یکی از مخاطرات اصلی که پول های کاغذی مانند دلار دارند این است که کشورها در چاپ و عرضه آن ها زیاده روی کرده و باعث ایجاد تورم در اقتصاد شوند.
ارز فیات چیست و چه تفاوتی با سایر ارزهای دیگر دارد؟
ارز فیات چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، ارز فیات یا پول فیات، به معنای ارز دولتی هر کشور است که پشتوانه دولتی دارد. پول وقتی دارای ارزش است که پشتوانهای نظیر طلا، نقره یا الماس داشته باشد. ارزهای فیات دارای این پشتوانه نیستند و صرفا پشتوانه دولتی دارند. بنابراین ارزش این ارز وابسته به قدرت عرضه و تقاضا است. در این متن به بررسی ارز فیات و با ارزشترین ارزهای فیات موجود در دنیا خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- ارز فیات چیست؟
- تفاوت ارز فیات با استیبل کوین در چیست؟
- تاریخچه ارز و پول
ارز فیات چیست؟
فیات همان پول بدون پشتوانه در دولتها است که بر خلاف تصور عموم مردم، دارای پشتوانه طلا و نقره نیست. ارزهای فیات در واقع جایگزین طلا و نقره هستند که در گذشته برای تبادلات مالی مورد استفاده قرار میگرفت. در ادامه این مطلب به تاریخچه پول و ارز فیات پرداخته خواهد شد.
ارزش پول فیات وابسته به قدرت و اعتبار دولتهای مورد استفاده است یعنی مهمترین عامل در تعیین اعتبار قدرت دولت است. بیشتر پولهای رایج مثل دلار، یورو و… در حال حاضر از نوع ارز فیات هستند.
مزایای استفاده از ارز فیات چیست؟
یکی از مهمترین مزایای استفاده از ارز فیات، افزایش قدرت و اعتبار یک دولت است. در واقع بانکهای مرکزی میتوانند میزان عرضه و ذخیره ارزهای مختلف را کنترل کنند و به این طریق نقدینگی جامعه را در کنترل داشته باشند. دقت کنید این موضوع یک تیغ دو لبه است و در ادامه به معایب آن پرداخته خواهد شد. اما سایر مزایا استفاده از ارز دیجیتال فیات چیست؟ برای پاسخ به این سوال با ادامه متن همراه باشید.
پایداری
ارزهای فیات به قدرت دولتها وابسته هستند. از ارز فیات در برابر استاندارد طلا این رو تغییرات در دولت باعث کاهش ارزش ارز فیات خواهد شد. اما این ارزها در مقایسه با قیمت طلا و نقره از پایداری بیشتری برخوردار هستند و این موضوع باعث پایداری قیمتی بهتر است.
رکود
گاهی در شرایطی خاص یک کشور دچار رکود و تحریم میشود، در این حال چپ ارز فیات و در اختیار مردم قرار دادن آن میتواند تاثیر زیادی در رفع رکود داشته باشد، اما این موضوع میتواند باعث ایجاد تورم نیز شود. بنابراین نحوه عرضه بسیار مهم است و میتواند باعث عواقب بیشتر شود.
از جمله بزرگترین معایب ارزهای فیات، زیادهروی دولتها در چاپ و در نهایت ایجاد تورم است
معایب استفاده از ارز فیات چیست؟
در پاسخ به این سوال باید به ماهیت و اصل ارز فیات بپردازیم. همانطور که در قسمت قبل گفته شد، ارز فیات پشتوانهای بجز قدرت دولت ندارد. این موضوع باعث شده تا ارزش هر ارز فیات، وابسته به عرضه و تقاا و همینطور ثبات هر دولت باشد. تورم اقتصادی یکی از معایب استفاده از ارز فیات است. سایر ایرادات ارز فیات چیست؟ در ادامه مطلب به این موضوع پرداخته خواهد شد.
ارز فیات ناپایدار است.
ارز فیات وابسته به قدرت دولت است و این موضوع باعث میشود تا این ارز ناپایدار باشد. ناپایداری به این معناست که زمانی که دولت در وضعیت خوب و قدرتمندی باشد، ارز نیز در وضعیت خوبی است. حال اگر به هر دلیلی دولت دچار مشکل شود، این موضوع در ارزش ارز فیات نیز تاثیر میگذارد. نتیجه این امر تحت تاثیر قرار گرفتن جمعیت وابسته به ارز نیز است.
ارز فیات واکنش پذیر است.
منظور از واکنش پذیری در ارز، آن است که به دلیل تحت سلطه دولتها بودن، تغییرات در دولت و سیاستهای کلان هر کشور و دولت در ارزش ارز فیات تاثیر میگذارد و باعث تغییر در سرمایه افراد میشود.
کندی در تراکنش
تراکنشهای وابسته به ارز فیات کند است، معنی این جمله چیست؟ برای انجام تراکنش با ارز فیات، لازم است تا تبادلات کاغذی و یا بانکی صورت گیرد. این تراکنشها به دلایل مختلف زمانبر هستند. دلایل زمانبر بودن، میتواند تاخیر در بازه زمانی کارکرد بانکها و تفاوت در روزهای تعطیل و غیر تعطیل در بخشهای مختلف جهان و یا حتی کم کاری و کندی کارمندان باشد.
مالیات و تورم
چاپ ارزهای کاغذی و فیات مثل دلار و یورو و… توسط دولتها، باعث ایجاد تورم میشود. دلیل این امر آن است که اگر دولت در عرضه و چاپ ارز زیادهروی کنند، تورم افسار گسیخته ایجاد میشود. ارزهای با ارزش مثل طلا و نقره و یا ارزهای وابسته به این منابع در طولانی مدت از ارزش و اعتبار بالاتری برخوردار هستند.
نکته بعدی در استفاده از ارزهای فیات امکان جعل این ارزها است. همه ارزهای چاپی، نظیر دلار، یورو و… و حتی چک و سفته امکان چاپ و همینطور امکان جعل دارند و این موضوع بر خطرات استفاده از ارزهای فیات میافزاید.
ارزش ذاتی
ارز فیات ارزش ذاتی ندارد. این موضوع یعنی دولتها میتوانند از هر چیز بی ارزشی پول ارزشمند ایجاد ارز فیات در برابر استاندارد طلا کنند. این موضوع در نهایت منجر به ایجاد تورم بسیار شدید در کشورهای بیثبات میشود و حتی ممکن است منجر به تغییر در سیستم دولتها شود.
تفاوت ارز فیات با استیبل کوین چیست؟
در بررسی سوال تفاوت ارز فیات با استیبل کوین چیست، باید در ابتدا به نکات مربوط به استیبل کوین بپردازیم و به سوال استیبل کوین چیست، پاسخ دهیم.
استیبل کوین چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
استیبل کوین از جمله ارزهای پر استفاده در بازار ارزهای دیجیتال است که تفاوت بسیار زیادی با سایر ارزهایی نظیر بیت کوین و.. دارد. هدف از ساخت استیبل کوین، مقابله با نوسانات ذاتی موجود در بازارهای ارز دیجیتال است.
اهمیت استیبل کوین در چیست؟
استیبل کوین در بازار ارزهای دیجیتال اهمیت بسیار زیادی دارند در مقاله….به طور کامل به این موضوع پرداخته شده است و در اینجا به اختصار به برخی از این دلایل میپردازیم.
استیبل کوین دارای مزایای بسیار زیادی است، هزینه تراکنش با این کوینها بسیار اندک است و یکی از ارز فیات در برابر استاندارد طلا راههای بسیار مناسب برای انتقال دارایی هستند. استیبل کوین برخلاف ارز فیات و سایر ارزهای نوسانی دارای پشتوانه هستند. روش کار با استیبل کوینها بسیار راحت است و نگهداری این ارز باعث کاهش در پول و سرمایه شما نمیشود. در واقع یکی از راههای جلوگیری از هدر رفت سرمایه در بازار ارزهای دیجیتال، استفاده از همان استیبل کوین است.
