در مقالات قبلی گفتیم که بازار سرمایه یا همان بورس چیست و چگونه می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد. همچنین گفتیم که این بازار بستری برای خرید و فروش سهام شرکتهای مختلف از طریق کارگزاران است.
سهم چیست؟
بنا به تعریف قانون تجارت، سهم قطعه‌ای از سرمایه شرکت است. سرمایه ی شرکت های سهامی خاص یا سهامی عام، به قسمت‌های مساوی تقسیم میشود که به هریک از این قسمت‌ها یک ( سهم یا سهام ) گفته میشود. اساسی‌ترین فرق بین یک شرکت سهامی خاص با سهامی عام، این است که همه می‌توانند سهم شرکتهای عام را خرید و فروش کنند ولی مالکیت شرکتهای سهامی خاص در مالکیت عده‌ای خاص است. شرکت‌ها برای جذب سرمایه برای پیشبرد و توسعه فعالیت‌ها و تعریف پروژه‌های جدید، سهام‌شان را عرضه می‌کنند.
با خرید هر سهم از یک شرکت، فرد به سهامدار آن شرکت تبدیل و در سود و زیان آن شرکت شریک میشود. سهامدار براساس حقی که در ازای خرید هر برگه سهم به او اعطا میشود، می‌تواند در مجمع عمومی شرکت که هر سال برای تصمیم‌گیری‌های کلی شرکت برگزار میشود، رای دهد و هر سهم یک حق رای را دارا می باشد.
اگر سرمایه شرکتهای سهامی را به قسمت‌های برابر و مساوی تقسیم کنیم، هر قسمت برابر با یک سهم میشود. براساس ماده 29 قانون تجارت، ارزش اسمی هر سهم در شرکتهای سهامی عام، 1000 ریال است. کاربرد ارزش اسمی سهم، برای به دست‌آوردن تعداد سهام شرکت‌ها است. اگر سرمایه شرکتهای سهامی عام را بر عدد 1000 ریال تقسیم کنیم، تعداد سهام آن شرکت بدست می‌آید. مثلا اگر سرمایه یک شرکت 20.000.000 ریال (معادل دو میلیون تومان) باشد، تعداد سهام شرکت برابر است با:
عدد سهم 20000=20000000/1000
اوراق حقوق صاحبان سهام یکی از انواع اوراق بهادار موجود در بازارهای مالی است که می‌توان آن را به موارد سهام عادی، ممتاز، حق تقدم، جایزه، بی‌نام، با نام، نقدی و یا غیرنقدی تقسیم بندی کرد. به کلیت این مجموعه اوراق صاحبان سهام یا به اختصار سهام گفته میشود که در ادامه این مقاله به بررسی این موارد می‌پردازیم.
انواع سهام در بازار بورس ایران
سهام را می‌توان از جهات مختلفی تقسیم کرد. از نظر حقوق دارنده به دو دسته عادی و ممتاز تقسیم می شود.
سهام عادی و ممتاز
در دنیای بازارهای مالی، سهم از نظر حقوق دارنده سهام، به دو دسته ممتاز و عادی دسته‌بندی میشود. سهم عادی که در بورس تهران فقط از این نوع سهم معامله میشود، قسمتی از مالکیت شرکت است و تمام ریسک موجود در فعالیت اقتصادی شرکت را به میزان سهامی که سهامدار در اختیار دارد، شامل میشود. سهام ممتاز که در بازار مالی ایران و بورس تهران وجود ندارد نوعی سهم است که برخی ویژگی‌های اوراق قرضه و سهام عادی دارد. پیش از اینکه سود سهام عادی پرداخت شود، باید سود سهام ممتاز پرداخت شود. سود این نوع از سهم به طور ثابت پرداخت میشود و در مواردی که شرکت قادر به پرداخت سود سهام نباشد، سود اینگونه سهم به صورت انباشته در سالهای بعد پرداخت میشود.
اگر در سالهای پر رونق سود سهامداران عادی افزایش یابد، سود سهامداران ممتاز که قبلا گفتیم دارای نرخ سود ثابت هستند، تغییری نخواهد کرد. در زمان ورشکستگی یا انحلال شرکت، ابتدا بدهی‌های شرکت تسویه میشود و سپس سهم چیست؟ باید حقوق صاحبان سهام ممتاز پرداخت شود. باقیمانده‌ی دارایی‌ها به سهامداران عادی تعلق خواهد گرفت.
سهام حق تقدم
سهام حق تقدم در واقع حاصل از افزایش سرمایه شرکت از طریق آورده نقدی سهامداران است.. (برای اطلاع بیشتر اینجا کلیک کنید)
سهام جایزه
سهام جایزه حاصل از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها و یا سود انباشته است. به نسبت تعداد سهم تحت مالکیت سهامدار و درصد افزایش سرمایه شرکت، تعدادی سهام جایزه به فرد تعلق می‌گیرد و به همان نسبت از قیمت سهم کاسته می شود یعنی بعد از افزایش سرمایه کل دارایی سهامدار درآن سهم تغییری نمی کند. ( برای اطلاع بیشتر اینجا کلیک کنید)
سهام کنترلی یا مدیریتی
سهام کنترلی، به سهامی گفته میشود که دارنده آن حق رای کافی برای اعمال مدیریت در یک شرکت را داشته باشد، وی می‌تواند یک یا چند عضو هیئت مدیره را تعیین کند. حداقل میزان سهام کنترلی لازم بسته به تعداد هیئت مدیره هر شرکت و تعداد سهم هر شرکت دارد.
