تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟

ارز فیات چیست؟ بررسی تفاوت‌ ارز فیات و ارزدیجیتال

یکی از موضوعات پایه ای و مهمی که هر تریدر و یا سرمایه گذار ارزهای دیجیتال لازم است از آن مطلع باشد، تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال است. در این مقاله تصمیم گرفتیم این موضوع را به صورت کامل شرح دهیم و به شما بگوییم که به چه ارزهایی، فیات و به چه ارزهایی، رمزارز (کریپتو یا ارز دیجیتال) گفته می‌شود و تفاوت ارز تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ فیات و کریپتو.در چه زمینه‌هایی است. پس این مقاله را تا انتها مطالعه کنید و اطلاعات خودتان را در این خصوص بیش از پیش تکمیل کنید.

ارز فیات چیست؟

کلمه "فیات" از زبان لاتین آمده و ترجمه تحت اللفظی آن "باید اجرا شود" یا "اجازه دهید اجرا شود" است. اما معنی ارز فیات به صورت عملی و در اقتصاد چیست؟

نخستین بار در نیمهٔ قرن دهم میلادی زمان دودمان سونگ در چین جنوبی اسکناس چاپ شد و به جای فلزات گرانبها مورد استفاده قرار گرفت. امروزه هر کشور و قدرت منسجمی اسکناس یا پول کاغذی خود را چاپ کرده و به رسمیت شناخته است.

در عصر مدرن و رواج بانک ها، پول فیات به صورت اسکناس از طرف دولت در بانک ملی مرکزی هر کشور صادر می‌شود و هیچ کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتوانه آن نیست. در واقع ارز فیات، ارز دولتی بدون پشتوانه است. پشتوانه ارزهای فیات، دولتی است که اقدام به چاپ آن کرده است.

ارز فیات برخلاف فلزات گرانبها که در تمام نقاط جهان ارزشمند هستند،. ارزش ذاتی ندارد بلکه ارزش آن قراردادی است. قیمت پول فیات از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادر کننده حاصل می‌شود و به ارزش کالایی که پشتوانه آن است، بستگی ندارد. ارز فیات هر کشور نماد اقتصاد آن کشور است و با قدرت گرفتن یا ضعیف شدن پول فیات، زندگی مردم آن کشور تحت تأثیر قرار می گیرد.

از جمله ارزهای فیات مهم می‌توان به دلار (USD)، یورو(EUR)، پوند استرلینگ (GBP) اشاره کرد. اسکناس های مدرن مانند دلار آمریکا ارزهای فیات هستند.

ویژگی و قیمت ارز فیات

پول فیات فقط به این دلیل ارزش دارد که دولت این ارزش را خلق می‌کند. بانک مرکزی یک کشور قادر است با کنترل حجم چاپ پول فیات، اقتصاد کشور را تحت کنترل خود گیرد.

قیمت ارز فیات به مسائلی مانند تولید ملی، ساز و کارهای اقتصادی یک کشور مانند نرخ بهره بانک، بیکاری، وجهه سیاسی و سهم آن کشور در اقتصاد جهانی وابسته است.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال، برخلاف ارز فیات، ارزی فیزیکی یا اسکناس نیست بلکه یک ارز مجازی است که در بستر بلاکچین راه اندازی و امنیت آن بواسطه کدهای رمزنگاری شده حفظ می شود. از طریق ساز و کارهای رمزنگاری، امکان جعل یا دوباره خرج کردن یک واحد معینی از ارز دیجیتال تقریباً غیر ممکن است. اولین ارز دیجیتال معتبر بیت کوین است که توسط خالقی ناشناس بر بستر بلاکچین ایجاد شده و اولین ارز دیجیتال از لحاظ قیمت و ارزش بازار است.

همانطور که پیشتر ذکر شد، ارزهای دیجیتال، بر بستر بلاکچین راه اندازی می شوند. فناوری بلاکچین یک روش منحصر بفرد جهت حصول اطمینان از یکپارچگی معاملات است و امکان ارتباط معامله گران سراسر جهان را با سرعت زیاد، کارمزد پایین و سطح امنیت مطلوب فراهم می کند. بلاک چین‌ها شبکه‌هایی غیرمتمرکز هستند و برخلاف بانک ها یا مراکزداده (دیتا سنتر)، تحت نظر هیچ مؤسسه و نهاد سیاسی خاصی قرار ندارند و بنابراین درجه ای از شفافیت را برای معامله گران سراسر جهام فراهم می کنند . به همین علت ارز دیجیتال به طور نظرِی در برابر مداخلات یا دستکاری‌های دولتی مصون است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که بلاک چین و فناوری‌های مرتبط با آن در دراز مدت موجب اختلال در امور مالی و حقوقی خواهد شد.

تفاوت پول فیات و رمز ارز

ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال تفاوت‌های عمده‌ای با یکدیگر دارند. در ادامه با 5 تفاوت ارز فیات و کریپتو آشنا می‌شوید:

تمرکز زدایی

ارز دیجیتال توسط هیچ نهاد دولتی و مرکزی مدیریت نمی‌شود

بنیادی‌ترین ویژگی بیت کوین و سایر رمز ارزها این است که توسط هیچ دولت مرکزی یا نهاد مالی صادر و کنترل نمی‌شوند.

به تعبیر دیگر هیچ نهاد دولتی مالک ارز دیجیتال نیست.

تراکنش‌های رمزارزها از طریق شبکه‌ای جهانی متشکل از تعداد زیادی از کامپیوترها که نود (Node) نامیده می‌شوند، اعتبار سنجی و تأیید می‌شوند.

قابلیت معامله بدون واسطه

ارزش قیمتی ارزهای دیجیتال تحت تاثیر تصمیمات نهادهای دولتی قرار نمی‌گیرد بلکه تابع نیروهای خام بازار در شکل عرضه و تقاضا می‌باشد.

به عبارتی دیگر، تراکنش با رمزارزها نیاز به واسطه را از بین برده و تراکنش‌ها و معاملات مستقیم بین دو طرف را بسیار آسان می‌کند و این تراکنش ها به سرعت توسط نودها تأیید می شوند.

ماهیت مجازی و غیرقابل دستکاری

برخلاف پول فیات، رمزارزها هیچ گونه وجود فیزیکی نداشته و یک فرم کاملا مجازی از ارز می‌باشند.

بنابراین کنترل این نوع پول در حوزه‌ی اختیارات دولت‌ها نبوده و کاملا توسط صاحبان واقعی آنها اداره می‌شود.

امنیت بالا

ارزهای فیات غیرقابل دستبرد هستند.

رمر ارزهای مختلف از جمله بیت کوین بر اساس یک تکنولوژی به نام بلاک چین به وجود آمده‌اند.

هر بار که شما یک تراکنش با رمزارز انجام می‌دهید، یک رکورد درون بلاک چین ثبت می‌شود.

این اطلاعات ذخیهر شده به دلیل ویژگی‌های بلاک چین غیر قابل تغییر هستند.

اما ارزهای فیات متناسب با شرایط می‌تواند مورد دستبرد و تغییر قرار بگیرد.

سطوح بالای حریم خصوصی

برخلاف پول فیات که استفاده از آن مستلزم ثبت نام و دریافت تأییدیه از طریق احرازهویت دولتی می‎‌باشد، رمزارزها نیازی به این نوع ثبت نام ها و تأییدات دولتی ندارند.

معاملات در ارزهای دیجیتال بر خلاف ارزهای فیات با دو کلید امکان پذیر است. یکی کلید خصوصی و دیگری کلید عمومی.

شفافیت

تراکنش‌ها در ارز دیجیتال شفاف و قابل پیگیری هستند.

تراکنش‌هایی که از طریق بلاک چین انجام می‌شوند، کاملا شفاف و واضح بوده و توسط هر شخصی در هر مکان و زمانی قابل مشاهده می‌باشند.