اما این استیبل کوین دارای معایب زیادی نیز است. یکی از مهمترین ایرادات آن، تمرکز است که در واقع اصول ارزهای دیجیتال را زیر سوال میبرد. در واقع ارزهای دیجیتال برای تمرکز زدایی و حذف اثر دولتها و بانکها ایجاد شدند، در حالیکه استیبل کوین به دلیل پایداری و وابسته بودن به یک نهاد که معمولا نهاد دولتی است این ویژگی را ندارد.
انواع استیبل کوین
استیبل کوینها چند دسته دارند، برخی از آنها دارای پشتوانه ارز فیزیکی هستند، برخی پشتوانه کالا و برخی دیگر پشتوانه کریپتوکارنسی دارند. معروفترین استیبل کوینهای حال حاضر در بازار عبارتند از:
- تتر و دلار جمینی که پشتوانه آنها دلار امریکا است.
- دیا با پشتوانه طلا
- Maker DAO که پشتوانه آن، رمز ارز اتریوم است.
معمولا این استیبل کوینها از ارزش قیمتی برابر با دلار برخوردار هستند یعنی هر استیبل کوین برابر یک دلار است و به این ترتیب در مقابل نوسانات شدید در بازار ارزهای دیجیتال مقابله می کنند و باعث حفظ سرمایه سهامدار میشوند.
مطرحترین ارز دیجیتال فیات چیست؟
در پاسخ به این سوال باید از ارز دیجیتال تتر نام برد. تتراستیبل کوینی است که نوعی ارز دیجیتال وابسته به فیات است. فیاتی که تتر به آن وابسته است، یک دلار آمریکا است. بنابراین در نوسانات افراد دارنده تتر میتوانند ارز دیجیتال خود را به راحتی به دلار آمریکا تبدیل کنند. حتی اگر فرد دچار نوسانات مالی شود، نیاز به تبدیل تتر نیست زیرا همواره دارایی برابر دلار در اختیار دارد.
تفاوت ها
کاربرد ارز فیات و استیبل کوین تا حدودی شبیه بهم است و برای ثبات پایداری مورد استفاده قرار میگیرند. اما تفاوتهای این دو بسیار از هم بیشتر است. فیات در واقع ارز دولتی کشورهاست و پشتوانه آن، دولت هر کشور است. اما در مورد تراکنشها، هر تراکنشی که از طریق فیات انجام شود در بانکها و بسیاری از سیستمها قابل ثبت و ضبط و پیگیری است در حالیکه این موضوع برای استیبل کوینها قابل پیگیری نیست و تراکنشهای آن توسط سیستمهای رمزگذاری شده در کامپیوتر انجام میشود.
یکی از مهمترین تفاوتهای فیات و استیبل کوینها، در شناسایی گیرنده و فرستنده ارز است.
نکته دیگر در مورد استیبل کوینها، آن است که این ارزها، قرار است جایگزین روشهای معمول استفاده از چک و کارتهای پول و… باشند. یعنی پشتیبانی توسط دولتها ندارند اما وابستگی دارند. این موضوع سبب میشود تا اگر در یک لحظه، دولتی مثلا دولت آمریکا اعلام کند که دیگر از تتر پشتیبانی نمیکند، ارزش این ارز به طور ناگهانی به صفر خواهد رسید.
نحوه کار ارز فیات چیست؟
در پاسخ به سوال نحوه کار ارز فیات چیست باید گفت، اهمیت پول فیات در دو چیز است، یک حفظ ارزش ارز که توسط دولت صادرکننده حفظ میشود و دیگری میزان ارز ارز که طرفین استفاده کننده بر سر ارزش آن به توافق میرسند.
ارز فیات کاغذی است. در گذشته ضرب سکه و تولید ارزهایی از جنس طلا و نقره به دلیل با ارزش بودن خود این اجناس رواج داشت و امروزه ارز کاغذی بدون وابستگی به طلا و نقره جایگزی آن شده است. بنابراین ممکن است در طی گذر زمان، دچار رکود و تورم شود. این امر باعث میشود تا دولت مذکور اقدام به چاپ ارز کند که در نهایت روند تورمی در پیش دارد. بنابراین هر دولتی باید تلاش کند تا با بالاترین قدرت حاضر شود تا ارز مورد استفاده آن، قدرت بالایی داشته باشد.
نکته مهم در این موضوع، آن است که اگر مردم یک کشور، پول ملی آن را قبول نداشته باشند، ارز، بی ارزش میشود. پولی که تکیه بر طلا و نقره داشته باشد، دارای ارزش ذاتی است.
نحوه عملکرد دولتها، بدین صورت است که در ابتدا هر دولت با توجه به رئال کشور خود، یک ارز را به عنوان ارز فیات معرفی خواهد کرد.
این ارز در ادامه، تبدیل به یک قانون و در واقع استاندارد برای پرداخت توسط شهروندان میشود. در واقع به جای مبادله کالا با کالا و یا کالا با طلا و نقره از پولهای کاغذی استفاده خواهد شد.
دلار آمریکا علاوه بر آنکه یک ارز فیات است، یک ارز قانونی و با پشتوانه نیز است.
مقایسه استاندارد بین طلا و فیات
استاندارد طلا به گونهای تنظیم شده است که این قابلیت را ایجاد میکند تا بتواند هر پول کاغذی را به طلا تبدیل کند. بدین گونه تمامی پولهای نقد و در واقع پولهایی که جنس کاغذ دارند، بتوانند تمامی پولها را حمایت کنند. نتیجه این موضوع عدم توانایی دولتها در تنظیم نقدینگی با پشتوانه طلا بود. به همین جهت پولهای کاغذی با پشتوانه فیات تولید شد. در پایان مقاله به تاریخچه ارز فیات و پول کاغذی پرداخته خواهد شد، اما موضوع مهم در استفاده از فیات و واحد پول آن، توانایی دولت بر اثرگذاری روی قیمتها با استفاده از اخبار و اطلاعات مختلف است.
دولتمردان با استفاده از پول فیات میتوانند با استفاده از شرایط اقتصادی تاثیر بسیار زیادی روی عرضه پول بگذارند.
از نظر افرادی که به استاندار طلا اعتقاد دارند و حامی آن هستند، استفاده از سیستم مبتنی بر طلا، دارای ارزش و اعتبار بیشتری است زیرا مبتنی بر کالایی است که فیزیکی و پایدار است.
اما در مقابل نظر حامیان ارز فیات چیست؟ این افراد اعتقاد دارند به دلیل تغییرات نوسانات قیمت طلا، بهتر است برای قراردادها از ارزی استفاده شود که مدام دچار تغییرات نشود.
نمونه عجیب از تاثیرات ارز فیات
یکی از مهمترین استفادهها از ارز فیات چیست؟ در واقع کنترل نقدینگی و تورم یکی از کاربردهای اصلی ارز فیات است اما در بعضی موارد این موضوع اثر کاملا عکس دارد برای مثال کشور زیمباوه در سال ۲۰۰۰ با مشکلات اقتصادی بسیار زیادی مواجه بود. راه حل دولت این کشور در برابر این موضوع چه بود؟
دولت برای رفع مشکلات اقتصادی شروع به چاپ و عرضه ارز فیات کرد نتیجه این امر چیست؟ افزایش نقدینگی موجود در دسترس مردم باعث افزایش قدرت خرید شد.
این امر در ادامه منجر به ایجاد تورم بسیار شدید در این کشور شد و نتیجه آن کاهش ارزش پول این کشور به مقدار بسیار زیاد شد. به طوریکه برای خرید یک تخم مرغ نیاز به حمل یک کیف بزرگ پر از پول بوده است. در نتیجه این امر بیشترین تورم در این کشور ایجاد شد به طوریکه ارز ارزش یک تریلیون دلار زیمباوه در زمان اوج تورم، با چهل سنت از دلار آمریکا برابری میکرد.