سهام نقدی و سهام غیرنقدی
سهام نقدی به سهامی اطلاق میشود که مبلغ آن به شکل نقدی پرداخت شده باشد و سهام غیرنقدی نیز سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیرنقدی شامل ساختمان، خودرو، ماشین آلات، لوازم اداری، مواد اولیه و نظایر آن تامین شده باشد. به عنوان مثال هرگاه برخی از موسسین در ابتدای تشکیل شرکت، آورده غیرنقدی همانند زمین، امتیاز یا کارخانه و… داشته باشند باید قبل از تشکیل مجمع عمومی موسسین سهام غیرنقدی به وسیله کارشناس رسمی وزارت دادگستری ارزیابی شده و نظریه کتبی آن کارشناس به مجمع عمومی ارائه شود. مجمع عمومی نمی‌تواند سهام غیر نقدی را بیش از آنکه گزارش کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی نشده، قبول کند.
سهام با نام و سهام بی نام
سهم از نظر صاحب سهام به دو نوع با نام و بی‌نام تقسیم میشود. اگر در برگه سهم نام کسی به عنوان صاحب سهام درج نشده باشد و یا این برگه در دفتر سهم شرکت به نام کسی ثبت نشده باشد، این سهم یک سهام بی‌نام است. اینگونه سهام در قانون تجارت، تابع قوانین در وجه اسناد حامل است. در واقع برای انتقال اعتبار این برگه سهم به فردی دیگر، سهامدار نیازی به انجام هیچ‌گونه تشریفات و قراردادی ندارد و ارزش سهام متعلق به کسی است که ورقه سهام را در اختیار دارد.
سهام با نام، سهامی است که نام مالک آن در برگه سهم یا در دفتر سهم شرکت ثبت شده باشد. انتقال این نوع از سهام باید طبق ماده 40 لایحه قانونی مصوب، در دفتر ثبت سهم شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضا کند.
انتشار سهام بی نام در ایران ممنوع است
ارزش گذاری سهام
اساسا پنج نوع ارزش در بازار سرمایه و سهام وجود دارد.
ارزش اسمی:
ارزشی است که در زمان تاسیس شرکت برای اوراق سهام منتشر شده تعیین میشود. این ارزش، ارزش واقعی نبوده و قیمتی است که در اساسنامه شرکت درج میشود. در بورس تهران ارزش اسمی هر برگه سهم عادی، 1000 ریال یا 100 تومان است. ارزش اسمی هر سهم شرکت از تقسیم سرمایه آن شرکت بر تعداد سهم آن بدست می‌آید.
ارزش دفتری:
برای هردارایی شرکت در ترازنامه شرکت، عددی به عنوان ارزش آن دارایی سهم چیست؟ ثبت شده است. این عدد ارزش دفتری دارایی است. اساس تعیین ارزش دفتری سهم یک شرکت، ارزش دفتری دارایی‌های آن شرکت پس از کسر بدهی‌های آن شرکت است. به زبان دیگر، پس از کسر بدهی‌ها از دارایی‌های سهم حقوق صاحبان سهام بدست می آید که بعد از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر سهم چیست؟ تعداد سهام شرکت، ارزش دفتری سهم بدست می‌آید. در زمان تاسیس شرکت، عموما ارزش دفتری و اسمی باهم برابر هستند. ارزش دفتری هر سهم برپایه ارزش دارایی‌های ثبتی در ترازنامه است ولی ارزش بازار سهم بر اساس ارزیابی سرمایه‌گذاران از نحوه فعالیت شرکت است.
ارزش بازار:
قیمتی که بر اساس اصل عرضه و تقاضا در بازار برای هر سهم مشخص میشود را گویند. این ارزش همان قیمتی است که سهامداران در روزهای معاملاتی اقدام به خرید و فروش سهم بر اساس آن می‌کنند.
ارزش جایگزینی:
ارزش جایگزینی، ارزش یک سهم شرکت است با فرض اینکه یک شرکت دقیقا مانند همان شرکت در تاریخ محاسبه، ایجاد شود. اگر شرکت قصد فروش دارایی‌های خود را نداشته باشد، از ما به تفاوت ارزش جایگزینی با بهای تمام شده تاریخی، عایدی نداشته و سودی کسب نمی‌کند. اما چنانچه قصد فروش دارایی را داشته باشد، یک سود غیرعملیاتی کسب خواهد کرد. این سود به روند کلی و اصلی فعالیت شرکت ارتباط ندارد. براساس این روش، تمام هزینه‌های تاسیس و راه‌اندازی مجدد شرکت تا شرایط کنونی آن، برآورده شده و بر تعداد سهم منتشر شده تقسیم میشود.
