقت هم که مالک سهام اراده کند، باید سهام وی را به طور کامل برگرداند، سود خواهد برد؟
خب ببینید، شخصی وارد قرارداد فروش تعهدی سهام در بورس می‌شود که روند بازار را کاهشی می‌داند. بر همین اساس هم سهم مدنظر را از مالک آن در قالب قرارداد فروش تعهدی و به صورت وکالتی در اختیار می‌گیرد و به وکالت از صاحب اصلی، آن سهام را در بازار می‌فروشد. اگر این شخص، کاهش قیمت سهام را درست پیش‌بینی کرده باشد، سودی معادل مابه‌تفاوت قیمت فروش سهم و قیمت خرید مجدد آن را به دست می‌آورد. اما اگر بعد از فروش سهم، نوسان قیمت آن برخلاف پیش‌بینی‌اش مثبت شود، متقاضی ضرر می‌کند. چرا که باید سهم را با قیمت بالاتر از مبلغی که آن را فروخته تهیه و در اختیار مالک قرار دهد.
مالکان سهام، از فروش تعهدی سهام در بورس چگونه سود می‌برند؟
مالکانی که قصد فروش سهامشان را تا مدت مشخصی ندارند، به کمک ابزار فروش تعهدی سهام در بورس می‌توانند سهام خود را به‌صورت وکالتی در اختیار فعالان بازار قرار داده و از محل وجوه آن سرمایه‌گذاری کرده و سود کسب کنند. به این ترتیب، آنها علاوه بر تملک سهم و پایبندی به استراتژی‌های معاملات شخصیشان، مبلغی بابت اینکه سهامشان را در اختیار سهامدار دیگری قرار می‌دهند، به دست خواهند آورد.
چگونگی پایبندی به قواعد قرارداد فروش تعهدی
رعایت اصول قرارداد فروش تعهدی سهام در بورس با دریافت مبلغی تحت عنوان وجه تضمین از متقاضی، ضمانت می‌شود. این مبلغ بر اساس روند قیمت سهم به‌روزرسانی می‌شود. بدین ترتیب مالک اصلی سهام بابت عدم تعهد وکیل یا متقاضی، هیچ نگرانی نخواهد داشت و هروقت که اراده کند، سهام وی به او بازگردانده خواهد شد. پس در این صورت، تمام اجزا و عناصر فروش تعهدی، مانند یک دومینو عمل می‌کنند که به زیبایی برای بازار سرمایه، فرصت‌سازی خواهند کرد!
روش‌های مشابه فروش تعهدی و فروش استقراضی
علاوه بر روش‌های فروش تعهدی سهام در بورس ایران و فروش استقراضی در بورس‌های جهانی، «فروش قرارداد آتی» و «خرید اختیار فروش» هم از ابزارهای مالی هستند که مشابه این دو روش عمل می‌کنند و با استفاده از آنها نیز می‌توان به کسب سود در بازارهای نزولی پرداخت. در ادامه توضیح مختصری راجع به هرکدام از این روش‌ها آورده‌ایم.
۱. فروش قرارداد آتی: در این روش هم اگر سرمایه‌گذار معتقد باشد که سهام شرکت یا کالایی در سه ماه آینده کاهش پیدا می‌کند، اقدام به اخذ حق فروش قرارداد آتی با پرداخت وجه تضمین خواهد کرد. این روش برخلاف فروش استقراضی سررسید مشخص دارد و وجه تضمین آن کمتر است. در زمان سررسید هم اگر قیمت سهم پایین‌تر از رقمی باشد که متقاضی پیش‌بینی کرده است، سود و اگر بالاتر رود ضرر خواهد کرد.
۲. خرید اختیار فروش: این روش هم پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهم یا کالایی مثلا سه ماه آینده کاهش پیدا می‌کند. به همین منظور اختیار فروش سهم یا کالا را با قیمتی مشخص (قیمت اعمال) خریداری می‌کند. همانند فروش تعهدی سهام در بورس و روش قبلی، در این روش هم اگر موقع سررسید سهام، قیمت هر سهم کمتر از رقم اعمال باشد، از مابه تفاوت آن سود دریافت می‌شود. اما اگر قیمت سهم از رقم مشخص شده، بیشتر شود اختیار فروش متقاضی باطل خواهد شد. یکی از تفاوت‌های این روش با فروش استقراضی این است که فروش استقراضی سررسید مشخص ندارد و روزانه قیمت سهم توسط کارگزار چک می‌شود. اگر قیمت سهم افزایش یابد و از وجه تضمین بیشتر شود به فروشنده سهم اعلام می‌شود یا وجه تضمین را افزایش دهد و یا سهام را به مالک بازگرداند اما در روش اختیار فروش تا موعد سررسید حق فروش وجود ندارد.