تفاوت ارز دیجیتال با ارز فیات
در ابتدا باید به سوال شباهت ارز فیات با ارز دیجیتال چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، تنها مورد شباهتهای این دو موضوع با هم بدون پشتوانه بودن آنها است. هر دو این ارزهای هیچ پشتوانه فیزیکی ندارند و فقط اقبال عمومی مرد و خرید آن و در ارز فیات موضوعی مثل پشتیبانی دولت باعث افزایش خرید و توجه مردم شده است. اما در مورد تفاوتهای این دو موضوع باید به موارد زیر اشاره کرد.
تمرکز و بدون تمرکز بودن
چرا ارزهای دیجیتال ایجاد شد؟ شبکه بلاکچین و ارزهای دیجیتال در پاسخ به مشکل تمرکز و کنترل ارز و تورم توسط دولتها ایجاد شد. بنابراین یکی از مهمترین تفاوتهای ارز دیجیتال با ارز فیات در همین عدم تمرکز مالی است. ارز دیجیتال این ویژگی را دارد که مالیات نسبت به آن تعلق نمی گیرد و قابل پیگیری نیست.
رمز ارز دارای نوسانات بیشتری نسبت به فیات است
رمز ارزها، پایداری ارز دیجیتال فیات را ندارند و نوسانات بسیار زیادی تحمل میکنند. این نوسانات نشان دهنده ذات پرز ا خطر این ارزها است. به همین دلیل است که بارها و بارها گفته شده تا در حین خرید و فروش ارز دیجیتال، با دقت و با علم عمل کنید.
ارز فیات چیست؟ مقایسه آن با ارز دیجیتال
به عبارت ساده، ارز فیات پول قانونی است که ارزش آن بیشتر از کالای فیزیکی یا کالایی از دولت صادر کننده آن است. قدرت دولتی که ارزش پول فیات را تعیین میکند در این نوع پول مهم و کلیدی است. بیشتر کشورهای جهان از سیستم ارزی فیات برای خرید کالا و خدمات، سرمایهگذاری و پسانداز استفاده میکنند. فیات در تعیین ارزش پول قانونی، جایگزین استاندارد طلا و سایر سیستمهای مبتنی بر کالا شد.
در این مقاله از تترلند، به بررسی ارز و پول فیات، تاریخچه، نکات مثبت و منفی آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه ظهور ارز و پول فیات
ظهور پول فیات قرنها پیش در چین نشات گرفته است. استان چکوان در طی قرن یازدهم اقدام به صدور پول کاغذی کرد. در ابتدا میتوان آن را با ابریشم، طلا یا نقره عوض کرد. اما سرانجام، کوبلای خان به قدرت رسید و در طول قرن سیزدهم یک سیستم ارزی فیات ایجاد کرد.
پول فیات نیز در قرن هفدهم در اروپا مورد استفاده قرار گرفت و توسط اسپانیا، سوئد و هلند تصویب شد. این سیستم در سوئد یک شکست بود و دولت سرانجام آن را برای استاندارد نقره کنار گذاشت. در طول دو قرن بعدی، فرانسه جدید در کانادا، مستعمرات آمریکا و سپس دولت فدرال ایالات متحده نیز با استفاده از ارزهای فیات آزمایشهای مختلفی را انجام دادند.
در قرن بیستم، ایالات متحده دوباره به استفاده از ارز مبتنی بر کالا تا حدودی بهصورت محدود بازگشت. در سال 1933، دولت به کار مبادله پول کاغذی به طلا خاتمه داد. در سال 1972، تحت ریاست جمهوری نیکسون، ایالات متحده استاندارد طلا را به طور کامل کنار گذاشت و به سیستم ارزی فیات روی آورد. این مسئله منجر به استفاده از پول فیات در سراسر جهان شد.
ارز فیات در مقابل استاندارد طلا
سیستم استاندارد طلا اجازه تبدیل اسکناسهای کاغذی به طلا را میداد. در واقع، تمام پول کاغذی توسط مقدار محدودی طلا که در اختیار دولت بود، پشتیبانی میشد. بر اساس یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا، دولتها و بانکها تنها در صورت داشتن ارزش مساوی از فروشگاههای طلا میتوانند ارز جدید را به اقتصاد وارد کنند. این سیستم توانایی دولت در ایجاد پول و افزایش ارزش پول آنها را صرفاً براساس عوامل اقتصادی محدود كرد.
از طرف دیگر، تحت سیستم ارزی فیات، پول ممکن است به چیز دیگری تبدیل نشود. با پول فیات، مقامات میتوانند به طور مستقیم بر ارزش پول خود تأثیر بگذارند و آن را به شرایط اقتصادی گره بزنند. دولتها و بانکهای مرکزی کشورهایشان کنترل بسیار بیشتری بر سیستم های ارزی دارند. آنها میتوانند به رویدادهای مختلف مالی و بحرانها با ابزارهای مختلف مانند ایجاد بانکداری ذخیره کسری و اجرای تسهیل کمی پاسخ دهند.
مدافعان استاندارد طلا معتقدند که یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا از ثبات بیشتری برخوردار است زیرا بهطور فیزیکی و ارزشمند پشتیبانی میشود. طرفداران فیات مخالف این هستند که قیمت طلا جز ثبات نبوده است. در این زمینه، ارزش هر دو ارز مبتنی بر کالا و پول فیات میتواند نوسان داشته باشد. اما با وجود یک سیستم ارزی فیات، دولت دارای انعطاف پذیری بیشتری برای اقدام در شرایط اضطراری اقتصادی است.
نکات مثبت و منفی استفاده از پول ارزی فیات
ارز فیات چیست؟ مقایسه آن با ارز دیجیتال 7
اقتصاددانان و سایر کارشناسان مالی در حمایت از فیات اتفاق نظر ندارند. مدافعان و مخالفان با شور و اشتیاق این سیستم ارزی را مطرح و آن را بررسی میکنند.
- کمبود: پول فیات تحت تأثیر کمبود کالای فیزیکی مانند طلا تحت تأثیر قرار نمیگیرد.
- هزینه: تولید پول فیات نسبت به پول مبتنی بر کالا مقرون به صرفه است.
- پاسخگویی: پول فیات به دولتها و بانکهای مرکزی آنها انعطاف پذیری در رسیدگی به بحرانهای اقتصادی را میدهد.
- تجارت بینالملل: پول فیات در کشورهای جهان مورد استفاده قرار میگیرد و آن را به یک نوع ارز قابل قبول برای تجارت بینالملل تبدیل میکند.
- راحتی: برخلاف طلا، پول فیات به ذخایر فیزیکی متکی نیست که به ذخیرهسازی، محافظت، نظارت و سایر درخواستهای پرهزینه احتیاج دارند.
- از نظر تاریخی دارای ریسک: از نظر تاریخی، اجرای سیستمهای ارزی فیات به طور معمول منجر به سقوط مالی میشود، که نشان میدهد این سیستمها برخی از ریسکها را به همراه دارند.
ارز فیات در مقابل ارز دیجیتال
ارز فیات چیست؟ مقایسه آن با ارز دیجیتال 8
پول فیات و ارز پایدار در بازار خرید ارز دیجیتال از این نظر مشترک هستند که هیچ یک از آنها توسط کالای فیزیکی پشتیبانی نمیشوند، اما در اینجا شباهت به پایان میرسد.
در حالی که پول فیات توسط دولتها و بانکهای مرکزی کنترل میشود، ارزهای رمزپایه و بازار خرید ارز دیجیتال اساساً غیرمتمرکز هستند، که بیشتر بهدلیل یک دفتر توزیع شده دیجیتال به نام بلاک چین است.