ارزش ذاتی:
ارزش ذاتی سهم ارزش واقعی شرکت است که بر اساس خالص ارزش روز دارایی های شرکت و سود ها و جریان های نقدی که احتمال می رود در آینده بدست بیاورد محاسبه می شود.
- خالص ارزش روز دارایی ها:
این ارزش با استفاده از فرمول زیر محاسبه میشود:
- خالص ارزش روز دارایی ها:
- جریان های نقدی احتمالی
- نرخ رشد آتی احتمالی
- سود های آتی احتمالی
بهترین سهام ها
استراتژی‌های مختلفی برای انتخاب و یافتن بهترین سهم پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار دارد. برآیند سه تکنیک تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی به همراه تحلیل روانشناسی بازار می‌تواند به انتخاب بهترین سهم (ها) در بازار منتهی شود. به صورت کلی، می‌توان یک سهم خوب را از طریق تحلیل بنیادی آن سهم انتخاب کرد و از طریق تابلوخوانی و تحلیل تکنیکال در زمان مناسب اقدام به خرید آن سهم کرد. می‌توان گفت یک شرکت، باید شرایط زیر را داشته باشد تا بتوان گفت سهم آن شرکت برای خرید ارزنده است:
- حجم معاملات و نقدشوندگی خوبی داشته باشد.
- سود باکیفیت داشته باشد و سود آن از محل فعالیت اصلی شرکت باشد.
- زیان انباشته نداشته باشد یا زیان آن سهم چیست؟ رو به کاهش باشد.
- قیمت سهم پایین تر از ارزش ذاتی خودش باشد.
- نسبت P/E متعادلی داشته باشد.
- هزینه‌های مالی و عملیاتی معقولی نسبت به سود عملیاتی و درآمد عملیاتی‌اش دارد.
- طرح‌های توسعه‌ای خوبی برای آینده دارد.
- وابستگی کمی به واردات از خارج از کشور دارد.
- صادرات قابل توجهی دارد.
- بازار فروش متنوعی دارد.
حقوق صاحبان سهام
با خرید هربرگه سهم از یک شرکت، سهامدار در فعالیت‌ها، سود و زیان شرکت سهیم میشود. سهامدار اجازه ندارد که به واسطه سرمایه‌گذاری که در شرکت کرده و تعداد برگه سهمی که در مالکیت خود دارد، هرکاری که دلش خواست با یک شرکت یا دارایی‌های آن انجام دهد. بنابراین اگر شخص مالک 33 درصد از سهم شرکت باشد نمی‌تواند ادعا کند که مالک یک سوم آن شرکت است بلکه می‌تواند ادعا کند که یک سوم از سهم شرکت را در اختیار دارد . به همین ترتیب شخص نمی‌تواند با ادعای مالکیت درصدی از سهم شرکت، دارایی از شرکت را از آن خود کند. بعنی مثلا نمی‌تواند یکی از صندلی‌های شرکت را بردارد چراکه این صندلی متعلق به شرکت است نه سهامدار آن. این امر به طور کلی تحت عنوان “جدایی مالکیت و کنترل” شناخته میشود.
مالکیت سهم یک شرکت به سهامدار، حق رای در جلسات مجمع را می‌دهد و در صورت توزیع سود، می‌تواند آن را دریافت کند. همچنین این حق به سهامدار یک شرکت داده میشود که به موجب مالکیت برگه سهام، بتواند آن را بفروشد یا از طریق خرید برگه سهام دیگران سرمایه خود را در شرکت افزایش دهد. هرچه تعداد سهم تحت مالکیت یک سهامدار بیشتر باشد، قدرت رای او در در مجمع عمومی شرکت (که وظیفه تصمیم‌گیری‌های کلی شرکت از جمله انتخاب هیئت مدیره را دارد) بیشتر میشود. به گونه‌ای که دارنده اکثریت سهم یک شرکت با تعیین هیئت مدیره می‌تواند تصمیمات خود در شرکت پیاده کند.
تفاوت اوراق حقوق صاحبان سهام و اوراق قرضه (بدهی)
اوراق قرضه اساسا از چند جهت با سهام متفاوت است، سهام توسط شرکت‌ها عرضه میشود تا شرکت‌ها بتوانند کسب و کار خود را توسعه داده یا پروژه‌های جدید را پیش ببرند. اوراق قرضه نوعی از سرمایه‌گذاری است که شخص به یک نهاد پول قرض می‌دهد و طرف مقابل که پول را قرض کرده متعهد میشود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه‌ی زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت پرداخت نماید. اوراق قرضه یا اوراق بادرآمد ثابت، به منظور تامین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌‌های دولتی و شهری انتشار می‌یابند. در واقع صاحبان اوراق قرضه طلبکار شرکت هستند و حق دریافت سرمایه اصلی خود را دارند.