این یعنی شما می‌توانید رد هر ارز دیجیتال از جمله بیت کوین را تا منبع اصلی و اولیه‌اش حتی از نودی که استخراج شده است بگیرید.

این کار از طریق سرچ کردن یک آدرس معاملاتی آنلاین از طریق «Blockchain Explorers» یا از طریق مالکیت یک نود امکان پذیر است.

برخلاف رمزارزها، پیگیری ارز فیات به هیچ عنوان به این شفافیت نبوده و نهادهای دولتی و مؤسسات مالی می‌توانند تمام رد و نشان‌های آن ارز را تغییر و یا از بین برده و به اصطلاح پولشویی کنند.

نوسانات بالای قیمت

قیمت ارزهای دیجیتال بسیار بی‌ثبات بوده و دارای نوسانات بالایی می‌باشند.

چرا که به هیچ شکل و نوع دیگری از سرمایه گذاری مانند سهام یا طلا وابسته یا مربوط نیستند و صرفاً تحت تأثیر عرضه و تقاضا قرار دارند.

جمع بندی

در این مقاله تلاش کردیم تمامی مطالب مربوط به تفاوت‌های ارز دیجیتال با ارز فیات اشاره کنیم؛ و امیدواریم این اتفاق افتاده باشد و شما پاسخ تمام سؤالات خود را پیدا کرده باشید.

همچنین می توانید از ماشین حساب تبدیل ارز دیجیتال به فیات دنیای ترید استفاده کنید.

اگر پرسش بی پاسخی دارید؛ حتماَ سؤال خود را در خصوص تفاوت ارز فیات و کریپتوکارنسی در قسمت کامنت‌ها بنویسید تا کارشناسان دنیای ترید به آن پاسخ دهند.

سؤالات متداول ارز فیات

1. ارز فیات ایران چیست؟

ریال ارز فیات ایران است.

1. آیا دلار فیات است؟

بله، دلار یکی از رایج ترین ارزهای فیات است.

1. ارز فیات یعنی چه؟

به اسکناس ها و شکل فیزیکی پول هر کشور که توسط بانک مرکزی آن کشور چاپ شده ارز فیات می گویند. واحد ارزهای فیات از کشوری به کشور دیگر متفاوت هستند.

1. انواع ارز فیات شامل چه مواردی است؟

هر کشور دارای ارز فیات رسمی خود است. به طور مثال ارز فیات ایران ریال و ارز فیات کانادا CAD نام دارد.

1. نحوه خرید ارز فیات

ارز فیات از صرافی ها قابل خریداری است. همچنین می توان دلار یا یک استیبل کوین مانند تتر را وارد یک بروکر یا کارگزاری کرد و در بازار جهانی فارکس به خرید و فروش جفت ارزها پرداخت.

1. رمز ارز فیات چیست؟

رمز ارز فیات یک ترکیب اشتباه است، اصولاً کارنسی (ارز) یا به صورت رمز ارز بوده و یا به صورت پول فیات. بنابراین «رمز ارز فیات» یک ترکیب نادرست است.

1. نحوه تبدیل ارز دیجیتال به فیات

برای تبدیل ارز دیجیتال به ارز فیات، باید ارز دیجیتال خود در صرافی خارجی را به کیف پول خود در صرافی داخلی انتقال دهید. در صرافی داخلی می توانید ارز خود را به تومان تبدیل کنید. اما در بروکر و یا صرافی خارجی تنها در صورتیکه دلار یا ارز فیات وارد حساب خود کرده باشید، می توانید دلار یا ارز فیات برداشت کنید.

1. نحوه تبدیل ارز دیجیتال به تومان

سؤال مهم بسیاری از کاربران این است که چگونه می توان ارز دیجیتال را به تومان تبدیل کرد؟

به طور مثال شما در یکی از صرافی ها مانند کوینکس یکی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین را خریداری کرده اید و قصد دارید آن را به تومان تبدیل کنید. این کار در سه مرحله انجام می شود:

1- ابتدا مقدار مورد نظر خود از بیت کوین را به آدرس کیف پول خود در صرافی ایرانی مانند نوبیتکس انتقال دهید.

2- پس از انتقال، در صرافی نوبیتکس، در قسمت «بازارهای اصلی» ارز خود را تبدیل به تومان کنید. یعنی کل موجودی خود را انتخاب و معامله فروش را انجام دهید.

3- در مرحله آخر، در بخش «کیف های من» صرافی نوبیتکس، می توانید برداشت ریالی انجام دهید.

ارز فیات (Fiat Currency) چیست و چه تفاوتی با ارزهای دیجیتال دارد؟

ارز فیات همین اسکناس‌های کاغذی و سکه‌های فلزی است که روزانه در خرید و فروش‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنیم، به عنوان پول رایج هر کشوری آن‌ها را می‌شناسیم و با آن‌ها سر و کار داریم. تا چند سال پیش پول فقط به همان شکل سکه و اسکناس وجود داشت و ماهیت آن فیزیکی بود. اما چند وقتی است که پول‌ها با پیدایش ارز دیجیتال شکل ارتباطات مالی تغییر کرده است. حتماً این روزها در اخبار روز و شبکه‌های اجتماعی نام پول‌های دیجیتالی مانند بیت کوین را دیده و شنیده‌اید و در رابطه با تفاوت این پول‌های جدید با اسکناس‌ها و سکه‌های سنتی سوال‌هایی در ذهن‌تان شکل گرفته است.

در این مقاله، ما قصد داریم علاوه‌بر بررسی تاریخچه‌ی پیدایش پول‌های کاغذی، نگاهی نیز به تفاوت‌های آن با ارزهای دیجیتال بیاندازیم. با ما همراه باشید.

ارز فیات چیست؟

ارز فیات یا همان پول بدون پشتوانه (Fiat Currency)،‌ واحد پولی کشورهاست. این ارز برخلاف باورهای رایج مردم که تصور می‌کنند پشتوانه‌ی آن طلا و نقره موجود در خزانه‌داری هر کشور است؛ پشتوانه‌ای ندارد. فیات (Fiat) یک واژه با ریشه‌ی لاتین و به معنای «باید بشود» یا «بگذار بشود» است. اعتبار این پول بسته به ثبات اقتصادی کشور آن و میزان عرضه و تقاضای مردمی است که از آن استفاده می‌کنند. می‌توان گفت این ارزها اعتبار خود را از دولت چاپ کننده‌ی آن می‌گیرند.

ارز فیات هیچ ارزش فیزیکی ندارد و یک تکه کاغذ یا سکه است. این ارزها که همان اسکناس‌ها و سکه‌های رایج امروزی هستند؛ در سراسر جهان برای مبادلات اقتصادی و تجاری،‌ خرید و فروش کالا و سرمایه‌گذاری استفاده می‌شوند. این ارز جایگزینی برای استاندارد طلا و پول کالایی (کالایی اقتصادی که به‌جای پول استفاده می‌شود) بوده است.

مهم‌ترین مشکلی که ارزهای فیات دارند، امکان چاپ بدون محدودیت آن‌‌هاست که منجر به تولید بی‌رویه و افزایش تورم می‌شود.

تاریخچه ارز فیات

در قرن یازدهم و در زمان سیچوآن (Sichuan) در کشور چین، برای اولین بار تصمیم به چاپ پول‌های کاغذی گرفته شد. آن‌ها از این پول‌ها را برای خرید ابریشم، طلا و نقره استفاده می‌کردند.

سپس در دوره کوبلای خان یکی از نوادگان چنگیز مغول در قرن ۱۳، سیستم ارز فیات در سرزمین‌های تحت سلطه‌ی این پادشاه شروع به‌کار کرد. برخی از مورخان هزینه‌های بالای را‌ه‌اندازی این سیستم و ایجاد تورم پس از آن را، دلیل سقوط سلطنت کوبلای خان می‌دانند.