تفاوت قابل توجه دیگر بین این دو سیستم ارزی، نحوه تولید هر یک از این اشکال پول است. بیت کوین، مانند اکثر ارزهای رمزپایه در بازار فروش و یا خرید ارز دیجیتال، یک منبع کنترل شده و محدود دارد.
ارزهای رمزنگاری شده به عنوان یک شکل دیجیتالی از پول، هیچ همتای فیزیکی ندارند و بدون حاشیه هستند و باعث میشود محدودیت آنها در معاملات جهانی خرید ارز دیجیتال کمتر باشد. علاوه بر این، معاملات خرید ارز دیجیتال یا فروش آنها برگشتپذیر نیستند و ماهیت ارزهای رمزنگاری شده در مقایسه با سیستم فیات، ردیابی را بسیار دشوارتر میکند.
قابل ذکر است، بازار ارزهای رمزپایه و خرید ارز دیجیتال کوچکتر است و بنابراین از نوسانات بیشتری نسبت به بازارهای سنتی برخوردار است. این احتمالاً یکی از دلایلی است که ممکن است بازار خرید ارز دیجیتال بهطور کامل و جهانی پذیرفته نشدهاند، اما با رشد و بلوغ اقتصاد رمزنگاری و بازار خرید ارز دیجیتال، نوسانات احتمالاً کاهش مییابد.
جمعبندی
آینده هر دو نوع ارز به هیچ وجه قطعی نیست. در حالیکه ارزهای رمزپایه و بازار خرید ارز دیجیتال هنوز راهی طولانی در پیش دارند و مسلماً با چالش های بیشتری روبرو خواهند شد، تاریخچه پول فیات آسیبپذیری این شکل از پول را نشان میدهد. این دلیل بزرگی است که بسیاری از مردم در حال بررسی امکان حرکت به سمت سیستم رمز ارز برای معاملات مالی خود هستند. (حداقل در برخی از موارد).
یکی از ایدههای اصلی ایجاد بیت کوین، ارزهای رمزپایه و بازار خرید ارز دیجیتال، کشف شکل جدیدی از پول است که در شبکه توزیع شده نظیر به نظیر ساخته میشود. احتمالاً بیت کوین برای جایگزینی کل سیستم ارزی فیات ایجاد نشده است بلکه برای ارائه یک شبکه اقتصادی جایگزین ایجاد شده است. هنوز هم مطمئناً این پتانسیل را دارد که بتواند یک سیستم مالی بهتر را برای جامعه بهتر ایجاد کند.
همه چیز درباه ارز فیات؛ از تایخچه تا مقایسه با ارزهای دیجیتال
به زبان ساده، ارز فیات همان پول قانونی است که قدرتش را نه از یک کالای فیزیکی مانند طلا، که از دولت پشتیبانیکننده میگیرد. در واقع دولت چاپ کننده فیات تعیین میکند که ارزش آن چقدر باشد. هر چه قدرت دولت بیشتر باشد، ارزش پول آن نیز بیشتر میشود.
بسیاری از کشورهای جهان از ارز فیات برای خرید کالا، دریافت خدمات، سرمایهگذاری و پسانداز استفاده میکنند. ارز فیات در دنیای امروزه جایگزین استاندارد طلا و سایر سازوکارهای مشابه شده است.
تاریخچه ارز فیات
ریشه اولین استفاده از ارز فیات به قرنها پیش در چین بازمیگردد. استان سیچوان در قرن یازدهم اقدام به صدور و چاپ پول کاغذی کرد. در ابتدا امکان تعویض پول کاغذی با ابریشم، طلا و نقره وجود داشت. اما سرانجام با به قدرت رسیدن کوبلای خان در قرن سیزدهم سیستم ارز فیات برای نخستین بار در جهان شکل گرفت. بد نیست بدانید که مورخان بر این باورند که استفاده از این سیستم پولی و خرجهای بیشازاندازه با به وجود آمدن ابر تورم، مقدمات سقوط امپراتوری مغول را فراهم کرد.
پس از چین، پول فیات (Fiat) در قرن هفدهم در اروپا استفاده شد. اسپانیا، سوئد و هلند کشورهایی بودند که از ارز فیات استفاده میکردند. این سیستم در سوئد شکست خورد و دولت سرانجام آن را کنار گذاشت و استاندارد نقره را جایگزین کرد. علاوه بر این در دو قرن بعدی فرانسه نو در کانادا، مستعمرات آمریکا و سپس دولت فدرال ایالاتمتحده نیز با استفاده پولهای فیات تجربیات ناخوشایندی را پشت سر گذاشتند.
در قرن بیستم ایالاتمتحده مجدداً به استفاده از ارز مبتنی بر کالا روی آورد. اما در سال ۱۹۳۳، دولت به کار تبادل پول کاغذی با طلا خاتمه داد تا نهایتاً در سال ۱۹۷۲ زیر نظر ریاست جمهوری نیکسون، ایالاتمتحده استفاده از استاندارد طلا را بهطور کامل کنار گذاشت و به سیستم ارزی فیات روی آورد. در نتیجه این اقدام ارز فیات در سراسر جهان استفاده شد.
ارز فیات در برابر استاندارد طلا
سیستم استاندارد طلا تبدیل اسکناسهای کاغذی به طلا را ممکن میکرد. در واقع میزان محدودی طلا پشتوانه تمام پولهای کاغذیای بود که دولت چاپ میکرد. در یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا، دولتها و بانکها تنها در صورت داشتن ارزش مساوی از ذخایر طلا میتوانند اقدام به چاپ پول کنند. این سیستم توانایی دولت در چاپ پول و افزایش ارزش آنها را صرفاً بر اساس عوامل اقتصادی محدود کرده بود.
از سویی دیگر در سازوکار ارز فیات، پول ممکن است هیچ کالایی را بهعنوان پشتوانه نداشته باشد. با پول فیات، دولتها میتوانند بهطور مستقیم بر ارزش پول خود تأثیر گذاشته و آن را به شرایط اقتصادی گره بزنند. به همین خاطر دست دولتها و بانکهای مرکزی برای کنترل سیستم ارزی کشور بازتر است. همچنین قدرت پاسخگویی دولتها در بحران بیشتر بوده چراکه ابزارهای مختلف و متنوعتری در اختیار دارند.
مدافعان استاندارد طلا معتقدند که یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا ثبات بیشتری دارد زیرا پشتیبان آن کالایی فیزیکی و ذاتاً ارزشمند است. اما از سویی دیگر طرفداران ارز فیات قیمت طلا را بههیچعنوان باثبات ارزیابی نمیکنند. با توجه به همه این صحبتها ارزش هر دو سیستم ارز مبتنی بر کالا و ارز فیات میتواند نوسان داشته باشند. اما در سیستم ارز فیات دولت قدرت عمل بیشتری دارد.
نکات مثبت و منفی استفاده از ارز فیات
اقتصاددانان و سایر کارشناسان مالی در حمایت از ارز فیات اتفاقنظر نداشته و هرکدام استدلال متفاوتی در این رابطه دارند. اما بهطورکلی میتوان نکات مثبت و منفی استفاده از ارز فیات را به نحو زیر ارزیابی کرد.
کمیابی: پول فیات تحت تأثیر مشکل کمیابی کالاهای فیزیکی مانند طلا قرار نمیگیرد. با این وجود همین مزیت در شرایطی به نفع سیستمهای اقتصادی نیست.
هزینه: تولید پول فیات مقرونبهصرفهتر از پول مبتنی بر کالا است.
پاسخگویی: ارز فیات به دولتها و بانکهای مرکزی قدرت عمل بیشتری در پاسخ به بحرانهای اقتصادی میدهد.