فروش تعهدی سهام در بورس و بازار دوطرفه
فروش تعهدی سهام در بورس و بازار دوطرفه
استفاده از ابزارهای فروش استقراضی یا فروش تعهدی سهام در بورس و دیگر روش‌هایی که به‌منظور کسب سود در بازارهای نزولی مورد استفاده قرار می‌گیرند، منجر به ایجاد «بازار دوطرفه» خواهد شد. اما منظور از بازار دوطرفه چیست؟ بازار دوطرفه، یعنی بازاری که در آن (بر خلاف بازار یک‌طرفه)، هم از رشد سهام می‌توان سود برد و هم از ضرر آن. معمولاً در بورس‌های پیشرفته‌ی جهان، بازار سهام دوطرفه است. مزایای زیادی در قبال فراهم کردن بستر بازار دوطرفه نصیب بازار بورس و فعالان آن خواهد شد که از جمله‌ی آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش شدید نقدشوندگی در بورس
- امکان کسب بازدهی در ریزش بازارها
- پررنگ شدن نقش تحلیل در تصمیمات سرمایه‌گذاری
- جلوگیری از ایجاد حباب در بازار بورس و سهام شرکت‌های مختلف
- جلوگیری از افزایش هیجانی و بیش از حد قیمت‌ها در روزهای صعودی بازار
- کارا شدن ابزار تحلیل تکنیکال و استفاده از ابزارهای کمکی مورد استفاده در سراسر جهان
اما از سوی دیگر در زمان رکود یا ریزش‌های سنگین بورس، اگر محدودیتی ایجاد نشود، دوطرفه بودن بازار، می‌تواند شدت سقوط قیمت‌ها را افزایش دهد و درنتیجه امکان دستکاری قیمت‌ها بیشتر می‌شود. البته با اتخاذ تصمیمات دقیق‌تر، پیروی از قوانین و استانداردهای مربوطه و ایجاد بسترهای آموزشی و فرهنگ‌سازی، بازار دوطرفه می‌تواند جایگاه خود را میان سهامداران پیدا کند و عده‌ی بیشتری به آن اعتماد کنند. به همین منظور بهتر است نظارت کامل و کنترل‌های لازم از سوی نهاد ناظر و سازمان بورس صورت گیرد.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ ، به بررسی یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری در بازارهای نزولی به نام فروش تعهدی سهام در بورس پرداختیم و گفتیم که ساز و کار این روش برگرفته از فروش استقراضی در بورس جهانی است. اما برای حل مشکل شرعی این نوع از معاملات، کمیته‌ی فقهی سازمان بورس ایران ماهیت آن را تا حدی تغییر داده و به همین دلیل، عنوان آن به فروش تعهدی تغییر پیدا کرده است. همان‌طور که گفته شد، ریسک سرمایه‌گذاری در این روش، همانند فروش استقراضی خیلی بالاست و لذا در صورتی که تمایل به استفاده از این روش دارید باید به مهارت بالایی در تحلیل دست یافته باشید. چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.
بازار دو طرفه و فروش تعهدی چیست؟!
آیا تابحال به این موضوع فکر کرده اید که حتی وقتی بازار در روند نزولی می باشد نیز سود کسب کنید؟! اما چجور می شود وقتی قیمت سهمی کاهش پیدا می کند سود کرد؟! می خواهیم با توضیح بازار دو طرفه و فروش تعهدی این مسئله را برایتان توضیح دهیم.
بازار دو طرفه چیست؟!
بازار دو طرفه یا معاملات دو طرفه به بازاری گفته می شود که در آن از کاهش قیمت سهم نیز می توان سود کسب کرد و حتی بدون مالکیت سهام می توان آنرا فروخت. اکثر بازار های بورس جهانی معاملات دو طرفه را برای کاربران خود فعال کرده اند.
در بازار بورس ایران امکان سود از بازار نزولی تا بحال وجود داشته اما بصورت محدود که توضیح خواهیم داد. برای مثال شما اگر مالک سهامی بودید و پیش بینی روند نزولی داشته اید می توانستید سهام خود را در قیمت بالا بفروشید سپس، بعد از کاهش قیمت همان تعداد سهام را با مبلغ کمتری خریداری کنید، در نتیجه مقداری پول از مابه التفاوت فروش و خرید مجدد سهام بدست می آید و همان مقدار سهام را نیز در اختیار دارید. اما نمی توانستید سهامی را که مالک آن نیستید بفروشید و کسب سود کنید.
البته در قرار داد های آتی این امکان وجود داشت و افراد بدون اینکه کالایی را داشته باشند آنرا خرید و فروش می کردند برای مثال شخصی کالایی (مانند زعفران) را به امید کاهش قیمت ، بدون اینکه مالک آن باشد با قیمتی معین می فروخت و تعهد می داد که ۶ ماه بعد آن کالا را تحویل می دهد و در زمان فروش پولش را می گیرد سپس بعد از گذشت ۶ ماه وقتی قیمت آن کالا کاهش پیدا کرده بود آن مقدار تعهدی را از بازار خریداری می کرد و تحویل می داد، در نتیجه مقداری سود می کرد و خریدار که در گذشته آن کالا را گران تر خریده بود ضرر می کرد. برای خریدار نیز برعکس این روند اتفاق می افتاد.
در قرارداد های آتی کالایی رد و بدل نمی شد بلکه با نوسانات قیمت قرار داد های آتی قبل از سررسید فسخ می شدند. برای مثال اگر قرار داد خریدار و فروشنده برای ۶ ماه بعد بود بعد از گذشت دو ماه با سود یا ضرر فسخ می شد و تنها مقداری پول بین آنها رد و بدل می شد. اگر قیمت کاهش پیدا می کرد درصد سود به فروشنده تعلق می گرفت و اگر قیمت افزایش پیدا می کرد درصد سود برای خریدار واریز می شد.