در قرن هفدهم برخی از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، هلند و سوئد، تصمیم به استفاده از ارز فیات گرفتند. اما این سیستم در کشور سوئد موفقیتی نداشت و سیستم مالی این کشور به استاندار نقره روی آورد.

در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ به‌تدریج فرانسه و تمام مستعمرات آن و کشورهای آمریکای شمالی، شروع به استفاده از این سیستم پولی کردند. اما مدتی بعد و در قرن بیستم، ایالات متحده مجدداً به سراغ پول کالایی رفت. این روند تا سال ۱۹۳۳ ادامه داشت. در این سال دولت مبادله‌ی پول‌های کاغذی با طلا و کالاهای دیگر را متوقف ساخت. در نهایت در سال ۱۹۷۱ میلادی، ر‌ئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا پول‌های فیات را به‌طور رسمی جایگزین استاندارد طلا کرد. پس از این تصمیم استفاده از سیستم استاندارد طلا، در تمام کشورهای دنیا متوقف شد و ارز فیات جایگزین این سیستم سنتی شد.

چرا پول فیات جایگزین استاندارد طلا شد؟

دولت‌ها در گذشته از طلا به‌عنوان پشتوانه برای پول‌های کاغذی استفاده می‌کردند. در این سیستم با توجه به میزان اندوخته‌ی طلا در خزانه‌ی ملی هر کشور، امکان ورود ارز جدید و تغییر ارزش آن وجود داشت. به‌عبارت دیگر، دولت‌ها فقط متناسب با میزان دخیره‌ی طلا، می‌توانستند ارز جدید تولید و وارد چرخه‌ی اقتصادی کشور کنند و نمی‌توانستند با فاکتورهای اقتصادی دیگر بر روی ارزش پول تاثیر بگذارند.

اما پس از ورود ارز فیات به چرخه‌ی اقتصاد کشورها، مسئولین اقتصادی کنترل بیشتری بر روی میزان تولید ارز جدید و نحوه‌ی ارزش‌گذاری بر روی پول ملی کشور داشتند. این رویه در زمان بحران‌ها و شرایط مختلف اقتصادی، این امکان را به دولت‌مردان و بانک‌های مرکزی هر کشور می‌داد تا با کاهش یا افزایش ارزش پول شرایط را راحت‌تر کنترل کنند.

آن دسته از کارشناسان که موافق استاندارد طلا بودند؛ عقیده داشتند اگر اسکناس پشتوانه‌ی فیزیکی داشته باشد، ثبات بیشتری نیز خواهد داشت.

اما مخالفان استاندارد طلا معتقد بودند که خود فلز طلا نیز هیچ‌گاه ثبات قیمت ندارد و این عدم ثبات بر روی ارزش پول تاثیر منفی خواهد داشت.

مزایای استفاده از ارز فیات

در ادامه به بررسی مزیت‌های پول فیات می‌پردازیم:

کمیاب نمی‌شود: پول‌های کالایی یا ذخایر طلا که در سیستم‌های استاندارد طلا مورد استفاده قرار می‌گیرند، به دلیل اینکه کالا و شئ هستند؛ ممکن است در برهه‌های زمانی خاص نایاب یا کمیاب شوند. اما پول‌های فیات را می‌توان به راحتی و بدون محدودیت تولید کرد.

کم هزینه است: چاپ پول‌های کاغذی بدون پشتوانه بسیار کم هزینه‌تر از ذخیره‌ی طلا است. همچنین تولید این پول‌‌ از پول‌های کالایی نیز هزینه‌ی کم‌تری دارد.

انعطاف‌پذیر است: همان‌طور که قبل‌تر هم توضیح دادیم؛ دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در مواقع خاص و در زمان بحران‌های اقتصادی می‌توانند بر روی ارزش پول فیات تاثیر بگذارند.

در مبادلات بین‌المللی کاربردی است: به‌‌دلیل آن‌که بیشتر کشورهای دنیا این پول‌ها را به رسمیت می‌شناسند و فعالیت‌های اقتصادی خود را با ارز فیات انجام می‌دهند؛ مبادلات بین‌المللی با آن‌ها آسان‌تر است.

ذخیره کردن آن آسان‌تر است: پول‌‌های کالایی یا ذخایر طلا و نقره در سیستم‌های استاندارد طلا، نیاز به مکانی امن و مطمئن برای حفظ و نگه‌داری دارند. ذخیره‌ی طلا به‌عنوان پشتوانه‌ی پول ملی یک کشور (خزانه ملی) نیاز به یک سیستم پیچیده‌ی امنیتی دارد. اما پول‌های کاغذی جا و هزینه‌ی کم‌تری نسبت به این ذخایر برای حفظ و نگه‌داری نیاز دارند.

معایب استفاده از ارز فیات

این پول مانند هر جز دیگری از بازار و اقتصاد، چالش‌هایی نیز دارد:

ایجاد تورم: به‌دلیل آن‌که این پول‌ها را می‌توان به‌صورت نامحدود چاپ و تولید کرد؛ امکان ایجاد تورم از این طریق همیشه وجود دارد.

پیشینه بد: چندین حکومت و دولت تا‌کنون با اتکا به ارزهای فیات و تولید بیش ‌از حد آن سرانجام به ورشکستگی اقتصادی و یا از دست دادن قدرت رسیده‌اند. (ورشکستگی دولت زیمباوه در قرن بیست و یکم)

مقایسه ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات

ارزهای دیجیتال ماهیت فیزیکی ندارند و قابل رویت نیستند. این پول‌ها در بستر بلاکچین‌ فعالیت می‌کنند و در کیف پول‌های دیجیتالی ذخیره می‌شوند. ارز دیجیتال در دهه ۹۰ میلادی به‌وجود آمد و با معرفی چند نمونه‌ی ناموفق مانند ای گلد و ریزور لیبرتی پا به عرصه‌ی اقتصاد جهان گذاشت. اما در سال ۲۰۰۹ محبوب‌ترین ارز دیجیتالی یا رمزارز جهان یعنی بیت کوین (BTC) به دنیا معرفی شد و تحولی عظیم در دنیای ارزهای دیجیتال ایجاد کرد. بیت کوین و سایر رمزارزها دریچه‌ای تاره به سوی اقتصاد جهانی گشوده‌اند.

این ارزها تفاوت‌های عمده‌ای با اسکناس‌ها و سکه‌های رایج امروز جهان دارند. در ادامه به بررسی این تفاوت‌‌ها می‌پردازیم.

• تنها وجه اشتراک ارزهای فیات و دیجیتال، نبود پشتوانه‌ی فیزیکی در هر دوی این سیستم‌های پولی است.
• بیشتر رمزارزها در مقدار محدودی تولید می‌شوند و برای تولید محدود آن‌‌ها پروتکل‌های خاص مشخص شده است (هاوینگ بیت کوین). سایر آن‌ها نیز برای کنترل این موضوع پروتکل‌‌هایی را تعیین کرده‌اند که از ایجاد تورم جلوگیری کنند. این امر نقطه‌ی مقابل امکان تولید بی‌رویه ارزهای فیات (عامل اصلی تورم) است.
• برخلاف دلیل پیدایش ارزهای فیات که کنترل بیشتر دولت‌مردان و بانک‌های مرکزی بوده است، کریپتوکارنسی یا رمزارز با هدف عدم تمرکز و کنترل‌زدایی به‌وجود آمده است.
• استفاده از پول فیات بستگی به مرزهای جغرافیایی و پذیرش آن در کشوری دارد که قصد دارید از آن استفاده کنید. اما پول دیجیتالی محدودیت مرزی و جغرافیایی ندارد و در سراسر دنیا قابل استفاده است.
• ارزهای دیجیتال به‌دلیل استفاده از سیستم‌های رمزنگاری در ساختار آن‌ها، امنیت بسیار بالایی دارند و امکان جعل، هک و سرقت آن‌ها بسیار پایین است. اما پول فیات به‌راحتی جعل می‌شود. حساب‌های بانکی که محلی امن برای نگه‌داری آن‌هاست، قابل هک شدن هستند و این پول‌ها همیشه در معرض سرقت قرار دارند.
• مهم‌ترین نکته که تا امروز در رقابت این دو ارز بسیار قابل توجه بوده است؛ میزان بالای پذیرش عمومی ارز فیات در مقایسه با ارز دیجیتال است. افکار عمومی هنوز آن‌چنان که باید و شاید ارزهای دیجیتال را به رسمیت نمی‌شناسد و پول فیات مقبولیت بیشتری دارد.
• مزیت دیگر ارزهای فیات به نسبت نوع دیجیتال آن‌ها، نوسانات پایین است. رمزارزها دنیای پر نوسانی دارند؛ از این رو افراد کم‌تری به سرمایه‌گذاری در این بازار اطمینان می‌کنند.