تجارت بینالملل: ارز فیات در کشورهای جهان مورد استفاده قرار میگیرد و آن را به ارزی قابلقبول برای تجارت بینالملل تبدیل کرده است.
تسهیلات و آسودگی: برخلاف طلا، پول فیات به ذخایر فیزیکی متکی نیست که به ذخیرهسازی، محافظت، نظارت و سایر عوامل پرهزینه احتیاج داشته باشد.
بدون ارزش ذاتی: ارز فیات هیچ ارزش ذاتی ندارد. این اجازه میدهد تا دولتها از هیچ پول خلق کنند، که میتواند منجر به ابر تورم و نهایتاً فروپاشی اقتصادی بینجامد.
از نظر تاریخی دارای ریسک: از نظر تاریخی سازوکارهای ارز فیاتی بهطورمعمول منجر به سقوط مالی شده است و این مسئله نشاندهنده آن است که این سیستمها چندان هم بیخطر نیستند.
ارز فیات در مقابل ارز دیجیتال
ارز فیات و ارز دیجیتال از این منظر که هیچ یک از آنها پشتوانه فیزیکی ندارند وجه اشتراک دارند، اما شباهت این دو ارز در همینجا به پایان میرسد.
درحالیکه دولتها و بانکهای مرکزی ارز فیات را کنترل میکنند، ارزهای دیجیتال به خاطر بهره گرفتن از دفتر توزیعشده دیجیتال به نام بلاکچین، اساساً غیرمتمرکز هستند.
تفاوت قابلتوجه دیگر این دو سیستم ارزی، نحوه تولید هر یک از این اشکال پول است. بیت کوین و اکثر ارزهای دیجیتال، میزان کنترلشده و محدودی دارد. در مقابل، با توجه به نیازهای اقتصادی یک کشور، بانکها میتوانند از هیچ پول چاپ کنند.
ارزهای دیجیتال بهعنوان شکل دیجیتالی از پول، دارای هیچ همتای فیزیکی نبوده و بدون مرز هستند و این مسئله محدودیت معاملات و تراکنشهای جهان آنها را از بین میبرد. علاوه بر این، تراکنشهای ارزهای دیجیتال برگشتپذیر نبوده و به خاطر ماهیت ارزهای رمزنگاری ردیابی آنها در مقایسه با سیستم فیات بسیار دشوارتر است.
البته باید توجه کرد که بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با بازارهای سنتی بسیار کوچکتر است و بنابراین نوسانات بیشتری دارد. احتمالاً یکی از دلایلی که ارزهای دیجیتال هنوز بهطور جهانی پذیرفتهنشدهاند همین باشد، اما با رشد و بلوغ اقتصاد ارزهای دیجیتال، احتمالاً شاهد کاهش نوسانات قیمتی خواهم بود.
سخن آخر
با توجه به گفتهها و تاریخ، آینده هیچیک از این سازوکارهای ارزی بههیچعنوان قطعی نیست. ارزهای دیجیتال هنوز راهی طولانی در پیش دارد و بهطورقطع با مشکلات و چالشهای بسیاری روبرو خواهد شد. از سویی دیگر تاریخ بارها آسیبپذیری ارز فیات را تکرار کرده است. در واقع این دلیل بزرگی است که عده بسیاری را بر آن داشته تا امکان پذیرش سیستم رمز ارزها را برای معاملات مالی و تراکنشها بررسی کنند.
یکی از اهداف اصلی ایجاد بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال ساخت و معرفی شکل تازهای از پول در شبکهای توزیعشده همتا به همتاست. احتمالاً بیت کوین بهطورکلی برای جایگزینی کل سیستم ارزی فیات ایجاد نشده و بیشتر راهحل اقتصادی جایگزین است. بااینوجود همچنان دارای این پتانسیل است که سیستم مالی بهتری برای جامعهای بهتر به ارمغان بیاورد.
ارز فیات Fiat چیست؟
ارز فیات(Fiat) یا پول فیات به عنوان پول قانونی شناخته می شود که ارزشش را از دولتی که آن را صادر کرده است می گیرد. پول فیات شامل پول کاغذی و سکه بوده و ارزش ان همانطور که گفته شد توسط دولتی که آن را چاپ می کند مشخص می شود. واژه فیات از یک واژه لاتین به همین نام گرفته شده است. کشورهای جهان از پول فیات به جای مبادلات پایاپای و کالای فیزیکی برای ارائه خدمات خرید کالا، سرمایه گذاری و سپرده گذاری استفاده می نمایند. ارز فیات را می توان جایگزین مناسبی برای استاندارد طلا و پول کالایی در نظر گرفت.
درواقع fiat یک ارز دولتی است که توسط کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نشده، بلکه ارزشش از طریق رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده، نشأت می گیرد. اکثر ارزهای کاغذی مدرن ارزهای فیات هستند، از جمله دلار آمریکا، یورو، پوند و دیگر ارزهای مهم جهانی. ارز فیات به بانک های مرکزی کشورها امکان کنترل بیشتری بر اقتصادشان می دهد، زیرا آن ها می توانند مقدار چاپ پول را کنترل کنند. ارزهای فیات فقط دارای ارزش هستند و دولت این ارزش را حفظ می کند. هیچ ابزاری برای تأمین پول به خودی خود وجود ندارد.
یکی از مخاطرات اصلی که پول های کاغذی مانند دلار دارند این است که کشورها در چاپ و عرضه آن ها زیاده روی کرده و باعث ایجاد تورم در اقتصاد شوند.
منشأ پیدایش پول فیات
انسان ها قبل از آن که سیستم اقتصاد به صورت امروزی و به طور پیچیده ای شکل گرفته باشد، در ابتدا چیزی به عنوان پول نداشتند. برای تبادل بین یکدیگر از کالا استفاده کرده و کالایی را با کالای دیگر بدون در نظر گرفتن ارزش کالا و تنها براساس نیازشان، مبادله می کردند. به این سیستم مبادله کالا با کالا یا پایاپای گفته می شد. با گذشت زمان و آزمون و خطای سیستم های مختلف مبادله، انسان ها به سیستم سکه طلا و نقره روی آوردند. اولین نمونه سکه ضرب شده در تاریخ ۶۴۰ پیش از میلاد در آناتولی غربی ضرب و مورد استفاده قرار گرفت. با گذشت زمان مردم به مبادله با سکه های طلا و نقره اعتماد کرده و از آن برای داد و ستد استفاده کردند.
اما سابقه اولین چاپ پول فیات به کشور چین باز می گردد که در آن زمان قابل تبدیل به واحدهای پولی دیگر از جمله نقره، طلا و ابریشم بود. در قرن 13 سیستم ارز فیات توسط امپراطوری مغول راه اندازی شد، سیستم پول فیات در قرن 17 وارد قاره اروپا شده و در کشورهای دیگری همچون هلند و سوئد مورد استفاده قرار گرفت. اما از آنجا که سیستم فیات در کشور سوئد با شکست مواجه شد، استاندارد نقره را جایگزین آن کردند. کم کم سیستم ارز فیات به فرانسه نو و همچنین مستعمرات آمریکای شمالی رسید و از این سیستم ارزی برای مبادلات و انتقال دارایی در معاملات استفاده شد. ایالات متحده آمریکا که در ابتدای قرن بیستم مجددا سیستم کالایی را جایگزین پول فیات کرده بود و از سال 1933 به بعد مبادله طلا با پول های کاغذی را متوقف کرده بود، نهایتا در سال 1972 میلادی، (همزمان با ریاست جمهوری ریچارد نیکسون)، با کنارگذاشتن استاندارد طلا از پول فیات برای سیستم پولی خود استفاده کرد.
آنچه که باعث اهمیت ارزهای فیات در جهان شد این بود که دولت ها و بانک های مرکزی به واسطه این ارزها سعی کردند اقتصاد خود را از بدترین اثرات طبیعی توسعه و رکودهای چرخه تجاری محافظت کنند.