در صورت ورشکستگی شرکت، طلبکاران نسبت به سایر ذینفعان اولویت قانونی دارند و در صورتی که شرکت مجبور به فروش دارایی‌های خود شود، اولویت پرداخت مطالبات با دارندگان اوراق قرضه است و در مقابل سهامداران در ردیف آخر پرداخت قرار دارند و غالبا در این موارد پولی دریافت نمی‌کنند. این یعنی سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه، کم‌ریسک‌تر از خرید سهام شرکت است.
چگونه می‌توان سهم یک شرکت را خرید
برای خرید سهم و ورود به بازار اوراق بهادار تهران (بورس) باید در ابتدا در سامانه سجام به آدرس ( اینجا کلیک کنید) و سپس در یکی از کارگزاری‌های موجود در بازار ثبت نام کنید. بعد از اینکه کد 10 رقمی از طرف سامانه سجام برای شما ارسال شد به مراکز مجاز احراز هویت، مراجعه کرده و یا بصورت غیر حضوری از طریق اپلیکیشن های معرفی شده در سایت سجام احراز هویت شوند و کد بورسی برای آن ها صادر شود. سپس در یکی از کارگزاری بورس ثبت نام کنند و اقدام به دریافت یوزر پسورد انلاین کنند که بتوانند در سامانه کارگزاری آنلاین سهام مورد نظر خود را خریداریی کنند.
سهم و سهام چیست و خرید و فروش آن چگونه انجام می شود؟
همانطور که یک خانه شش دانگ می‌باشد، هر شرکت نیز به قطعاتی مساوی تقسیم میشود که به این قطعات، سهم می‌گوییم. خریداران سهام یک شرکت، در سود و زیان آن، شریک هستند.
اگر سرمایه یک شرکت را به قطعات مساوی 1000 ریالی تقسیم کنیم، به هرکدام از این قطعات، یک سهم گفته میشود. مثلا شرکتی که سرمایه 200 میلیارد تومانی دارد، تعداد سهامش2000000000000/1000 عدد یا 200 میلیون سهم خواهد بود.
سهام مدیریتی چیست؟
سهام مدیریتی به بخشی از سهام شرکت گفته میشود که دارنده آن می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در شرکت داشته باشد. دارنده این سهام، آن را به منظور مدیریت آن مجموعه ،خریداری می‌کند. در اختیار داشتن حداقل 33% از کل سهام یک شرکت، باعث ایجاد قدرت مدیریتی میشود.
سهام کنترلی چیست؟
سهام کنترلی، به بخشی از سهام یک شرکت گفته میشود که دارنده آن می‌تواند در شرکت اعمال نفوذ کند. برای مثال، در بحث انتخاب هیئت مدیره، افراد مورد نظر خودش را پیشنهاد دهد.
سهامدار عمده
هر شخص یا شرکتی که بیشتر از 1% از سهام شرکتی را در اختیار داشته باشد، سهامدار عمده آن شرکت است.
سهامدار خرد
سهامداران یک شرکت که کمتر از 1% از سهام شرکت را در اختیار دارند، سهامداران خرد می‌باشند. بیشتر افرادی که در بورس فعالیت می‌کنند، سهامدار خرد محسوب می‌شوند.
سهام چیست؟!
بسیاری از افرادی که چندان آشنایی با بورس و بازار سرمایه ندارند بعضا سوالات عجیبی از ما می‌پرسند. سوالاتی مثل “من هم می‌توانم بورس بخرم؟!”، “برای این که بورس بخرم به کجا باید مراجعه کنم؟!”، “اگر بورس سود کند من هم سود خواهم کرد؟!” و سوالاتی از این دست.
در مقالات قبلی گفتیم که بازار سرمایه یا همان بورس چیست و چگونه می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد. همچنین گفتیم که این بازار بستری برای خرید و فروش سهام شرکتهای مختلف از طریق کارگزاران است.
در مقاله انواع اوراق بهادار نیز دانستیم که اوراق بهادار به سه دسته کلی اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق مبتنی بر بدهی و ابزارهای مشتقه تقسیم می‌شوند. در این مقاله قصد داریم درباره یکی از مهم ترین انواع اوراق بهادار به نام “سهام” و مفهوم آن به زبان ساده صحبت کنیم.
چرا باید سهام بخریم؟!؟!
جالب است بدانید بیشترین حجم معاملات در بورس و اوراق بهادار، به معاملات “سهام” اختصاص دارد، تا آنجا که برخی، حتی بورس را بازار سهام نیز می‌نامند. (ابزارهای بسیار زیاد دیگری مثل اوراق مشارکت، سهم چیست؟ اوراق اجاره، پیمان‌های آتی و … هم در بورس معامله می‌شوند.)
بسیاری از سرمایه‌گذاران با علم به این که سهام در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره، ریسک بیشتری دارد، باز هم خرید و فروش آن را به سایر اوراق بهادار ترجیح می‌دهند. مهمترین دلیل این اتفاق رابطه بین ریسک و بازده است، به این معنا که خریداران سهام با قبول ریسک بیشتر، انتظار دارند بازده و سود بیشتری در مقایسه با اوراق مشارکت و اوراق اجاره و … به دست آورند.
سهام چیست؟!
در یک تعریف ساده، “سهم” بیانگر میزان مالکیت فرد از یک دارایی است.