ارز دیجیتال، پایانی بر جهان پول فیات؟

هرچند ارزهای دیجیتال در چند سال اخیر جایگاه مناسبی در اقتصاد جهانی پیدا کرده‌‌اند، اما هنوز هم ارز فیات رایج‌ترین سیستم مالی در دنیاست. دلار، پوند و یورو با توجه به کشورهای چاپ کننده‌ی آن‌ها که همگی اقتصادهای قدرتمندی دارند؛ هنوز مهم‌ترین رکن فعالیت‌های اقتصادی در گوشه و کنار دنیا هستند. این ارزها هرچند تاریخچه سفیدی ندارند و مشکلات فراوانی تا به اینجا برای کشورهای مختلف و اقتصاد آن‌ها ایجاد کرده‌اند، اما هنوز هم پذیرش عمومی بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتالی دارند.

زمان زیادی لازم است تا مردم جهان به جای پول‌هایی که قابل لمس هستند، پول‌هایی که فقط کدهای نوشتاری‌اند را بپذیرند. اما آینده‌ی هر دوی این نظام‌های مالی در هاله‌ای از ابهام است و مشخص نیست در سال‌های بعد کفه‌ی ترازوی کدام یک از آن‌ها سنگین‌تر باشد و بتواند بازارهای مالی جهان را تسخیر کند.

پول فیات در قرن دهم از چین سرچشمه گرفت، عمدتاً در سلسله‌های یوان، تانگ، سونگ و مینگ. در سلسله تانگ (۶۱۸-۹۰۷)، تقاضای زیادی برای پول فلزی وجود داشت که بیش از عرضه فلزات گرانبها بود.

به طور سنتی، پول فیات به شکل اسکناس و سکه عرضه می‌شد، اما فناوری کمک می‌کند تا پول فیات فیزیکی را با مدلی مبتنی بر اعتبار تکمیل کنند که در آن مانده‌ها و تراکنش‌ها به صورت دیجیتالی ثبت می‌شوند.

ارز فیات چیست؟ تفاوت پول فیات و ارز دیجیتال

ارز فیات به پول‌هایی گفته می‌شود که توسط طلا، نقره و یا انواع کالای فیزیکی پشتیبانی نمی‌شوند و ارزش آن‌ها با توجه به میزان عرضه، تقاضا و اعتبار منتشر کننده پول تعیین خواهد شد.

بسیاری از ارزهای رایج و معروف که در بازارهای بین المللی شناخته شده هستند، مانند دلار، یورو، پوند انگلیس، ین ژاپن و پول ملی بسیاری از کشورها در زمره ارزهای فیات قرار می‌گیرند و به جای اینکه توسط کالاهای فیزیکی پشتیبانی شوند، عملکرد دولت و یا میزان عرضه و تقاضا بر ارزش آن‌ها تاثیر خواهد گذاشت.

پول یا ارز فیات چیست؟

فیات (fiat) کلمه‌ای است که از زبان لاتین وارد فرهنگ اصطلاحات پولی و مالی شده است و در انگلیسی به معنی “let it be done” است. دلیل استفاده از این نام برای پول کاغذی در عدم ارزش ذاتی آن‌ها است.

به بیان دیگر، پول کاغذی بدون پشتوانه دولت ارزش ذاتی خاصی ندارد و ممکن است مردم اعتماد خود را به این ارزها از دست بدهند. با این وجود، پول ملی بسیاری از کشورها به عنوان نوعی از ارز fiat تا حدودی (نه بطور کامل) توسط ذخایر طلا، نقره، و یا دارایی‌های دیگر پشتیبانی می‌شوند. اما وجود تورم نقطه ضعفی است که همواره ارزش این دارایی‌ها را تهدید می‌کند.

“اگرچه ارز فیات ممکن است توسط ذخایر طلا و نقره پشتیبانی شود، اما به طور کامل توسط این ذخایر پشتیبانی نخواهد شد و همواره این امکان وجود دارد که نرخ تورم باعث سلب اعتماد از ارز fiat شود.”

چرا پول فیات به وجود آمد؟

در گذشته از طلا، نقره و سایر کالاها به عنوان پول استفاده می‌شد. بارها نام درهم و دینار را به عنوان پول رایج در منطقه خاور میانه شنید‌ایم. اما مشکلاتی مانند سخت بودن حمل کالا و دلایل دیگر باعث شد که در کشورهایی مانند چین از یک برگه به عنوان سند برای پرداخت استفاده شود. استفاده و حمل این اسناد کاغذی آسان بود و علاوه بر این امنیت بیشتری تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ داشت. به تدریج دولت‌ها نیز اقدام به استفاده از این اسناد کاغذی به عنوان پول کردند.

تاریخچه استفاده از این اسناد در کشورهای مختلف یکسان نیست و برای مثال در قاره آمریکا به زمان ورود مردم اروپا به این قاره بازمی‌گردد. برای مثال در ایالات متحده پس از تشکیل دولت مستقل مرکزی، دلار به عنوان پول توسط مردم استفاده می‌شد. در ابتدا دلار به طور کامل توسط طلا پشتیبانی شده بود و شهروندان آمریکایی و دولت‌های خارجی امکان مبادله دلار با طلا را داشتند. اما از سال 1971 پرداخت طلا در قبال دریافت دلار توسط دولت متوقف شد و به همین خاطر، دلار نیز در زمره ارزهای فیات قرار دارد.

ارز فیات چطور کار می‌کند؟

همه کسانی که از پول ملی کشور خود استفاده می‌کنند به خوبی از نحوه عملکرد پول فیات آگاهی دارند. زیرا که مبادله کالا در اغلب موارد با پول فیات صورت می‌پذیرد و بدون داشتن پول تقریبا هر مبادله یا فعالیت اقتصادی توسط تجار غیر ممکن است.

در گذشته ارز fiat اغلب به طور کاغذی مبادله می‌شد و در حال حاضر نیز با توجه به گسترش استفاده از ابزار الکترونیکی هر فردی این امکان را دارد تا با استفاده از یک کارت الکترونیکی (اعم از کارت بانکی، دبیت کارت و …) امکان مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی از طریق مبادله کالا با پول را داشته باشد.

پشتوانه ارز فیات، دولتی است که آن را منتشر کرده و هر چه یک دولت تلاش خود را برای حفاظت از ارزش پول ملی کشور خود افزایش دهد، ارز مربوطه پشتوانه قوی‌تری خواهد داشت.

“یک فاکتور بسیار مهم در ارزیابی پشتوانه یک ارز Fiat در نرخ تورم آن است که نقش تعیین کننده در جلب اعتماد جامعه و سرمایه‌گذاران خواهد داشت”

مزایا و معایب ارز فیات چیست؟

در صورتی که ارز فیات به خوبی مدیریت شود و از پشتوانه قوی برخوردار تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ باشد مزایای بسیار زیادی را با خود به همراه خواهد داشت و امکان فراهم نمودن فضایی امن برای انجام مبادلات تجاری را فراهم خواهد نمود. در واقع اگر ارز فیات وجود نداشت، با توجه به اینکه مبادله کالا با کالا تنها راه انجام فعالیت تجاری و اقتصادی محسوب می‌شد، عملا بسیاری از افراد امکان ارزش‌گذاری کالای خود و یا انجام فعالیت‌های تجاری را نداشتند.