تفاوت پول کالایی با پول فیات در ارزش ذاتی آن هاست. پول کالایی دارای ارزش ذاتی بوده و ارزش ذاتی خود را از موادی که از آن ساخته شده است، مانند سکه های طلا و نقره می گیرد. در مقابل پول Fiat فاقد ارزش ذاتی است. ارزش پول فیات از وعده دولت صادرکننده اش نشات می گیرد.
دلیل شکل گیری ارز فیات بدون پشتوانه چه بود؟
با اینکه سیستم استاندارد طلا توانسته بود بسیاری از مشکلات معاملات تجاری را حل کند و از سوی دیگر هر کسی نیز می توانست به راحتی پول های خود را به طلا تبدیل کند و تجار و بازرگانان از آن برای مبادلات بین المللی استفاده می کردند و با تمام مزیت های دیگر سیستم استاندارد طلا، این سیستم نتوانست ماندگاری خود را حفظ کند. آنچه که به عنوان دلایل عدم ماندگاری سیتم استاندارد طلا عنوان می شود، عبارتند از:
- معدن های جدید طلا به شدت کمیاب شدند.
- مردم طلاهای خود را احتکار کردند و به کمبود آن دامن زدند.
- نرخ طلا که در ابتدا به صورت نرخ ثابتی تعریف شده بود اجرا نشد و به این دلیل نرخ طلا به صورت محاسبه ای باقی ماند.
- با شروع جنگ جهانی ذخایر مالی کشورها با کمبود مواجه شد.
در کنار این عوامل از آنجا که کار با این سیستم نیز به مرور سخت شد، سیستم استاندارد طلا در دهه 80 میلادی از بین رفته و پول های بدون پشتوانه جایگزین آن شد.
مزایای استفاده از پول فیات چیست؟
- مقرون به صرفه بودن و نیاز به هزینه کمتر برای تولید پول فیات
- کمبود و نبود ذخایر طلا روی آن اثر ندارد
- انعطاف پذیری پول فیات در بحران های اقتصادی
- در اختیار قراردادن قدرت زیاد به دولت ها و بانک های مرکزی در ارزهای فیات با اقتصاد قوی
- پول فیات اگر بتواند نقش های مورد نیاز اقتصاد یک کشور (یعنی نقش ذخیره ارزش، ارائه حساب عددی و تسهیل مبادله)، را در واحد پولی خود ذخیره کند، می تواند به عنوان یک ارز خوب عمل کند.
- از پول فیات می توان در مبادلات بین المللی استفاده کرد. چراکه تبدیل به واحد پول تجاری شده است.
- عرضه پول فیات توسط بانک های مرکزی و دولت ها کنترل می شود (برعکس ارزهای دیجیتال)و دلیل آن هم این است که پول فیات مانند طلا یک منبع کمیاب یا ثابت نیست. این کنترل عرضه به دولت ها امکان می دهد تا قدرت مدیریت متغیرهای اقتصادی مانند عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخ بهره و سرعت پول را داشته باشند.
معایب استفاده از پول فیات چیست؟
- تورم: تورم همزمان با تولد پول فیات با آن همراه شد. به همین دلیل تورم موجب شد که آمار افراد فقیر در جامعه افزایش یابد. چرا که تورم به افرادی که حقوق ثابت دارند، ضرر زده و موجب کاهش قدرت خرید آنها می شود.
- افزایش بیش از حد نقدینگی: زمانی که حجم نقدینگی با میزان تولید کالا و خدمات متناسب نباشد، اعتبار پول های بدون پشتوانه ضرر می کند. چرا که با افزایش نقدینگی، تقاضا نیز افزایش می یابد و اگرعرضه مناسبی برای تأمین این تقاضاها نباشد، تورم افزایش می یابد.
- از بین رفتن دولت ها: با از بین رفتن دولت ها، پول های بدون پشتوانه در خطر هستند. چون دولت ها هستند که به اعتبار و ارزش پول های بدون پشتوانه کمک می کند. پس اگر دولتی در میان نباشد، ارزش پول ملی از بین خواهد رفت.
- ایجاد حباب در پول فیات: با توجه به عرضه نامحدود آن توسط دولت ها، فرصت های بیشتری برای ایجاد حباب با پول فیات وجود دارد.
- وابسته بودن ارزش ارز فیات به سیاست: ارزش پول فیات بستگی به سیاست های مالی و مقررات دولتی توسط دولت صادرکننده اش دارد. سیاست پولی غیرمسئولانه می تواند منجر به تورم، حتی تورم بیش از حد یک ارز فیات شود.
چرا اقتصادهای مدرن از پول فیات حمایت می کنند؟
دلیل استفاده اقتصادهای مدرن از fiat انعطاف پذیری و ارائه قدرت مدیریت به دولتمردان کشورهاست که به واسطه این انعطاف پذیری می توانند ارزهای خود را مدیریت کرده، سیاست های پولی را تعیین کرده و بازارهای جهانی باثباتی را ایجاد نمایند.همچنین امکان بانکداری جزء به جزء وجود دارد. به این معنا که به بانک های تجاری اجازه می دهد مقدار پول موجود را برای پاسخگویی به تقاضای وام گیرندگان چند برابر کنند.
چه جایگزینی برای ارز فیات وجود دارد؟
امروزه تقریبا همه کشورها دارای پول قانونی (ارز فیات) هستند. با وجود اینکه شما می توانید طلا و سکه بخرید و بفروشید، اما این سکه ها به ندرت برای خریدهای روزمره استفاده می شوند و بیشتر به عنوان یک دارایی که قابلیت ذخیره سازی دارد استفاده می شوند.
حتی ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین در دهه گذشته به عنوان چالشی برای ماهیت تورمی ارزهای فیات ظاهر شده و مورد علاقه و پذیرش قرار گرفته و از اقبال خوبی هم برخوردار بودند، نیز معنای سنتی پول و ارز فیات را ندارند.
ارز فیات و ارز دیجیتال با یکدیگر چه ارتباطی دارند؟
هر دو ارز دیجیتال و فیات، هیچ گونه پشتوانه فیزیکی مانند طلا ندارند. کنترل این ارز توسط دولت صادرکننده اش انجام می شود، در صورتی که ارز دیجیتال ماهیت غیرمتمرکز دارد.
از جمله تفاوت های موجود بین این دو ارز، نحوه تولید پول های جدید در هر یک از این دو سیستم است. به عنوان مثال بیت کوین یا اتریوم نمونه هایی از ارزهای دیجیتال هستند که در مقایسه با پول فیات که هیچ گونه محدودیتی ندارد، تولید و عرضه محدودی در سکه دارد.
تراکنش در ارزهای دیجیتال برگشت ناپذیر بوده، در صورتی که در ارزهای فیات این چنین نیست.
از دیگر تفاوت های ارز فیات با ارز دیجیتال این است که سیستم ارز فیات قابلیت مبادلات ارزی بزرگتر با نوسان کمتری را دارد. در صورتی که در بازار ارز دیجیتال این شرایط کاملاً برعکس است. این بازار بسیار پر نوسان است.
شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد رمزارزها مقاله پشتوانه ارز دیجیتال را نیز مطالعه نمایید.
نتیجه گیری
سابقه پول فیات به قرن ها قبل باز میگردد. کشور چین اولین کشوری بود که پول فیات را چاپ و از آن برای مبادلات استفاده کرد. سیستم پول فیات در کنار تمام مزایایی که برای اقتصاد جوامع ایجاد کرد، از جمله مقرون به صرفه بودن و هزینه تولید پایین، اما دارای معایبی نیز هست که مهمترین آن تورم است. ارز فیات با ارز دیجیتال تفاوت های بسیاری دارد. از جمله اینکه ماهیت ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز بوده و توسط هیچ نهاد ثالث و یا دولتی کنترل نمی شوند.