برای مثال کارخانه‌ای با سرمایه ۱۰ سهم چیست؟ میلیارد تومان را درنظر بگیرید که متعلق به یک نفر باشد. پس می‌توان گفت که این فرد تنها مالک کارخانه بوده و سهام کل کارخانه متعلق به اوست.
حالا اگر پنج نفر به نسبت مساوی مالک این کارخانه باشند چه؟! در این صورت هر یک از آن‌ها ۲۰% از سهام آن کارخانه را در اختیار دارند. طبیعی است که هنگام تصمیم‌گیری برای اداره کارخانه و یا تقسیم کردن سود، هر کدام از این افراد ۲۰% (۱ از ۵) سهم خواهند داشت.
حالا فرض کنید مالکیت این کارخانه به جای ۵ نفر بین ۱۰۰۰ نفر به طور مساوی تقسیم شود، در این صورت میزان مالکیت سهم چیست؟ هر فرد در این کارخانه به اندازه ۱۰ میلیون تومان خواهد بود. (۱۰ میلیارد تقسیم بر ۱۰۰۰ نفر)
در واقع در این دو مثال دیدیم که در شرکتهای سهامی، هر فرد به میزان سهم خود در تصمیم‌گیری‌ها و سود و زیان شرکت نیز سهیم خواهد بود. پس همان طور که گفتیم سهم در تعریف بسیار ساده، به معنای میزان مالکیت فرد از یک دارایی مشخص است.
تعریف سهم در قانون تجارت
مطابق با قانون تجارت، سهم “ورقه بهادار یا هر نوع ورقه یا مستندی است که تضمین‌کننده حقوق مالی و منافع قابل نقل و انتقال برای مالک آن باشد.” بر اساس قانون می‌بایست نام شرکت، شماره ثبت آن، مبلغ سرمایه ثبت شده شرکت، نوع سهم، مبلغ اسمی هر سهم و تعداد آن بر روی ورقه سهم چاپ شود.
البته توجه کنید که در حال حاضر خرید و فروش سهام به صورت کاملا اینترنتی انجام شده، و معمولا سهامداران ورقه سهام خود را دریافت نمی‌کنند. اما اگر فردی تمایل به دریافت ورقه سهام خود داشته باشد، می‌تواند با مراجعه به کارگزار خود و یا مراجعه به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اقدام به دریافت ورقه سهم کند.
تصویر زیر نشان‌دهنده یک ورقه سهام شامل ۱۲۰ سهم از شرکت صنایع لاستیکی سهند با ارزش اسمی هر سهم ۱۰۰۰ ریال و مجموعا ۱۲ هزار ریال است.
افرادی که به صورت آنلاین اقدام به خرید سهام می‌کنند در صورت تمایل می‌توانند با مراجعه به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نسبت به دریافت ورقه سهام خود اقدام کنند.
شرکت سهامی عام و سهامی خاص
بعد از آشنایی با مفهوم سهم، نوبت به مفاهیمی همچون “شرکت سهامی” می‌رسد. شرکتی که سرمایه آن به تعدادی سهم تقسیم شده و هر کدام از صاحبان سهام به میزان سهمی که دارند، در فعالیت‌ها، تصمیمات و سود و زیان شرکت سهیم باشند، شرکت سهامی نام دارد.
شرکتهای سهامی، خود به دو دسته تقسیم می شوند:
۱- شرکتهای سهامی خاص: در صورتی که همه سرمایه یک شرکت را مؤسسان (بنیانگذاران) شرکت تأمین کنند و سهام آن برای عموم مردم عرضه نشود، شرکت سهامی خاص خواهد بود. حداقل تعداد سهامداران برای تأسیس شرکتهای سهامی خاص ۳ نفر و حداقل سرمایه مورد نیاز هم یک میلیون ریال معادل صد هزار تومان است. به بیان دیگر در شرکتهای سهامی خاص، مالکیت شرکت معمولا در اختیار تعداد محدودی از افراد است.
۲- شرکت سهامی عام : شرکتی است که بخشی از سرمایه مورد نیاز آن از طریق عرضه سهام (عرضه اولیه) به عموم مردم تأمین میشود، شرکت سهامی عام نام دارد. در شرکتهای سهامی عام، تعداد سهامداران حداقل ۵ نفر و حداقل سرمایه مورد نیاز برای تأسیس شرکت ۵ میلیون ریال است. بعضا ممکن است شرکتهای سهامی خاص با پذیرش در بورس و طی مراحلی، تبدیل به شرکتهای سهامی عام شده و سپس عرضه اولیه سهام آن‌ها در بورس انجام شود.