تعدادی از مزایای ارز فیات در زیر لیست شده است:

• ابزاری برای ارزش گذاری انواع کالای فیزیکی
• ابزاری برای سهولت در جابجایی اموال و دارایی‌ها
• فراهم نمودن امکان خرید و فروش انواع کالا
• کمک به افزایش مشارکت سرمایه‌گذاران در عرصه‌های اقتصادی

اما با وجود همه این مزایا که استفاده از پول فیات را به امری اجتناب ناپذیر تبدیل کرده است، عدم برخورداری از پشتوانه قوی عیب بسیار بزرگی برای گروهی از ارزهای فیات است. نرخ بالا تورم برای یک ارز فیات می‌تواند به راحتی باعث کاهش ارزش دارایی‌های افرادی شود که روی این ارزها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. مردم یک کشور نیز با کاهش ارزش پول ملی خود ممکن است متحمل ضررهای جبران ناپذیری شوند که به دلیل سوء مدیریت دولت‌ها به وجود خواهد آمد.

تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال چیست؟

اکثر پول‌های کاغذی و ارزهای ملی که توسط مردم در سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند، ارز fiat هستند و تفاوت‌های اساسی با ارزهای دیجیتال دارند.

ارزهای دیجیتال به چند دسته تقسیم می‌شوند و هر گروه ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد. اما اکثر آن‌ها یک تفاوت بسیار بزرگ با پول فیات دارند. این تفاوت در عدم نظارت، کنترل و یا پشتیبانی دولت‌ها از ارزهای دیجیتال است. به بیان دیگر، در حالی که ارز فیات به طور معمول توسط یک دولت و یا بانک مرکزی و موسسات مالی پشتیبانی و مدیریت می‌شود، اکثر ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین با پشتوانه استقبال مردم و طرفداران آن‌ها پیشرفت کرده‌اند.

یک تفاوت مهم دیگر این است که:

قوانین پولی و مالی مربوط به ارزهای فیات از سال های خیلی دور تدوین شده‌اند. اما در ارتباط با ارزهای دیجیتال هنوز قوانین جامع و مدون در بسیاری از کشورها برای مدیریت رمزارزها وجود ندارد.

ارز فیات در یک نگاه

ارز فیات نوعی از دارایی است که با سهولت تبادلات مالی کمک بسیار زیادی به جامعه کرده است. پول رایج بسیاری از کشورها از جمله دلار و یورو در زمره ارزهای فیات جای می‌گیرند. تاریخچه استفاده از این ارزها به سال‌های خیلی دور برمی‌گردد. اما در عصر مدرن استفاده از ارزهای فیات مانند دلار در عرصه‌های بین المللی رشد بسیار بیشتری داشته است. با این وجود به نظر می‌رسد ورود ارزهای دیجیتال به بازارهای مالی تحولی در نحوه انجام تبادلات بین المللی ایجاد کند و چشم انداز متفاوتی در آینده به وجود آورد.

ارز فیات یا پول فیات چیست؟ 15 ارز فیات مشهور

ارز فیات (currency Fiat) یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حوزه پول و بانکداری است. این عبارت امروزه اصطلاحا به پول‌های مرسوم کاغذی در کشورهای مختلف گفته می‌شود. این مفهوم در واقع انقلابی در عرصه تجارت و خرید و فروش کالا در دنیا بوده است. تاریخچه پول و انواع مختلف آن در تاریخ بشر نشان داده است که انسان همواره به دنبال بهبود این ابزار برای تسهیل مبادلات تجاری، کالایی و خدماتی خود بوده است.

در روند تاریخی تغییر ابزار مورد استفاده بشر به عنوان پول، عوامل زیادی از جمله دسترس‌پذیری، کم‌هزینه‌بودن تولید، اعتبار با توجه به موقعیت مکانی و ارزش مالی پول تأثیر زیادی داشته‌اند. همچنین محدودیت‌های فیزیکی و کمبود برخی منابع مانند طلا و نقره نیز نقش جدی در تغییر شکل پول داشته‌اند.

در این مقاله ابتدا معنا و مفهوم پول فیات بررسی می‌شود. سپس تاریخچه پول فیات و پیدایش آن‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد. در ادامه مطلب نیز به مزایا و معایب مدل از پول پرداخته می‌شود. کاربردها و تفاوت‌های نوع مذکور از ارز نیز در قیاس با ارزهای دیجیتال بررسی خواهد شد.

فهرست عناوین مقاله

ارز فیات چیست؟

پول فیات یا پول بدون پشتوانه نوعی ارز کاغذی است که پشتوانه فیزیکی مانند طلا یا نقره ندارد. تمام ارزش و اعتبار این پول به قدرت، اعتبار و سیاست‌های صادرکننده آن مربوط می‌شود. بنابراین هرچه کشور صادرکننده ارز اعتبار و قدرت بیشتری داشته باشد، ارزش ارز آن نیز بیشتر خواهد بود. مثلا پول فیات کشور ایالات متحده آمریکا، دلار آمریکا است که با نماد USD شناخته می‌شود. این ارز تمام اعتبار و قدرت خود را مدیون نفوذ و قدرت صادرکننده‌اش است؛ ابرقدرتی به نام آمریکا!

پول فیات چیست؟

در پاسخ باید بیان کنیم که پول و ارز فیات در کاربرد بازار مفهوم مشابهی دارند و بیانگر پول‌های کاغذی هر کشور هستند که با پشتوانه سیاسی کشورها ایجاد حمایت می‌شوند. تفاوت پول و ارز فیات در واقع یک مسئله علمی در اقتصاد است که در میان عموم مردم جایگاهی ندارد. در تعریف علم اقتصاد پول یک مفهوم عددی، شمارشی و غیرقابل‌لمس است. اما ارز به همین پول‌های سکه‌ای و کاغذی قابل‌لمس گفته می‌شود.

عموم مردم پول را از ارز جدا نمی‌دانند. آن‌ها تصور می‌کنند که هرنوع پول خارجی ارز است. این درحالی است که پول رایج و رسمی کشور ایران نیز یک ارز به حساب می‌آید. در واقع هر پول رسمی یک کشور به نوعی یک ارز است.

البته نکته مهمی درباره ارزش برخی ارزهای فیات در جهان وجود دارد. بعضی کشورها مانند چین، با وجود قدرت بسیار بالا از نظر اقتصادی و سیاسی، اما در مقایسه با دلار فیات آمریکا، یورو یا پوند، ارز کم‌ارزشی دارند. دلیل اصلی این امر سیاست‌های اقتصادی و پولی کشور چین است. چینی‌ها با نگه‌داشتن ارزش یوان (پول فیات چین) در یک محدوده پایین در مقایسه با ارزهای معتبر جهانی، به دنبال جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی هستند.

بنابراین ارزهای فیات انواعی از پول هستند که ارزش دستوری و وابسته به صادرکننده دارند. به همین دلیل است که با تضعیف یا بحران اقتصادی در یک کشور، ارز آن کشور نیز کم‌ارزش می‌شود و سقوط می‌کند. مثال بارز از سقوط ارزش پول فیات یک کشور در اثر بحران اقتصادی، ایران است. پول کاغذی ایران هرساله به دلایل اقتصادی و سیاسی در مقایسه با سایر پول‌های فیات جهان مانند دلار آمریکا کم‌ارزش‌تر می‌شود.