استاندارد طلا چیست؟ | مزایا، جایگزین ها و تاریخچه
استاندارد طلا یک سیستم پولی است که در آن ارز یا پول ارز فیات در برابر استاندارد طلا کاغذی یک کشور دارای ارزشی است که مستقیماً با طلا مرتبط است. با استاندارد طلا، کشورها موافقت کردند که پول کاغذی را به مقدار ثابتی طلا تبدیل کنند. کشوری که از استاندارد طلا استفاده می کند، قیمت ثابتی برای طلا تعیین می کند و طلا را با آن قیمت می خرد و می فروشد. این قیمت ثابت برای تعیین ارزش ارز استفاده می شود. به عنوان مثال، اگر ایالات متحده قیمت طلا را 500 دلار در هر اونس تعیین کند، ارزش دلار 1/500 اونس طلا خواهد بود. استاندارد طلا در حال حاضر توسط هیچ دولتی استفاده نمی شود. بریتانیا در سال 1931 استفاده از استاندارد طلا را متوقف کرد و ایالات متحده نیز در سال 1933 از آن پیروی کرد و سرانجام در سال 1973 بقایای این سیستم را کنار گذاشت.
استاندارد طلا
استاندارد طلا به طور کامل با پول فیات جایگزین شد، اصطلاحی برای توصیف ارزی که به دلیل دستور دولت یا فیات استفاده می شود که ارز باید به عنوان وسیله پرداخت پذیرفته شود. به عنوان مثال، در ایالات متحده، دلار پول واقعی است و برای نیجریه، نایرا است. جذابیت استاندارد طلا این است که کنترل صدور پول را از دست انسان های ناقص متوقف می کند. با توجه به اینکه مقدار فیزیکی طلا به عنوان محدودیتی برای آن انتشار عمل می کند، یک جامعه می تواند از یک قانون ساده برای جلوگیری از شر تورم پیروی کند. هدف سیاست پولی فقط جلوگیری از تورم نیست، بلکه کاهش تورم و کمک به ایجاد یک محیط پولی باثبات است که در آن می توان به اشتغال کامل دست یافت. یک تاریخچه مختصر از استاندارد طلای ایالات متحده کافی است تا نشان دهد که وقتی چنین قاعده ساده ای اتخاذ شود، می توان از تورم جلوگیری کرد، اما پیروی دقیق از آن قانون می تواند بی ثباتی اقتصادی را ایجاد کند، اگر ناآرامی سیاسی نباشد.
اقلام کلیدی
- استاندارد طلا یک سیستم پولی است که در آن ارزش یک ارز به طلا متصل می شود.
- طلا قبل از اینکه وسیله مبادله باشد برای عبادت استفاده می شد.
- انگلستان با اکتشافات بزرگ طلا، اولین کشوری بود که استاندارد طلا را اجرا کرد.
- توافق برتون وودز نشان داد که دلار آمریکا ارز ذخیره غالب است و دلار با نرخ ثابت 35 دلار در هر اونس قابل تبدیل به طلا است.
- در سال 1971، رئیس جمهور نیکسون تبدیل دلار آمریکا به طلا را متوقف کرد.
سیستم استاندارد طلایی در مقابل سیستم فیات
همانطور که از نام آن پیداست، اصطلاح استاندارد طلا به سیستم پولی اطلاق می شود که در آن ارزش یک ارز بر پایه طلا است. در مقابل، سیستم فیات، یک سیستم پولی است که در آن ارزش یک ارز مبتنی بر هیچ کالای فیزیکی نیست، بلکه اجازه دارد به صورت پویا در برابر سایر ارزها در بازارهای مبادله خارجی نوسان کند. اصطلاح «فیات» از کلمه لاتین fieri گرفته شده است که به معنای یک عمل یا فرمان خودسرانه است. با توجه به این ریشه شناسی، ارزش ارزهای فیات در نهایت بر این واقعیت استوار است که آنها به عنوان ارز قانونی با حکم دولت تعریف می شوند.
در دهههای قبل از جنگ جهانی اول، تجارت بینالمللی بر اساس آنچه به عنوان استاندارد طلای کلاسیک شناخته میشود، انجام میشد. در این سیستم، تجارت بین کشورها با استفاده از طلای فیزیکی حل و فصل می شد. کشورهایی که دارای مازاد تجاری بودند، طلا را به عنوان پرداختی برای صادرات خود انباشته کردند. برعکس، کشورهایی که کسری تجاری داشتند، با خروج طلا از آن کشورها به عنوان پرداختی برای وارداتشان، ذخایر طلای خود را کاهش دادند.
استاندارد طلا: یک تاریخ
رئیس جمهور هربرت هوور در سال 1933 در بیانیه خود به فرانکلین روزولت گفت: "ما طلا داریم زیرا نمی توانیم به دولت ها اعتماد کنیم." این بیانیه یکی از وحشتناک ترین وقایع تاریخ مالی ایالات متحده را پیش بینی کرد: قانون بانکداری اضطراری، که همه آمریکایی ها را مجبور کرد که سکه های طلا، شمش و گواهینامه های خود را به دلار آمریکا تبدیل کنند.در حالی که این قانون با موفقیت خروج طلا را در طول رکود بزرگ متوقف کرد، اما اعتقاد به حشرات طلا را تغییر نداد، افرادی که برای همیشه به پایداری طلا به عنوان منبع ثروت اطمینان دارند. طلا سابقه ای شبیه به هیچ طبقه دارایی دیگری دارد، زیرا تأثیر منحصر به فردی بر عرضه و تقاضای آن دارد. حشرات طلا هنوز در زمان حاکمیت طلا به گذشته می چسبند، اما گذشته طلا همچنین شامل سقوطی است که برای ارزیابی درست آینده آن باید درک شود.
یک رابطه عاشقانه استاندارد طلایی که 5000 سال طول می کشد
برای 5000 سال، ترکیب طلا از درخشش، چکشخواری، چگالی و کمیاب، مانند هیچ فلز دیگری، بشر را مجذوب خود کرده است. طبق کتاب «قدرت طلا: تاریخچه وسواس» نوشته پیتر برنشتاین، طلا به قدری متراکم است که یک تن از آن را می توان در یک فوت مکعب بسته بندی کرد.
طلا: سالهای اولیه
در آغاز این وسواس، طلا تنها برای عبادت مورد استفاده قرار می گرفت که با سفر به هر یک از مکان های مقدس باستانی جهان نشان داده شد. امروزه بیشترین کاربرد طلا در ساخت جواهرات است. در حدود 700 سال قبل از میلاد، طلا برای اولین بار به صورت سکه ساخته شد و قابلیت استفاده آن را به عنوان یک واحد پولی افزایش داد. قبل از این، طلا باید وزن شده و از نظر خلوص در هنگام تسویه معاملات بررسی شود. سکههای طلا راهحل کاملی نبودند، زیرا یک رویه معمول در قرنهای آینده این بود که این سکههای کمی نامنظم را قیچی میکردند تا طلای کافی که میتوانست به شمش ذوب شود، جمع شود. در سال 1696، Recoinage بزرگ در انگلستان، فناوری ای را معرفی کرد که تولید سکه ها را خودکار می کرد و به بریدن پایان می داد. از آنجایی که همیشه نمیتوانست به منابع اضافی از زمین متکی باشد، عرضه طلا تنها از طریق کاهش تورم، تجارت، غارت یا تحقیر گسترش یافت.