اما چطور می توان بدون داشتن سهمی آنرا فروخت و سود کسب کرد؟!
برای این کار روش ها و ابزار هایی مانند فروش استقراضی و فروش تعهدی طراحی شده اند تا بدون داشتن سهامی بتوانیم آن را بفروشیم.
پیشنهاد میکنیم این مطلب را نیز از دست ندهید: الگوهای هارمونیک چیست؟!
فروش استقراضی چیست و چگونه انجام می شود؟!
فروش استقراضی یا short selling روشی است که برای کسب سود از بازار های نزولی در بورس های جهانی استفاده می شود.
در فروش استقراضی شخصی که پیش بینی کاهش قیمت را دارد می تواند از شخصی که مالک آن سهام است تعدادی سهم قرض کند و در بازار به فروش برساند. سپس بعد از کاهش قیمت سهم همان تعداد سهام را از بازار خریداری می کند و به صاحب آن برمیگرداند. سودی که از مابه التفاوت فروش سهم در قیمت بالا و خرید آن در قیمت پایین تر بدست می آید بین مالک و شخص قرض گیرنده طبق قراردادی که داشته اند تقسیم می شود.
اگر پیش بینی شخص اشتباه باشد و قیمت سهام بالا برود او مجبور است سهام را در قیمت بالاتر خریداری کند و به صاحبش برگرداند و باید مابه التفاوت آن را از حساب خود پرداخت کند که ضرر محسوب می شود.
برای درک بهتر فروش استقراضی به این مثال توجه کنید:
فرض کنید سهام شرکتی در قیمت ۱۰۰۰ تومان معامله می شود. شخصی پیش بینی می کند که تا یک ماه آینده قیمت سهام تا ۸۰۰ تومان نزول می کند.
او از کسی که مالک سهام هست ۵۰۰ سهم قرض می کند و در قیمت ۱۰۰۰ تومان می فروشد که مبلغ کل فروش ۵۰۰ هزار تومان می شود در مرحله بعد او صبر می کند تا قیمت سهام به ۸۰۰ تومان برسد و ۵۰۰ سهام را به این قیمت از بازار خرید می کند. در نتیجه مبلغ کل خرید ۴۰۰ هزار تومان می شود و ۱۰۰ هزار تومن سود شناسایی می شود.
حال اگر پیش بینی اشتباه باشد و قیمت سهام تا ۱۲۰۰ تومان افزایش پیدا کند برای خرید ۵۰۰ سهم از بازار به ۶۰۰ هزار تومان نیاز است و شخص قرض گیرنده مجبور می شود ۱۰۰ هزار تومان از سرمایه خود را پرداخت کند تا سهام مورد نیاز راخریداری کند و به صاحبش باز گرداند در نتیجه ۱۰۰ هزار تومن متضرر می شود. ( در این مثال از کارمزد معاملات صرف نظر بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ شده.)
در ساز و کار فروش استقراضی شخص قرض گیرنده باید مبلغی را به عنوان ضمانت و وجه تضمین بازگرداندن سهام به کارگزاری بسپارد و این مقدار سرمایه بلوکه می شود تا در صورت اشتباه در پیش بینی برای خرید سهام هزینه شود و سرمایه ی صاحب سهام بازگردانده شود.
قرار داد فروش استقراضی می توان قبل از سر رسید فسخ کرد. در اینصورت با ضرر یا سود در همان زمان قرار داد فسخ می شود و سهم های قرض دهنده بازگردانده می شود.
اگر تمام مبلغی که بابت ضمانت بلوکه شده برای خرید سهام هزینه شود. شخص قرض گیرنده به اصطلاح کال مارجین می شود.
فروش استقراضی به دلیل ربوی بودن در جمهوری اسلامی ایران ممنوع می باشد و بلااستفاده است.
این مطلب نیز برای موفقیت در معاملات تعهدی مفید است: واگرایی چیست؟! انواع واگرایی
فروش تعهدی چیست؟!
فروش تعهدی روشی مشابه فروش استقراضی بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ است که برای انجام معاملات دو طرفه در بازار بورس ایران طراحی شده است.
گفتیم که فروش استقراضی بدلیل ربوی بودن در ایران منع شده و در نتیجه سازمان بورس فروش تعهدی را جایگزین این روش کرده.
در فروش تعهدی دیگر سهم قرض گرفته نمی شود بلکه بین شخص متقاضی و مالک قرار داد تعهدی بسته می شود و مالک سهام به شخص متقاضی وکالت فروش سهام را می دهد.
پس شخص متقاضی با وکالتی که از مالک دارد سهام را در بازار می فروشد و وقتی قیمت آن کاهش پیدا کرد همان تعداد سهام را خرید می کند و به مالک بر می گرداند.
ساز و کار فروش تعهدی و مراحل آن
بطور کلی در فروش تعهدی ۲ شخصیت نقش اساسی دارند. مالک سهم و متقاضی فروش سهم.