مزایای خرید سهام
تا این جای مقاله با مفهوم سهام و شرکتهای سهامی آشنا شده‌اید. اما به نظر شما خرید و فروش سهام نسبت به سپرده‌گذاری در بانک و خرید اوراق با سود ثابت چه مزیت‌هایی دارد؟! چرا بسیاری از سرمایه‌گذاران (در دنیا) سرمایه‌گذاری در سهام را ترجیح می‌دهند؟! در ادامه با توضیح چند مورد، پاسخ این سوال را به اختصار خواهیم داد …
کسب سود بیشتر نسبت به سایر بازارها
همانطور که پیش از این نیز گفته شد، ویژگی مهمی که سهام را در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت (مثل اوراق مشارکت و اوراق اجاره) برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌کند، امکان کسب سود بیشتر در ازای پذیرش ریسک بالاتر است. در این صورت سرمایه‌گذار با یک سرمایه‌گذاری مناسب و انتخاب سهام خوب، می‌تواند بازدهی به مراتب بالاتری نسبت به سپرده‌گذاری در بانک کسب کند.
علاوه بر این، دارندگان سهامِ یک شرکت در کلیه منافع شرکت از جمله سود سالیانه و قیمت سهام شریک هستند و اگر برای مثال، شرکت در طول یک سال فعالیت خود، حتی صد در صد هم سود کند، این سود به سهامداران تعلق دارد. البته باید توجه داشت که تنها شرکتهای سودده و دارای چشم‌انداز مناسب می‌توانند چنین وضعیتی را تجربه کنند.
مشارکت در اداره شرکت
دومین مزیت خرید سهام در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت یا سپرده‌گذاری در بانک، امکان مشارکت سهامدار در نحوه اداره شرکت است. هنگام خرید اوراق مشارکت و یا سپرده‌گذاری در بانک، سرمایه‌گذار هیچ نقشی در نحوه اداره امور ندارد و مجبور است که سود ۱۵ تا ۲۰ درصدی را بپذیرد، اما سرمایه‌گذاری در سهام این گونه نیست.
سهامداران به نسبت سرمایه خود، دارای حق رأی هستند. آن‌ها می‌توانند با حضور در مجامع سالانه شرکتی که سهامش را در اختیار دارند، درباره تمامی امور شرکت مانند انتخاب اعضای هیأت مدیره، نحوه تقسیم سود و … اظهارنظر کرده و تأثیرگذار باشند. البته توجه کنید که هرچقدر تعداد سهام شما بیشتر باشد، تأثیرگذاری شما در امور شرکت نیز به همان نسبت بیشتر خواهد بود.
استفاده از نوسانات بازار
در موارد قبلی گفتیم که سرمایه‌گذاری در بانک و یا اوراق با سود ثابت شما را مجبور به پذیرش یک سود سالیانه ۱۵ تا ۲۰ درصدی می‌کند و تقریبا انعطافی در آن وجود ندارد. در مورد سهام اما یک سرمایه‌گذار می‌تواند با استفاده از نوسانات قیمت سهم به بازدهی بسیار بیشتری از بازدهی بازار برسد.
برای مثال فرض کنید که قیمت سهام یک شرکت در طول سال از ۱۰۰۰ تومان به ۱۵۰۰ برسد. (۵۰% رشد) توجه کنید که این افزایش قیمت به صورت پیوسته انجام نخواهد شد، بلکه ممکن است قیمت سهام مثلا بین ۱۱۰۰ تومان تا ۱۴۰۰ تومان بارها نوسان کند. قطعا کسی که دانش کافی را در اختیار دارد و با علم و تحلیل به سرمایه‌گذاری می‌پردازد، به راحتی می‌تواند از این نوسانات استفاده کرده و با چند بار معامله، بازدهی‌های بالای ۱۰۰% را نیز برای خود به ارمغان بیاورد.
دریافت سهام جایزه و اولویت برای خرید سهام جدید
یکی دیگر از مزیت‌های خرید سهم، امکان دریافت سهام جایزه و همچنین حق تقدم خرید سهام جدید از شرکت است. شرکت‌ها معمولا هر چند سال یک بار اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. این افزایش سرمایه می‌تواند با اهداف مختلفی مثل احداث یک خط تولید جدید، اصلاح ساختار مالی و … انجام شود. در این صورت تعداد سهام شرکت نیز افزایش یافته و منافع حاصل از آن سهم چیست؟ متعلق به سهامداران شرکت خواهد بود.
پس سهامدارانی که هنگام انجام افزایش سرمایه، سهام شرکت را در اختیار داشته‌اند، بسته به نوع افزایش سرمایه (آورده نقدی و مطالبات، سود انباشته و یا تجدید ارزیابی) می‌توانند برای خرید سهام جدید نسبت به سایر فعالان بازار اولویت داشته و یا از سهام جایزه بهره‌مند شوند.
چکیده مطلب:
پس از خواندن این مقاله انتظار می‌رود شما به صورت ساده با مفهوم سهام، شرکتهای سهامی و مزایای سرمایه‌گذاری در سهام آشنا شده باشید. از این پس انتخاب با شماست! می‌تواند با پیگیری بیشتر و آموزش بورس (البته اگر علاقه‌مند هستید!) وارد این حوزه شوید. حتی ممکن است از این راه درآمد کنونی خود را چند برابر کنید، همانطور که ثروتمندان خودساخته دیگر این کار را کردند! همه چیز به خود شما بستگی دارد …
سهم و سهام چیست و خرید و فروش آن چگونه انجام می شود؟
همانطور که یک خانه شش دانگ می‌باشد، هر شرکت نیز به قطعاتی مساوی تقسیم میشود که به این قطعات، سهم می‌گوییم. خریداران سهام یک شرکت، در سود و زیان آن، شریک هستند.