پیشرو استاندارد طلا
اولین عجله بزرگ طلا در قرن 15 به آمریکا آمد. غارت گنجینه های اسپانیا از دنیای جدید، عرضه طلای اروپا را در قرن شانزدهم پنج برابر افزایش داد. هجوم طلای بعدی در قاره آمریکا، استرالیا و آفریقای جنوبی در قرن نوزدهم اتفاق افتاد. معرفی پول کاغذی اروپا در قرن شانزدهم با استفاده از اسناد بدهی صادر شده توسط اشخاص خصوصی اتفاق افتاد. در حالی که سکه ها و شمش طلا همچنان بر سیستم پولی اروپا تسلط داشتند، تا قرن هجدهم بود که پول کاغذی شروع به تسلط کرد. مبارزه بین پول کاغذی و طلا در نهایت منجر به معرفی استاندارد طلا می شود.
ظهور استاندارد طلا
استاندارد طلا یک سیستم پولی است که در آن پول کاغذی آزادانه به مقدار ثابتی طلا تبدیل می شود. به عبارت دیگر، در چنین سیستم پولی، طلا پشتوانه ارزش پول است. بین سالهای 1696 و 1812، توسعه و رسمی شدن استاندارد طلا آغاز شد، زیرا معرفی پول کاغذی مشکلاتی را ایجاد کرد. قانون اساسی ایالات متحده در سال 1789 به کنگره حق انحصاری پول سکه و قدرت تنظیم ارزش آن را داد. ایجاد یک واحد پول ملی، استانداردسازی یک سیستم پولی را که تا آن زمان شامل گردش سکه های خارجی، عمدتاً نقره بود، امکان پذیر کرد.
نقره و طلا: استانداردی جدید
با وجود نقره در فراوانی بیشتر نسبت به طلا، یک استاندارد دو فلزی در سال 1792 به تصویب رسید. در حالی که نسبت برابری نقره به طلا به طور رسمی 15:1 به طور دقیق منعکس کننده نسبت بازار در آن زمان بود، پس از سال 1793، ارزش نقره به طور پیوسته کاهش یافت. ، طبق قانون گرشام طلا را از گردش خارج می کند. تا قبل از قانون ضرب سکه در سال 1834، و بدون خصومت سیاسی شدید، مشکل برطرف نمی شد. علاقه مندان به پول سخت از نسبتی حمایت می کردند که بازده داشته باشد.
در پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده 75 درصد از طلای پولی جهان را در اختیار داشت و دلار تنها ارزی بود که هنوز مستقیماً توسط طلا پشتیبانی می شد. با این حال، همانطور که جهان پس از جنگ جهانی دوم خود را بازسازی کرد، ایالات متحده با سرازیر شدن پول به کشورهای جنگ زده و تقاضای بالای خود برای واردات، ذخایر طلای خود را به طور پیوسته کاهش داد. محیط تورمی بالا در اواخر دهه 1960 آخرین ذره هوا را از استاندارد طلا بیرون کشید.
استخر طلا
در سال 1968، یک استخر طلا که شامل ایالات متحده و چندین کشور اروپایی بود، فروش طلا را در بازار لندن متوقف کرد و به بازار اجازه داد آزادانه قیمت طلا را تعیین کند. از سال 1968 تا 1971، فقط بانکهای مرکزی میتوانستند با ایالات متحده با قیمت 35 دلار در هر اونس معامله کنند. با در دسترس قرار دادن مجموعه ای از ذخایر طلا، می توان قیمت بازار طلا را مطابق با نرخ برابری رسمی نگه داشت. این امر فشار بر کشورهای عضو را کاهش داد تا ارزهای خود را برای حفظ استراتژی های رشد صادراتی خود حفظ کنند. با این حال، رقابت فزاینده کشورهای خارجی همراه با پولیسازی بدهیها برای پرداخت برنامههای اجتماعی و جنگ ویتنام به زودی بر تراز پرداختهای آمریکا تأثیر گذاشت. با تبدیل مازاد به کسری بودجه در سال 1959 و ترس فزاینده مبنی بر اینکه کشورهای خارجی شروع به بازخرید دارایی های دلاری خود برای طلا کنند، سناتور جان اف کندی در مراحل پایانی مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری خود اعلام کرد که تلاشی برای کاهش ارزش دلار نخواهد داشت. دلار در صورت انتخاب شدن استخر طلا در سال 1968 سقوط کرد زیرا کشورهای عضو تمایلی به همکاری کامل برای حفظ قیمت بازار در قیمت طلا در ایالات متحده نداشتند. در سالهای بعد، بلژیک و هلند هر دو دلار را برای طلا نقد کردند و آلمان و فرانسه نیز قصد مشابهی داشتند. در آگوست 1971، بریتانیا درخواست کرد که پول طلا دریافت کند، دست نیکسون را مجبور کرد و رسماً پنجره طلا را بست. در سال 1976، رسمی شد. دلار دیگر با طلا تعریف نمی شود، بنابراین پایان هر ظاهری از استاندارد طلا را نشان می دهد.
سوالات متداول
مزایای استاندارد طلا چیست؟
استاندارد طلا از تورم جلوگیری می کند زیرا دولت ها و بانک ها قادر به دستکاری عرضه پول نیستند (مثلاً انتشار بیش از حد پول). استاندارد طلا همچنین قیمت ها و نرخ ارز خارجی را تثبیت می کند.
معایب استاندارد طلا چیست؟
بر اساس استاندارد طلا، عرضه طلا نمی تواند با تقاضای خود مطابقت داشته باشد و در شرایط سخت اقتصادی انعطاف پذیر نیست. همچنین استخراج طلا پرهزینه است و اثرات منفی محیطی ایجاد می کند.
چرا ایالات متحده استاندارد طلا را کنار گذاشت؟
ایالات متحده استاندارد طلا را در سال 1971 برای مهار تورم و جلوگیری از فشار بیش از حد کشورهای خارجی با بازخرید دلارهای خود برای طلا، کنار گذاشت.
چه کشورهایی امروز در استاندارد طلا هستند؟
امروزه هیچ کشوری از استاندارد طلا استفاده نمی کند، اگرچه برخی از آنها هنوز مقادیر زیادی ذخایر طلا دارند.
جایگزین استاندارد طلا چیست؟
قبل از طلا، نقره مرکز معاملات اقتصادی بود. پس از فروپاشی استاندارد طلا، ارز فیات جایگزین استاندارد طلا شد. گرچه شکل پایینتری از استاندارد طلا تا سال 1971 ادامه داشت، اما مرگ آن قرنها قبل با معرفی پول کاغذی - ابزاری انعطافپذیرتر برای دنیای پیچیده مالی ما- آغاز شده بود. امروزه قیمت طلا بر اساس تقاضا برای این فلز تعیین می شود و اگرچه دیگر به عنوان یک استاندارد استفاده نمی شود، اما همچنان عملکرد مهمی را ایفا می کند. طلا یک دارایی مالی مهم برای کشورها و بانک های مرکزی است. همچنین توسط بانک ها به عنوان روشی برای محافظت در برابر وام های داده شده به دولت و به عنوان شاخص سلامت اقتصادی استفاده می شود. در یک سیستم بازار آزاد، طلا باید به عنوان ارزی مانند یورو، ین یا دلار آمریکا در نظر گرفته شود. طلا رابطه دیرینه ای با دلار آمریکا دارد و در درازمدت، طلا به طور کلی رابطه معکوس خواهد داشت. با بی ثباتی در بازار، شنیدن صحبت از ایجاد یک استاندارد طلایی دیگر رایج است، اما این یک سیستم بی عیب و نقص نیست.
نگاه کردن به طلا به عنوان یک ارز و معامله با آن می تواند خطرات را در مقایسه با ارز کاغذی و اقتصاد کاهش دهد، اما باید این آگاهی وجود داشته باشد که طلا آینده نگر است. اگر کسی صبر کند تا فاجعه رخ دهد، اگر قبلاً به قیمتی رسیده باشد که منعکس کننده یک اقتصاد در حال رکود است، ممکن است مزیتی ایجاد نکند.
دیدگاه شما