مالک سهم:
فرض کنید شخصی سهمی را با دید بلند مدت خریداری کرده و تا مدتی قصد فروش آن را ندارد. در این زمان او تنها از سود نقدی آن و رشد قیمت سهام می تواند کسب سود کند. اما با فروش تعهدی نیز می توان سودی مازاد بر این موارد را دریافت کرد. پس مالک سهام می تواند مقدار سهامی را که قصد فروش آن را ندارد بصورت وکالتی به شخصی که قصد فروش آن را دارد بدهد و در زمانی که این سهام نقد شود، مبلغ بدست آمده را در بانک و یا صندوق های قابل معامله با درآمد ثابت سرمایه گذاری می کنند و سود نقدی این مدت زمان را دریافت کند. همچنین می تواند به عنوان حق وکالت نیز مبلغی از سود معاملات را دریافت کند. مالک سهام می تواند برای اینکه اشخاص متقاضی ترغیب به فروش سهام او شوند و با انجام معاملات باعث کسب سود شوند مقداری از سود بانکی خود را نیز برای آنها در نظر بگیرد که به آن نرخ تشویقی میگویند. همچنین مالک سهام زمانی را به عنوان دوره تنفس مشخص می کند که در این زمان نمی تواند درخواست بازگشت سهام را داشته باشند.
مالک سهم برای فروش تعهدی مراحل زیر را طی می کند:
- ابتدا مالک باید قرار داد فروش تعهدی را با کارگزاری امضا کند تا سامانه آنلاین فروش تعهدی برای او قابل دسترس باشد.
- بعد از فعال شدن این قابلیت برای اکانت کاربر در سامانه آنلاین کارگزاری مالک به سامانه تامین در اکانت معاملاتی خود می رود و حداکثر سهام تعداد سهامی که قصد فروش آن را ندارد به همراه نماد آن شرکت ثبت می کند.
- در مرحله بعد دوره تنفس را تعیین می کند که در این زمان نمی تواند درخواست بازگشت سهام را داشته باشد.
- محل سرمایه گذاری پول نقد را تعیین می کند که در بانک باشد یا صندوق سرمایه گذاری
- تعیین نرخ تشویقی برای جذب متقاضی(مالک درصدی از سود بانکی یا صندوق را که دریافت می کند به متقاضی می دهد.)
متقاضی:
متقاضی شخصی است که پیش بینی می کند سهمی روند نزولی در پیش دارد و می خواهد با فروش تعدادی سهام در قیمت بالا و خرید دو مرتبه آن در قیمت پایین تر سود کسب کند. پس به سراغ مالکان آن سهام می رود و با قرار داد فروش تعهدی ابتدا به وکالت از مالک سهام را در بازار می فروشد و بعد از کاهش قیمت به وکالت از مالک سهم را از بازار خریداری می کند و به مالک برمیگرداند. در اینصورت متقاضی طبق قراراداد از مابه التفاوت این خرید و فروش سود خود را دریافت می کند و همپنین مقدار نرخ تشویقی که توسط مالک تعیین گردیده.
اگر پیش بینی متقاضی اشتباه باشد او باید سهم را در قیمت بالاتر خریداری کند و به مالک برگرداند پس متحمل ضرر می شود و باید اختلاف قیمت را از سرمایه خود پرداخت کند. برای اینکه منافع مالک تضمین شود متقاضی باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین در سامانه قرار دهد تا در صورت اشتباه پیش بینی و افزایش قیمت خود سیستم سهام را خریداری کرده و به مالک بازگرداند.
متقاضی نیز ابتدا باید قرار داد فروش تعهدی را امضا کند و سپس به سامانه تامین برود و با پرداخت وجه تضمین شرایط مورد نظر خود را پیدا کرده و باقی مراحل را انجام دهد.
وجه تضمین:
وجه تضمین درصدی از کل ارزش قرار داد می باشد که متقاضی برا ضمانت بازگرداندن سهام می بایست در حساب عملیاتی خود داشته باشد.
از آنجا که ممکن است قیمت سهم تا حدودی بالا برود و همچنان متقاضی پیش بینی کاهش قیمت را داشته باشد وجه تضمین نیز روزانه بر اساس حجم قرار داد و قیمت پایانی سهم تغییر می کند و متقاضی می بایست حساب خود را شارژ کند. اگر قیمت افزایش پیدا کند و اختلاف قیمت فروش با قیمت جدید سهام به میزان وجه تضمین برسد و متقاضی در موعد مقرر حساب خود را شارژ نکند سیستم بطور خودکار به وکالت از مالک و با پول نقد بدست آمده از فروش به همراه وجه تضمین سهام بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ را از بازار خریداری کرده. در این صورت متقاضی نه تنها سودی بدست نمی آورد بلکه تمام وجه تضمین را نیز از دست می دهد و متحمل ضرر می شود که به این اتفاق اصطلاحا کال مارجین شدن متقاضی گفته می شود.
تسویه فروش تعهدی در سررسید و قبل از آن
سر رسید قرارداد از ابتدا تعیین می شود اما قبل از آن نیز امکان فسخ و تسویه قرار داد وجود دارد.
اگر که قرار داد در زمان سر رسید تسویه شود مانند روالی که توضیح داده شد با سود یا ضرر متقاضی و احتمالا سوده مالک تمام می شود.
اما از ۳ طریق ممکن است قبل از سررسید تعیین شده تسویه سهام انجام شود و سهام یا پول آن به مالک برگردد.