بنابراین می‌توان موارد زیر را از این قسمت نتیجه گرفت:

• پول فیات، همان پول کاغذی مرسوم هر کشور است که پشتوانه فیزیکی مانند طلا ندارد. البته برخی پول‌های کاغذی به دلیل تفاوت‌هایی که در پشتوانه دارند، در مجموعه ارزهای فیات قرار نمی‌گیرند.
• این ارز به بانک‌های مرکزی در هر کشور امکان تسلط و احاطه فوق‌العاده به بازارهای مالی را می‌دهد. زیرا کنترل میزان چاپ آن در اختیار دولت‌ها است.
• اکثر ارزهای مشهور کاغذی جهان مانند دلار آمریکا، یوان چین، یورو و پوند انگلیس پول فیات هستند.
• یکی از معایب بزرگ این پول این است که دولت‌ها ممکن است برای جبران کسری بودجه، اقدام به چاپ گسترده این ارزها کنند که منجر به رشد فوق‌العاده تورم می‌شود.

تاریخچه پیدایش و تکامل پول فیات

چین را می‌توان اولین خاستگاه ارز فیات دانست. سلسله‌های یوآن، تانگ، سونگ و مینگ تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ اولین قدرت‌های سیاسی بوده‌اند که پول فیات در آن‌ها رواج داشته است. در سلسله تانگ (سال‌های 618 تا 907 میلادی) در یک دوره زمانی، تقاضا برای ارز و پول فلزی (سکه‌ای) شدیدا افزایش یافت. این میزان تقاضا اختلاف فاحش و قابل‌توجهی با میزان عرضه فلزات مورد نظر در آن مقطع داشت.

در این مقطع مردم با مفهوم اولیه اسکناس و اعتبار کاغذ به عنوان پول آشنا شدند. بنابراین تکه‌های پیش‌نویس شده کاغذ به جای اسکناس‌های معتبر به راحتی رد و بدل می‌شد. اما به صورت رسمی و قانونی، اولین بار سلسله یوآن (سال‌های 1276 تا 1367 میلادی) اقدام به رواج پول‌های بدون پشتوانه کاغذی کرد. در زمان سلسله مینگ (سال‌های 1344 تا 1668 میلادی) نیز مالکیت انحصاری چاپ و صدور این پول‌ها به وزارت دارایی واگذار شد.

اما در جهان غرب، استفاده از این نوع ارز در قرن هجدهم آغاز شد. کشورهای غربی خصوصا در زمان جنگ، از ارزهای تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ فیات برای محافظت از ذخایر طلا و نقره خود استفاده می‌کردند. برای مثال در آمریکا و همزمان با جنگ‌های داخلی این کشور، دولت قابلیت تبدیل پول کاغذی آن زمان یعنی Greenbacks به طلا و نقره را لغو کرد. این در حالی بود که مبادلات عادی در کشور با پول کاغذی انجام می‌شد. با این روش، ذخایر فلزات گرانبهای این کشور، سخت‌تر در دسترس قرار می‌گرفت.

بعدها برای ایجاد ارتباط بین پول و فلزات گرانبها و تسهیل تبادل آن‌ها، در توافقنامه برتون وودز (Bretton Woods) قیمت هر اونس طلا معادل 35 دلار فیات آمریکا تعیین شد. اما در سال 1971 و در دوران ریاست جمهوری نیکسون، به دلیل کاهش ذخایر فلزات گرانبها در کشور، قابلیت تبدیل مستقیم دلار به طلا مجددا لغو شد. از این زمان به بعد، کشورهای بزرگ و مشهور دنیا سعی کردند انواعی از ارزهای فیات را ارائه کنند که قابلیت تبدیل‌کردن آن‌ها در سراسر دنیا به یکدیگر وجود داشته باشد. امروزه صرافی‌ها مرجع اصلی مبادلات ارزی در جهان هستند.

نحوه تأثیرگذاری و عملکرد ارز فیات

همانطور که گفتیم هیچ کالای فیزیکی پشتیبان این مدل از پول نیست. اعتبار این پول به صادرکننده و قدرت آن است. پول فیات به عنوان یک جایگزین برای سیستم مبادله کالا با کالا طراحی شده است. این پول بسته به محدوده جغرافیایی که در آن به رسمیت شناخته می‌شود، قدرت خرید و ارزش ایجاد می‌کند. بنابراین با استفاده از پول‌های بی‌پشتوانه می‌توان بدون نیاز به مبادله کالا، هر محصولی را خریداری کرد.

با استفاده از مدل مذکور از پول، قدرت خرید برای مردم ذخیره می‌شود. آن‌ها می‌توانند بدون درنظرداشتن محدودیت زمانی، برای خریدها و کالاهای مد نظر خود برنامه‌ریزی زمانی انجام دهند. همچنین پرداخت دستمزدها و هزینه خدمات با استفاده از ارزهای فیات، شفاف می‌شود و به راحتی امکان‌پذیر است.

ارزش پول فیات به سیاست‌های پولی و مالی کشورها، نرخ بهره و روش اداره کشور بستگی دارد. کشورهایی که از نظر سیاسی یا اقتصادی ثبات نداشته باشند، تورم بیشتری خواهند داشت. طبیعی است که در چنین شرایطی ارزش پول فیات کاهش داشته باشد و قیمت کالاها و خدمات افزایش یابد. بنابراین قدرت خرید کاهش می‌یابد و فشار اقتصادی مضاعفی به مردم وارد می‌شود. مثال روشن این شرایط، ریال ایران و شرایط اقتصادی چندساله اخیر ایران است.

به طور کلی یک ارز بدون پشتوانه زمانی عملکرد مناسبی خواهد داشت که بتواند قدرت خرید و اطمینان برای اکثریت جامعه در تأمین کالاهای مورد نیاز ایجاد کند. همچنین دولت‌ها باید با اتخاذ سیاست‌های درست اقتصادی برای حفظ و حتی افزایش ارزش پول ذکرشده، به دنبال افزایش قدرت خرید مردم از این راه باشند.

انواع ارز فیات

ارزهای فیات انواع مختلفی دارند که در قسمت زیر تعداد 15 ارز مشهور را همراه با نماد رسمی آن‌ها و صادرکننده آورده‌ایم:

ارز فیات	نماد	صادرکننده
دلار آمریکا	USD	ایالات متحده آمریکا
پوند	GBP	بریتانیا (انگلستان)
ین	JPY	ژاپن
یوان	CNY	جمهوری خلق چین
ریال ایران	IRR	جمهوری اسلامی ایران
یورو	EUR	اتحادیه اروپا
دینار کویت	KWD	کویت
دلار کانادا	CAD	کانادا
ریال عمان	OMR	ریال عمان
فرانک سوئیس	CHF	سوئیس
درهم امارات	AED	امارات متحده عربی
روپیه هند	INR	هندوستان
کرون نروژ	NOK	نروژ
روبل روسیه	RUB	روسیه
لیره ترکیه	TRY	ترکیه

نکته مهم: برای برخی واحدهای پولی در ستون اول نام کشور ذکر شده است. این امر به دلیل وجود واحدهای پولی در کشورهای دیگر با نام متفاوت است. مثلا واحد پول دانمارک و نروژ هردو کرون است. اما ارزش کرون دانمارک با کرون نروژ و همینطور نمادهای آن‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین با دو نوع ارز مواجه هستیم.

مزایا ارز فیات

مهم‌ترین ویژگی پول فیات، ثبات ارزش آن است؛ دقیقا مخالف با آنچه در پول‌های کالایی طلا، مس و نقره وجود دارد. استفاده از ارزهای فیات به صورت گسترده در سراسر جهان در قرن بیستم رواج یافت. زیرا استفاده از این سیستم به جای استفاده از پول‌های کالایی و سکه‌ای توجیه‌های اقتصادی بیشتری داشت. همچنین با استفاده از پول‌های کاغذی، ذخایر فلزات گرانبها در کشورها حفظ می‌شود و خروج آن‌ها از مرزهای کشور سخت‌تر خواهد تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ بود.