اگر سرمایه یک شرکت را به قطعات مساوی 1000 ریالی تقسیم کنیم، به هرکدام از این قطعات، یک سهم گفته میشود. مثلا شرکتی که سرمایه 200 میلیارد تومانی دارد، تعداد سهامش2000000000000/1000 عدد یا 200 میلیون سهم خواهد بود.
سهام مدیریتی چیست؟
سهام مدیریتی به بخشی از سهام شرکت گفته میشود که دارنده آن می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در شرکت داشته باشد. دارنده این سهام، آن را به منظور مدیریت آن مجموعه ،خریداری می‌کند. در اختیار داشتن حداقل 33% از کل سهام یک شرکت، باعث ایجاد قدرت مدیریتی میشود.
سهام کنترلی چیست؟
سهام کنترلی، به بخشی از سهام یک شرکت گفته میشود که دارنده آن می‌تواند در شرکت اعمال نفوذ کند. برای مثال، در بحث انتخاب هیئت مدیره، افراد مورد نظر خودش را پیشنهاد دهد.
سهامدار عمده
هر شخص یا شرکتی که بیشتر از 1% از سهام شرکتی را در اختیار داشته باشد، سهامدار عمده آن شرکت است.
سهامدار خرد
سهامداران یک شرکت که کمتر از 1% از سهام شرکت را در اختیار دارند، سهامداران خرد می‌باشند. بیشتر افرادی که در بورس فعالیت می‌کنند، سهامدار خرد محسوب می‌شوند.
سهام چیست؟ انواع سهام و ویژگی های هر یک را بشناسید
هر روز که می گذرد بازار بورس داغ و داغ تر می شود و صحبت ها در مورد آن بیشتر شنیده می شوند. این روزها هر ایرانی یک فعال بورسی محسوب می شود و لازم است که دانش کافی در این زمینه وجود داشته باشد. فعالیت در این بازار داغ نیازمند این است که همه با مفاهیم پایه و مهم این موضوع آشنایی کافی داشته باشند. در مقالات قبل در مورد موضوعاتی مثل اوراق بهادار و حقوق صاحبان سهام صحبت کردیم، اما لازم دانستیم در مورد سهام توضیحات کاملی ارائه دهیم تا با این موضوع آشنایی کافی داشته باشید.
تا پایان این مقاله علاوه بر اینکه به تعریف سهام می پردازیم انواع سهام را معرفی می کنیم و در مورد هریک توضیحات کافی ارائه می کنیم.
تعریف سهام چیست؟
فرض کنید ارزش سرمایه های یک شرکت را به هزار بخش مساوی تقسیم کنیم. در این صورت هر بخش از این شرکت به یک سهم تبدیل خواهد شد. به هر کدام از این بخش های مساوی سهم و به مجموعه ای از آن سهام می گوییم. حالا هر شخصی می تواند تعدادی از این بخش ها را که سهام این شرکت هستند خریداری کند و درصدی از مالکیت این شرکت سهامی را به دست بیاورد.
راستی اگر به موضوعات مربوط به حسابداری علاقه مند هستید و میخواهید در مورد ترازنامه اطلاعات بیشتری کسب کنید مقاله ترازنامه چیست را از دست ندهید.
کسانی که سهام شرکت های سهامی را می خرند، مانند مالک یک شرکت معمولی در تعهدات، منافع و ضررهای آن شرکت شریک می شوند.
البته خرید بخشی از سهام یک شرکت سهامی نمی تواند باعث شود که خریدار سهام ادعایی در مورد دارایی های آن شرکت داشته باشد، اما می تواند ادعا کند که به اندازه سهام خریداری کرده حق و حقوقی از شرکت سهامی مورد نظر دارد.
داشتن حق و حقوق به این معنی است که دارنده سهام یک شرکت سهامی می تواند از منافع شرکت بهره ببرد، در مجمع عمومی صاحبان سهام رای دهد و در صورتی که شرکت منحل شود در دارایی آن سهیم است.
انواع سهام را می شناسید؟
همانطور که در مقاله اوراق بهادار نیز توضیح دادیم، سهام در سراسر دنیا تنها 2 نوع دارد که در کشور ما تنها یک مورد آن به عموم عرضه می شود و در بورس تهران شما تنها می توانید سهام عادی خریداری کنید اما در دروس آکادمیک دانشگاه های ایران (در رشته های مدیریت و حسابداری) در مورد هر 2 نوع آن تدریس صورت می گیرد.
البته سهام از جنبه های مختلف تقسیم بندی های گوناگونی دارد که در ادامه به آن ها نیز می پردازیم، اما مهمترین دسته بندی انواع سهام همین تقسیم بندی است. تقسیم بندی سهام به دو سهام عادی و ممتاز در واقع دسته بندی کردن سهام از نظر حقوقی است که صاحب سهم نسبت به سهم خود از شرکت سهامی دارد. متوجه نشدید؟ بیشتر توضیح می دهیم.