۱٫مالک درخواست تسویه کند و سهام خود را طلب کند. مالک تا دوره تنفس نمی تواند درخواست بازگشت سهم را بکند اما بعد بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ از این دوره هر زمان که درخواست تسویه کند مطابق قرارداد متقاضی باید به وکالت از مالک سهام را از بازار خریداری کند و به او بازگرداند. اگر متقاضی در زمان تعیین شده این کار را انجام ندهد سیستم بطور خودکار از حساب متقاضی این خرید را با قیمت سر خطی انجام می دهد و سهام مالک را بازمیگرداند.
۲٫متقاضی زودتر از سررسید تسویه کند. این اتفاق در دو حالت رخ می دهد که یا زودتر از پیش بینی به هدف خود برسد و شناسایی سود بکند یا اینکه از پیش بینی خود برگردد و با سود کمتر یا ضرر کم قبل از سررسید تسویه می کند. متقاضی هیچگونه محدودیت زمانی برای تسویه در قبل از زمان سررسید ندارد.
نکته: اگر متقاضی در همان روز فروش سهام را خرید و تسویه کند ۲۰% سود او نیز به مالک میرسد
اگر روز بعد از فروش تسویه کند ۱۰% از سود به مالک می رسد
و اگر ۲ روز بعد از فروش تسویه کند ۵% از سود به مالک می رسد
اگر بیش از دو روز تسویه طول بکشد ازخرید و فروش سودی به مالک نمی رسد.
۳٫کارگزاری نیز در دو حالت اقدام به تسویه فروش تعهدی می کند. حالت اول این است که اگر قبل از سررسید قرارداد سهم به مجمع برود سررسید قرارداد به ۲ روز کاری قبل از مجمع تغییر پیدا می کند و اگر متقاضی سهام را در مهلت مقرر بازنگرداند سیستم کارگزاری بطور خودکار اینکار را انجام می دهد.
حالت دوم زمانی می باشد که متقاضی کال مارجین شود که در اینصورت یا سهامی که در حالت تعادل است خریداری شده و به مالک بازگردانده می شود و یا اگر سهام دائما در صف خرید قفل باشد و امکان خرید وجود نداشته باشد مبلغ نقدی آن از متقاضی گرفته می شود بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ و به حساب مالک واریز می شود.
نکته: تاریخ قرار داد های فروش تعهدی بصورت دوره زمانی می باشد و تاریخ ثابتی ندارد برای مثال مالک این دوره را ۶ ماهه تعیین می کند و اگر شما ابتدای مرداد فروش را انجام دهید تاریخ سررسید آن ۶ ماه بعد یعنی ابتدای بهمن می شود.
بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟
در بازارهای مالی نظیر بازار بورس یا بازار جهانی به طور کلی دو نوع بازار وجود دارد بازارهای یک طرفه و بازارهای دو طرفه.
بازارهای یک طرفه مانند بازار بورس ایران، زمانی برای شما سودی حاصل می شود که یک سهم را با هر قیمتی که کرده باشید بعداً با قیمتی بالاتر ب برسانید یا در اصطلاح فقط در هنگام افزایش قیمت سهام برای شما سود حاصل می شود. اما در بازارهای دوطرفه مانند بازارهای جهانی، شما علاوه بر افزایش قیمت سهام و کسب سود در بازار افزایشی، زمانی که بازار روند نزولی پیدا می کند و با کاهش قیمت ها مواجه خواهیم شد می توانید سود کنید.
بازار یک طرفه : فرض کنید شما سهام شرکت فولاد را به قیمت ۲۰۰ تومان اری کرده باشید، حال اگر قیمت سهام افزایش پیدا کند شما هم به سود خواهید رسید و در صورت کاهش قیمت کمتر از مبلغ اری شده شما وارد زیان می شوید. پس در بازارهای یک طرفه شما باید سهام را ارزان ب و بعد گران بید تا سود بدست آورید.
بازار دو طرفه : در این نوع بازارها هم می توان از افزایش قیمت در هنگام یک سهام سود کسب کرد، هم هنگام کاهش قیمت در زمان سهام.
حال چگونه می توان در زمان ریزش قیمت سود بدست آورد؟ این شرایط با ابزاری به نام استقراضی ( Short selling ) امکان پذیر خواهد بود که در ادامه در مورد این بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ روش سرمایه گذاری خواهیم پرداخت.
استقراضی چیست؟ (Short selling)
در بازارها یا بورس های جهانی، یک ابزار یا روش سرمایه‌گذاری تحت عنوان استقراضی (Short Selling) وجود دارد. در استقراضی می‌توان از نزول قیمت سهام سود کرد.
جهت مشاهده ادامه مقاله به آدرس وب سایت خانه تدبیر و اندیشه مراجعه نمایید.