مزیت دیگر استفاده از پول فیات این است که امکان کنترل گسترده سیستم مالی و بانکی کشور را با کنترل میزان چاپ پول، نقدینگی و نرخ بهره به دولت‌ها می‌دهد. مثلا استفاده از این سیستم باعث شد تا در بحران مالی جهانی سال 2008، صدمات وارده به ایالات متحده مدیریت شود و به حداقل برسد.

معایب ارز فیات

اما کارشناسان این پول را نیز بی عیب و نقص نمی‌دانند. ارز فیات هیچ محدودیتی ندارد و بنابراین می‌تواند در میلیون‌ها یا میلیاردها نسخه حتی در روز چاپ شود. همین امر می‌تواند عاملی باشد که ارزش این مدل از پول کاهش پیدا کند. اما فلزات گرانبها مانند طلا و نقره به دلیل محدودیت موجودی و عرضه، چنین نقصی ندارند.

از سوی دیگر، جعل و تقلب در پول‌های فیات بسیار ساده و آسان بوده است. هرچند امروزه از روش‌های مختلفی برای هوشمندسازی اسکناس‌ها و جلوگیری از کپی آن‌ها استفاده می‌شود. اما استفاده تفاوت رمزارز و پول فیات در چیست؟ از این روش‌ها نیز هزینه تولید چاپ پول را به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. همچنین دیگر نقص مدل مذکور از پول این است که با تغییر نظام‌های حاکم بر کشورها ممکن است کاملا دگرگون شود.

تفاوت‌های ارز دیجیتال با ارز فیات؛ آیا چیزی به نام ارز دیجیتال فیات وجود دارد؟

پول فیات و ارز دیجیتال دو مفهوم کاملا مستقل و جدای از هم هستند. بنابراین اصطلاح ارز دیجیتال فیات کاملا بی‌معنا است. ارز دیجیتال یا رمزنگاری‌شده، نوع جدیدی از سرمایه مالی است که می‌تواند تا سال‌های آینده جایگزین پول‌های فعلی شود. اما راه پر فراز و نشیبی در این مسیر وجود دارد. زیرا جایگزینی ارزهای فیات با رمزارزها مستلزم یک پذیرش و مقبولیت جهانی و اجماعی از سوی اکثریت مردم، شرکت‌های بزرگ و کوچک جهان است.

ارزهای رمزنگاری‌شده مانند بیت‌ کوین نیز مشابه دلار فیات و سایر ارزهای فیات، شکلی از پول هستند. تفاوت این دو در روش عملکرد و نحوه تأثیرگذاری آن‌ها است. ارزهای فیات ارزش خود را از دولت صادرکننده می‌گیرند این در حالی است که ارزهای دیجیتال ارزش خود را مستقیما از بلاکچین خود می‌گیرند. بنابراین هرچه بلاکچین قدرتمند، بروز و پیشرو در ارائه پاسخ به نیازها باشد، ارز دیجیتال آن نیز قدرتمندتر خواهدبود.

نظارت بر ارزهای فیات بر عهده بانک‌های مرکزی و نهادهای بالادستی حوزه اقتصادی هر کشور است. اما بلاکچین‌ها با پروتکل‌های مخصوص، اجماع کاربران و رأی‌گیری اداره می‌شوند. همچنین دیگر تفاوت این دو ارز در توزیع آن‌ها است. ارز فیات برای توزیع نیاز به واسطه دارد. اما ارزهای دیجیتال مبتنی بر شبکه‌های غیرمتمرکز هستند که با ساختاری خاص امکان برقراری معاملات ناشناس را فراهم می‌کنند.

سؤالات متداول

ارز فیات یعنی چی؟

ارز فیات یعنی پولی که در حالت عادی و بدون پشتوانه سیاسی هیچ ارزش و اعتباری نداره و کل ارزشش رو مدیون صادرکننده خودشه. هرچی صادرکننده از نظر سیاسی و اقتصادی قوی‌تر باشه، ارز تحت حمایتش هم میتونه قوی‌تر بشه.

ارزهای فیات کدامند؟

ارزهای فیات واحد پول کشورهای مختلف هستن که با همدیگه فرق دارن. مثلا دلار آمریکا، ریال ایران، پوند انگلیس، یورو، فرانک سوئیس و…

فیات در بایننس چیست؟

فیات در بایننس یعنی قابلیت تبدیل ارزهای دیجیتال به پول فیات در صرافی بایننس. مثلا تبدیل بیت‌کوین به دلار آمریکا در صرافی یادشده.

فیات در ارز دیجیتال چیست یا ارز دیجیتال فیات چیست؟

چیزی به اسم ارز دیجیتال فیات نداریم. ارزهای دیجیتال شکل جدیدی از پول هستن که تفاوت‌های زیادی با پول فیات دارن. اما اینارو میشه به هم دیگه تبدیل کرد. یعنی تو صرافی‌ها و بروکرهای بزرگی مثل بایننس با استفاده از جفت‌های ارزی میشه ارزهای دیجیتال رو به پول فیات یا برعکس تبدیل کرد. اینو بعضیا اصطلاحا بهش میگن فیات ارز دیجیتال.

فرق رمز ارز با ارز دیجیتال چیه؟

هیچ فرقی ندارن و دوتاشون یکین. ارز دیجیتال ترجمه برگردان واژه انگلیسی Digital currency هست و رمزارز هم ترجمه برگردان واژه cryptocurrency. اما در کاربرد و مفهوم این دوتا یکین و فرقی ندارن.

نتیجه‌گیری؛ پول فیات یک ارز قدیمی است

بررسی تاریخچه پول و اشکال مختلف آن در سراسر جهان نشان می‌دهد که با پیدایش نیازهای جدید، اشکال قدیمی منسوخ می‌شوند و جای خود را به جدیدترها می‌دهند. این دقیقا همان دلیلی است که باعث رونق ارز فیات و از رونق افتادن پول‌های مبتنی بر کالا ( مانند طلا، نقره و مس) شد.

امروزه تمایل به انجام معاملات سریع، مطمئن و بدون نیاز به احراز هویت در جهان شدیدا افزایش یافته است. ارزهای فیات، کارت‌های اعتباری، پرداخت موبایلی و حتی استفاده از سیستم‌های سریع بین‌المللی بانکی جهانی امروزه دیگر پاسخگوی این نیاز نیستند. اما یک مفهوم پولی جدید به نام ارز رمزنگاری‌شده یا همان ارز دیجیتال در حال ارائه بستری با سرعت خیره‌کننده برای انجام چنین معاملاتی به صورت ناشناس است.

با در نظر گرفتن این نیازها و همچنین محدودیت‌های فیزیکی، امنیتی و دسترسی ارزهای فیات، آینده از آن اشکال جدید پول خواهد بود. پول‌های جدیدی که بتوانند دغدغه‌ها را در این زمینه‌ها برطرف کنند. امروزه ارز دیجیتال پیشروترین و جدیدترین نوع پول در پوشش این نیازها و دغدغه‌ها است. بنابراین پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک، استفاده از ارزهای فیات نیز از رونق بیفتد.

مقایسه ارز فیات در مقابل ارز دیجیتال

در دنیای امروزی، با گسترش بیش از پیش ارزهای دیجیتال، می‌توان گفت که مبارزه‌ای بین این ارزها و ارزهای فیات شکل گرفته است. بسیاری از طرفداران ارزهای دیجیتال ادعا می‌کنند که این ارزها، نسبت به ارزهای فیات مزایای بسیاری دارند، البته بسیاری از سرمایه‌گذاران سنتی همچنان به ارزهای دیجیتال بی‌اعتمادند و ارزهای فیات را ترجیح می‌دهند. در این مقاله بررسی می‌کنیم که پول یا ارز فیات، در مقابل ارز دیجیتال چه معایب و مزایایی دارد.