سهام عادی چیست؟
زمانی که شما سهام عادی (Common Shares) یک شرکت را خریداری می کنید، به این معنی است که با قوانین سهام عادی نسبت به شرکت سهامی دارای حقوقی هستید. طبق قوانین سهام عادی، شما صاحب بخشی از مالکیت شرکت هستید و به میزان سهمی که از شرکت دارید در سود و زیان آن شریک خواهید بود.
شرکت های سهامی با استفاده از فروش سهام عادی می توانند تامین سرمایه کنند. به این سرمایه، سرمایه سهمی گفته می شود. البته در اساسنامه هر شرکت سهامی معمولا میزان مجازی برای فروش سهام و کسب سرمایه مشخص می شود و هیچ شرکتی نمی تواند بیشتر از مقدار مجاز تعیین شده سهام بفروشد و سرمایه جذب کند، مگراینکه راه و روش قانونی آن را طی کرده باشد.
سهام ممتاز چیست؟
سهام ممتاز که در زبان انگلیسی با عنوان Preferred Shares توصیف می شود، نوع دوم سهام است که همانطور که توضیح دادیم در کشور ما عرضه نمی شود.
این سهام برخی از ویژگی های سهام عادی را دارد و در برخی ویژگی ها با سهام عادی متفاوت است. مهمترین مسائلی که در مورد سهام ممتاز نسبت به سهام عادی تفاوت دارد، مربوط به زمانی است که شرکت سهامی منحل شود.
ویژگی های سهام ممتاز – تفاوت سهام ممتاز و سهام عادی چیست؟
طبق قانون، در صورتی که یک شرکت سهامی منحل شود و قرار باشد دارایی های باقیمانده شرکت میان صاحبان سهام توزیع شود، حق تقدم توزیع حق و حقوق با دارندگان سهام ممتاز است.
البته این توضیحات کاربردی در ایران ندارد، اما داشتن اطلاعات در مورد آن خالی از لطف نیست.
علاوه بر امتیاز بالا، سود ممتاز امتیازات دیگری هم دارد. یک مورد دیگر این است که صاحبان سهام ممتاز در دریافت سود نیز اولویت دارند؛ به این معنی که ابتدا باید سود سال جاری و سالهای گذشته دارندگان سهام ممتاز پرداخت شود و سپس سود دارندگان سهام عادی تقسیم می شود. البته سهام ممتاز در برخی موارد قابلیت تبدیل شدن به سهام عادی را هم دارد.
سود سهام ممتاز به طور ثابت پرداخت می شود و در صورتی که شرکت مدتی نتواند سود ممتاز را پرداخت کند، این سود انباشته می شود و در سال های بعدی پرداخت خواهد شد.
البته سهام ممتاز تفاوت های دیگری هم با سهام عادی دارد که ممکن است از معایب آن به شمار رود. برای مثال در بسیاری از موارد دارنده سهام ممتاز حق رای ندارد، اما در صورتی که سود سهام وی پرداخت نشده باشد ممکن است دارای حق رای نیز باشد.
ورقه سهم چیست؟
هر شخصی که سهامی از یک شرکت سهامی خریداری می کند، ورقه ای دریافت می کند که نشان دهنده مالکیت او بر مقدار مشخصی از سهام است. این ورقه سندی قابل معامله و دارای ارزش است. ورقه یا برگه سهام شامل اطلاعاتی همچون نام شرکت، شماره ثبت شرکت، نام و مشخصات صاحب سهام و مبلغ اسمی سهام خریداری شده است.
انواع سهام از نظر شکل
تقسیم بندی دیگر سهام از نظر شکل سهم است. سهم از نظر شکل به دو دسته تقسیم می شود:
- سهام با نام: سهام با نام به سهامی گفته می شود که نام مالک آن در ورقه سهام یا همان برگه سهام ذکر شده و در دفتر سهام شرکت نیز ثبت شده است. در این صورت شرکت از هویت صاحب سهام آگاه خواهد بود. این سهام تنها به نام صاحب آن است و برای انتقال آن به شخص دیگر باید تشریفات قانونی طی شود.
- سهام بی نام: در مقابل آن سهام بی نام قرار دارد که در این مدل سهام، نام و اطلاعاتی از صاحب سهام در برگه یا در دفتر سهام شرکت ثبت نشده است. مالکیت این سهام به نام شخص خاصی نیست و هرکس که حامل آن باشد مالک آن نیز هست. بنابراین این نوع سهام یک سند تجاری است که تابع قوانین اسناد مالی در وجه حامل است.
انواع سهام از نظر ماهیت
در پایان بد نیست به یک نوع دیگر در دسته بندی انواع سهام اشاره کنیم. در این نوع طبقه بندی سهام به دو دسته سهام نقدی و غیر نقدی تقسیم می شود.
پیشنهاد می کنیم مقاله صورت جریان وجوه نقد که از بهترین مقالات حسابداری در مجله سپیدارسیستم محسوب می شود را نیز از دست ندهید.
دیدگاه شما