آموزش بورس در اصفهان|آموزش رایگان بورس قیمت ,بازار ,سهام ,طرفه ,بازارهای ,بورس , استقراضی ,قیمت سهام ,افزایش قیمت ,کاهش قیمت ,short selling , استقراضی چیست؟ منبع
فروش تعهدی سهام در بورس چیست؟
به عنوان یک سرمایه‌گذار در بازارهای مالی، حتماً می‌دانید که معاملات بازار سرمایه بر مدار نوسانات روزانه حرکت می‌کند. همین موضوع باعث شده تا ریسک و بازده جزء جدایی‌ناپذیر این بازار باشد. اغلب سهامداران برای به حداقل رساندن زیان و سود بیشتر به دنبال پیش‌بینی جهت نوسانات هستند. بورس اوراق بهادار تهران، به‌عنوان بورس پیشتاز، در طراحی ابزارهای نوین مالی، در راستای پاسخ به نیاز سرمایه‌گذاران، با سلایق گوناگون، تاکنون ابزارهای مختلفی را متناسب با پیش‌بینی سرمایه‌گذاران مانند انواع اوراق بدهی، قرارداهای مشتقه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، معرفی کرده است. اخیراً و در همین راستا، ساز و کاری جدید برای افرادی که پیش‌بینی می‌کنند قیمت‌ها کاهشی باشد، طراحی شده است. این ساز و کار که «فروش تعهدی» نام دارد، به این صورت است که می‌تواند در روندهای نزولی قیمت، برای سهامداران فرصت سودآوری ایجاد نماید. اما فروش تعهدی بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ سهام در بورس چیست و چه کمکی به بازار سرمایه خواهد کرد؟
برای دریافت پاسخ این سوالات، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.
دوستان، دقت باشید که «فروش تعهدی سهام در بورس تهران» و «فروش استقراضی»، دو اصطلاح متفاوت از هم هستند. پس این دو را به جای یکدیگر به کار نبرید! (دلیلش را هم در ادامه به صورت کامل توضیح خواهیم داد).
فروش استقراضی چیست؟
فروش استقراضی
فروش استقراضی (Short Selling)، به عنوان یک ابزار یا روش سرمایه‌گذاری در بورس‌های جهانی است که مانند فروش تعهدی سهام در بورس به کمک آن می‌توان از نزول قیمت سهام سود کرد. به اینصورت که مثلاً سرمایه‌گذاری پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهام شرکتی بیش از اندازه رشد کرده و در آینده احتمالاً نزولی خواهد شد. در چنین حالتی، شخص می‌تواند بدون آنکه سهام شرکت را از قبل خریداری کرده باشد، آن را از مالک آن قرض کرده و پس از طی یک دوره‌ی زمانی خاص، مجدداً همان تعداد سهم را به همراه بهره‌ای (میزان بهره از قبل مشخص می‌شود.) که از سهم برده به مالک پرداخت نماید. در این روش از سرمایه‌گذاری، متقاضی از مابه‌تفاوت فروش سهم در قیمت بالاتر و خرید مجدد آن در ارقام پایین، سود می‌برد. در نهایت، بر اساس قرارداد قرض مالکیت به فروشنده منتقل خواهد شد.
ساز و کار فروش استقراضی به چه صورت است؟
در روش فروش استقراضی، مالکان برای آنکه تعداد مشخصی از سهام خود را به متقاضیان قرض دهند، از طریق کارگزاری به منظور ارائه‌ی سهام برای فروش استقراضی، مانند فروش تعهدی سهام در بورس درخواستی را مطرح می‌کنند. در چنین حالتی سهم وارد وضعیت معاملاتی استقراضی خواهد شد. پس از مدتی که کارگزاران شخص متقاضی را شناسایی کنند، سهام مالک را به وی قرض می‌دهند. سپس متقاضی نسبت به فروش سهام مالک اقدام کرده و مبلغ حاصل شده از فروش نزد کارگزار خواهد ماند. این را هم بگوییم که متقاضی موظف است تا مبلغی را به عنوان وجه تضمین (علاوه بر مبلغ کسب شده از فروش سهام)، نزد کارگزار محفوظ داشته باشد. اما چرا این کار صورت می‌گیرد؟ برای اینکه اگر متقاضی سهام مالک را بازنگرداند، از وجه تضمین استفاده شود.
مبلغ ماحصل از فروش سهام، طی دوره‌ی استقراض، توسط کارگزار سرمایه‌گذاری می‌شود و سود آن پس از کسر کارمزد کارگزار (بر خلاف فروش تعهدی سهام در بورس ایران)، به مالک پرداخت خواهد شد. گاهی هم به‌منظور ایجاد انگیزش برای متقاضیان (البته در صورتی‌که مالک سهام تمایل داشته باشد)، مبلغی از سود نیز به متقاضی تعلق پیدا می‌کند. پس از آن اگر پیش‌بینی متقاضی محقق شود و قیمت سهام کاهش پیدا کند، همان تعداد سهم را مجدد خریداری و تحویل مالک می‌دهد و در نتیجه مابه تفاوت آن، به‌عنوان سودی برای متقاضی خواهد بود. اما اگر قیمت سهم افزایش پیدا کند، متقاضی باید همان تعداد سهم را در قیمتی بالاتر بخرد و تحویل مالک دهد که در اینصورت زیان می‌کند. لازم به ذکر است که تمام حق و حقوق مالک سهام به جز حق رای، در مدت زمان فروش استقراضی محفوظ خواهد ماند.
آیا فروش استقراضی، روش پرریسکی است؟
بله! در کل فروش استقراضی، معامله‌ای بسیار پرمخاطره است. چرا که خلاف جهت بازار حرکت می‌کند و نیاز به زمان‌بندی دقیق دارد. به علاوه، از آنجایی که عدد صفر حداقل قیمت یک سهم محسوب می‌شود و حداکثری برای رشد قیمت سهمی وجود نخواهد داشت و ممکن است رشد سهمی ادامه‌دار باشد، مشخص می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری در این روش به شدت بالاست و تنها معامله‌گران حرفه‌ای بازار می‌توانند از این روش کسب سود کنند.