ارز فیات چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

ارز فیات در حقیقت همان واحد پولی است که هر دولت و حکومتی برای کشور خود تعیین می‌کند و اختیار تغییر و مدیریت آن را دارد. ارزش پول فیات فقط به دلیل عرضه و تقاضای مردم، در کنار تعیین و تایید دولت‌ها است؛ بعنوان مثال ریال ایران و دلار آمریکا دو ارز فیات هستند. اما ارز فیات ویژگی‌هایی دارد که معایب و مزایایی را برای آن رقم زده‌اند و در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.

بدون پشتوانه

برای توضیح مفهوم پشتوانه، بد نیست مروری بر تاریخ پول داشته باشیم.

همانطور که می‌دانید بعد از سپری شدن زمان معاملات کالا به کالا، افراد شروع به ضرب سکه با استفاده از طلا، نقره و فلزات گرانبها کردند. اما چندی بعد، اسکناس‌ها اختراع شدند و به‌مرور جای سکه‌های فلزی را گرفتند. در این دوران به‌مرور، سیستم پولی با پشتوانه طلا مورد استفاده قرار گرفت. این بدان معناست که در ازای هر واحد پولی از یک ارز، مقدار مشخصی طلا وجود داشت که قابل معاوضه با آن بود.

وجود پشتوانه برای پول، باعث محدودیت میزان عرضه در آن می‌شد. به‌عنوان مثال اگر قرار باشد برای هر 1000 دلار، با یک انس طلا به‌عنوان پشتوانه وجود داشته باشد، باید دقیقا معادل مجموع دلارهای موجود، طلا وجود داشته و نگهداری شود. به‌دلیل محدود بودن میزان طلای موجود، عرضه پول نیز محدود خواهد شد؛ به همین خاطر چین به عنوان اولین کشور و سپس سایر دولت‌ها به‌مرور، این سیستم پولی را رها کردند.

در سیستم پولی بدون پشتوانه، دولت‌ها اختیار کامل در چاپ و عرضه فیات را دارند و می‌توانند در مواقع خاص، مثل رکودهای اقتصادی، میزان عرضه فیات کشور خود، یا اصطلاحا نقدینگی را تغییر دهند. به همین دلیل است که باتوجه به سیستم مدیریت مالی هر کشور و میزان عرضه یک فیات، نرخ تبدیل دو ارز به یکدیگر ایجاد می‌شود.

این ویژگی فیات، برای دولت‌ها یکی از مزایای آن به‌حساب می‌آید، اما بنابر دلایلی که در ادامه توضیح خواهیم داد نیز، می‌تواند از دید مردم یک عیب تلقی گردد.

عدم محدودیت نقدینگی

نقدینگی در ساده‌ترین تعریف، به سرعت تبدیل شدن یک دارایی به پول نقد گفته می‌شود. اسکناس‌ها، چک‌های روز، سپرده‌های سرمایه‌گذاری بانکی و… نقدینگی کل موجود در یک کشور را تشکیل می‌دهند.

همانطور که گفتیم دولت‌ها اختیار انتشار و چاپ پول فیات را دارند. به‌ همین دلیل، آن‌ها می‌توانند میزان نقدینگی را به دلایل مختلف بالا ببرند. درنتیجه قدرت خرید مردم ابتدا بالا رفته و قیمت اجناس به مرور بالا خواهد رفت، که به این پدیده تورم می‌گوییم.

ممکن است بعضی از دولت‌های فاسد، با سیاست‌های مالی غلط مجبور به چاپ بیش از حد پول شوند و ابر تورم‌ را ایجاد کنند که ارزش دارایی مردم را در مقایسه با سایر واحدهای پولی پایین می‌آورد و به‌مرور یک ارز فیات را تقریبا بی‌‌ارزش می‌سازد.

درنتیجه، این عدم وجود محدودیت برای میزان نقدینگی، یکی از معایب اصلی ارزهای فیات است. اما گاهی اوقات دولت‌ها با استفاده از همین ویژگی، بسیاری از بحران‌های اقتصادی را بهبود می‌‎بخشند. به‌عنوان مثال دولت ایالات متحده آمریکا در سال 2008، با کنترل ارزش واحد پولی خود توانست کشور را از یک رکود اقتصادی شدید نجات دهد. به‌همین دلیل این ویژگی در مواقع خاص ممکن است یک حسن تلقی گردد.

مقایسه پول یا ارز فیات در مقابل ارزهای دیجیتال

درمقابل، ارزهای دیجیتال وجود دارند که شباهت‌ها و تفاوت‌های زیادی با فیات دارند.

پشتوانه: ارزهای دیجیتال نیز، مانند ارزهای فیات، بدون پشتوانه هستند (البته درمورد استیبل‌کوین‌ها این‌طور نیست، اما در این مقاله تمرکز ما بر دیگر ارزهای دیجیتال است). اما نکته اینجاست که تقریبا همه‌ی ارزهای دیجیتال معتبر، مثل بیت کوین، مقدار محدودی برای عرضه کل دارند.

تورم: برخلاف ارزهای فیات، ارزهای دیجیتال با قصد “تمرکززدایی” ایجاد شده‌اند. سرعت و میزان انتشار آن‌ها، محدودیت و قوانین خاص خود را دارد و هیچکس نمی‌تواند میزان عرضه آن‌ها را تغییر دهد. لذا به این دلیل و با وجود پروتکل‌های خاصی که در این ارزها اعمال شده‌اند (مثل هاوینگ بیت کوین) ذات آن‌ها مخالف هرگونه تورم است.

عمومیت: شما با داشتن هر نوع ارز فیات، تنها قادر به انجام معامله در یک محدوده جغرافیایی خاص خواهید بود. اما با داشتن ارزهای دیجیتال، مثل بیت کوین، می‌توانید در سراسر دنیا معامله کنید، چراکه یک واحد پول بین‌المللی است.

امنیت: به دلیل استفاده از رمزنگاری در رمزارزها، می‌توان گفت که سپرده‌ها و تراکنش‌ها با استفاده از رمزارزها، بسیار امن‌تر از فیات هستند و این امنیت، با پیشرفت این تکنولوژی بیشتر نیز خواهد شد. اما درهرصورت فعلا پول فیات در مقابل ارز دیجیتال میزان پذیرش بیشتری دارد.

آیا ارز دیجیتال می تواند جایگزین ارز فیات شود؟

اکثر دولت‌ها در ابتدا با ماهیت ارزهای دیجیتال مخالفت کردند، چراکه هر دولتی ترجیح می‌دهد به‌جای استفاده از یک ارز غیرمتمرکز، از ارزی استفاده کند که بر آن کنترل کامل دارد، می‌تواند استفاده از آن را ردیابی کند و تغییرات لازم را بر آن پیاده سازد.

به همین دلیل حالا دولت‌ها برای بهره بردن از برخی مزایای ارزهای دیجیتال و حفظ کردن مزایای فیات، به CBDCها (ارزهای دیجیتال بانک مرکزی) روی آورده‌اند، که ارزهای دیجیتالی متمرکز با اختیار دولت هستند. لذا از بین رفتن پول فیات کاغذی بسیار محتمل است، اما مسلما جایگزین آن ارزهای دیجیتالی متمرکز خواهند بود؛ البته رمزارزها نیز به‌طور مستقل وجود داشته و احتمالا گسترش آنها نیز روزافزون خواهد بود.

نحوه ارزش‌گذاری: ارزش رمزارز‌ها را میزان عرضه و تقاضا و به طور‌کلی استقبال عمومی از آن معین می‌کند و اعمال سلیقه در آن وجود ندارد. در طرف دیگر ارزش پول‌های فیات بستگی مستقیم به قوانین و بازار دارد و امکان اعمال سلیقه هر چند جزئی در آن وجود دارد.