فروش تعهدی سهام در بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ بورس چیست؟
فروش تعهدی سهام در بورس
فروش تعهدی سهام در بورس از جمله ابزارهای مالی مشابه با فروش استقراضی می‌باشد که برای کسب سود در بازارهای نزولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما با توجه به اینکه دریافت بهره در دین اسلام حرام است، فروش استقراضی به نوعی ربا محسوب می‌شود. بنابراین با توجه به مشکلات شرعی ایجاد شده، تغییراتی در سازوکار فروش استقراضی ایجاد شده است که این تغییرات در قالب عقد وکالتنامه فی‌مابین بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ مالک سهام و متقاضی می‌باشد. به این صورت که سرمایه‌گذار با دریافت وکالتنامه از مالک سهام، نسبت به فروش سهام وی اقدام می‌کند. این روش که در بازار بورس ایران مرسوم است را فروش تعهدی میگویند. به همان میزان که ریسک خرید اعتباری بالاست، فروش تعهدی نیز همانند فروش استقراضی به عنوان نقطه‌ی مقابل آن است و از ریسک بالایی برخوردار است.
ساز و کار فروش تعهدی سهام در بورس به چه صورت است؟
با استفاده از فروش تعهدی سهام در بورس سرمایه‌گذاری که مالک سهام است، می‌تواند سهامش را در قالب یک قرارداد در اختیار شخص دیگر قرار دهد. این فرد هم می‌تواند همان سهام را در بازار فروخته و در صورت کاهش قیمت‌ها سود به دست آورد و هر وقت که مالک اصلی سهمش را بازخواست آن را به قیمت روز خریده و به وی تحویل دهد. فرآیند فروش تعهدی هم توسط کارگزاری‌ها انجام می‌شود. متقاضیان پس از مراجعه به کارگزاری و عقد قرارداد با کارگزار، در سامانه‌ی معاملات بر خط سهام مدنظرشان را انتخاب کرده و پس از واریز وجه تضمین به حساب کارگزار، نسبت به فروش تعهدی سهم اقدام می‌کند. نوع و تعداد سهام، نرخ تشویقی و دروه‌ی تنفس هم از جمله مواردی هستند که باید توسط مالک در سامانه تامین ثبت شوند.
متقاضیان، از فروش تعهدی سهام در بورس چگونه سود می‌برند؟
حال در رابطه با روش فروش تعهدی سهام در بورس این سوال مهم پیش می‌آید که فرد متقاضی چطور از سهامی که متعلق به دیگری است و آن را فروخته و علاوه براین هر وقت هم که مالک سهام اراده کند، باید سهام وی را به طور کامل برگرداند، سود خواهد برد؟
خب ببینید، شخصی وارد قرارداد فروش تعهدی سهام در بورس می‌شود که روند بازار را کاهشی می‌داند. بر همین اساس هم سهم مدنظر را از مالک آن در قالب قرارداد فروش تعهدی و به صورت وکالتی در اختیار می‌گیرد و به وکالت از صاحب اصلی، آن سهام را در بازار می‌فروشد. اگر این شخص، کاهش قیمت سهام را درست پیش‌بینی کرده باشد، سودی معادل مابه‌تفاوت قیمت فروش سهم و قیمت خرید مجدد آن را به دست می‌آورد. اما اگر بعد از فروش سهم، نوسان قیمت آن برخلاف پیش‌بینی‌اش مثبت شود، متقاضی ضرر می‌کند. چرا که باید سهم را با قیمت بالاتر از مبلغی که آن را فروخته تهیه و در اختیار مالک قرار دهد.
مالکان سهام، از فروش تعهدی سهام در بورس چگونه سود می‌برند؟
مالکانی که قصد فروش سهامشان را تا مدت مشخصی ندارند، به کمک ابزار فروش تعهدی سهام در بورس می‌توانند سهام خود را به‌صورت وکالتی در اختیار فعالان بازار قرار داده و از محل وجوه آن سرمایه‌گذاری کرده و سود کسب کنند. به این ترتیب، آنها علاوه بر تملک سهم و پایبندی به استراتژی‌های معاملات شخصیشان، مبلغی بابت اینکه سهامشان را در اختیار سهامدار دیگری قرار می‌دهند، به دست خواهند آورد.
چگونگی پایبندی به قواعد قرارداد فروش تعهدی
رعایت اصول قرارداد فروش تعهدی سهام در بورس با دریافت مبلغی تحت عنوان وجه تضمین از متقاضی، ضمانت می‌شود. این مبلغ بر اساس روند قیمت سهم به‌روزرسانی می‌شود. بدین ترتیب مالک اصلی سهام بابت عدم تعهد وکیل یا متقاضی، هیچ نگرانی نخواهد داشت و هروقت که اراده کند، سهام وی به او بازگردانده خواهد شد. پس در این صورت، تمام اجزا و عناصر فروش تعهدی، مانند یک دومینو عمل می‌کنند که به زیبایی برای بازار سرمایه، فرصت‌سازی خواهند کرد!
روش‌های مشابه فروش تعهدی و فروش استقراضی
علاوه بر روش‌های فروش تعهدی سهام در بورس ایران و فروش استقراضی در بورس‌های جهانی، «فروش قرارداد آتی» و «خرید اختیار فروش» هم از ابزارهای مالی هستند که مشابه این دو روش عمل می‌کنند و با استفاده از آنها نیز می‌توان به کسب سود در بازارهای نزولی پرداخت. در ادامه توضیح مختصری راجع به هرکدام از این روش‌ها آورده‌ایم.
۱. فروش قرارداد آتی: در این روش هم اگر سرمایه‌گذار معتقد باشد که سهام شرکت یا کالایی در سه ماه آینده کاهش پیدا می‌کند، اقدام به اخذ حق فروش قرارداد آتی با پرداخت وجه تضمین خواهد کرد. این روش برخلاف فروش استقراضی سررسید مشخص دارد و وجه تضمین آن کمتر است. در زمان سررسید هم اگر قیمت سهم پایین‌تر از رقمی باشد که متقاضی پیش‌بینی کرده است، سود و اگر بالاتر رود ضرر خواهد کرد.
۲. خرید اختیار فروش: این روش هم پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهم یا کالایی مثلا سه ماه آینده کاهش پیدا می‌کند. به همین منظور اختیار فروش سهم یا کالا را با قیمتی مشخص (قیمت اعمال) خریداری می‌کند. همانند فروش تعهدی سهام در بورس و روش قبلی، در این روش هم اگر موقع سررسید سهام، قیمت هر سهم کمتر از رقم اعمال باشد، از مابه تفاوت آن سود دریافت می‌شود. اما اگر قیمت سهم از رقم مشخص شده، بیشتر شود اختیار فروش متقاضی باطل خواهد شد. یکی از تفاوت‌های این روش با فروش استقراضی این است که فروش استقراضی سررسید مشخص ندارد و روزانه قیمت سهم توسط کارگزار چک می‌شود. اگر قیمت سهم افزایش یابد و از وجه تضمین بیشتر شود به فروشنده سهم اعلام می‌شود یا وجه تضمین را افزایش دهد و یا سهام را به مالک بازگرداند اما در روش اختیار فروش تا موعد سررسید حق فروش وجود ندارد.
فروش تعهدی سهام در بورس و بازار دوطرفه
فروش تعهدی سهام در بورس و بازار دوطرفه
استفاده از ابزارهای فروش استقراضی یا فروش تعهدی سهام در بورس و دیگر روش‌هایی که به‌منظور کسب سود در بازارهای بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ نزولی مورد استفاده قرار می‌گیرند، منجر به ایجاد «بازار دوطرفه» خواهد شد. اما منظور از بازار دوطرفه چیست؟ بازار دوطرفه، یعنی بازاری که در آن (بر خلاف بازار یک‌طرفه)، هم از رشد سهام می‌توان سود برد و هم از ضرر آن. معمولاً در بورس‌های پیشرفته‌ی جهان، بازار سهام دوطرفه است. مزایای زیادی در قبال فراهم کردن بستر بازار دوطرفه نصیب بازار بورس و فعالان آن خواهد شد که از جمله‌ی آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش شدید نقدشوندگی در بورس
- امکان کسب بازدهی در ریزش بازارها
- پررنگ شدن نقش تحلیل در تصمیمات سرمایه‌گذاری
- جلوگیری از ایجاد حباب در بازار بورس و سهام شرکت‌های مختلف
- جلوگیری از افزایش هیجانی و بیش از حد قیمت‌ها در روزهای صعودی بازار
- کارا شدن ابزار تحلیل تکنیکال و استفاده از ابزارهای کمکی مورد استفاده در سراسر جهان
اما از سوی دیگر در زمان رکود یا ریزش‌های سنگین بورس، بازار دو طرفه و استقراضی چیست؟ اگر محدودیتی ایجاد نشود، دوطرفه بودن بازار، می‌تواند شدت سقوط قیمت‌ها را افزایش دهد و درنتیجه امکان دستکاری قیمت‌ها بیشتر می‌شود. البته با اتخاذ تصمیمات دقیق‌تر، پیروی از قوانین و استانداردهای مربوطه و ایجاد بسترهای آموزشی و فرهنگ‌سازی، بازار دوطرفه می‌تواند جایگاه خود را میان سهامداران پیدا کند و عده‌ی بیشتری به آن اعتماد کنند. به همین منظور بهتر است نظارت کامل و کنترل‌های لازم از سوی نهاد ناظر و سازمان بورس صورت گیرد.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ ، به بررسی یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری در بازارهای نزولی به نام فروش تعهدی سهام در بورس پرداختیم و گفتیم که ساز و کار این روش برگرفته از فروش استقراضی در بورس جهانی است. اما برای حل مشکل شرعی این نوع از معاملات، کمیته‌ی فقهی سازمان بورس ایران ماهیت آن را تا حدی تغییر داده و به همین دلیل، عنوان آن به فروش تعهدی تغییر پیدا کرده است. همان‌طور که گفته شد، ریسک سرمایه‌گذاری در این روش، همانند فروش استقراضی خیلی بالاست و لذا در صورتی که تمایل به استفاده از این روش دارید باید به مهارت بالایی در تحلیل دست یافته باشید. چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.
دیدگاه شما